Göteborg 1958

De teleurstelling at haar vanbinnen op. Niets was geworden zoals ze had gedacht. Er was niets veranderd. Behalve dat ze nu zelfs geen korte momenten van vertrouwen en tederheid van haar moeder meer kreeg. Nu Åke er niet langer was. In plaats daarvan zag ze haar moeder bijna nooit. Of ze had een afspraakje met Per-Erik, of ze was op weg naar een feest. Moeder leek ook geen ambities meer te hebben om haar gewicht in de gaten te houden en ze kon nu vrijelijk eten van alles wat in huis was, met als gevolg dat haar toch al hoge gewicht explosief toenam. Als ze zichzelf soms in de spiegel zag, zag ze alleen het monster dat al zo lang in haar groeide. Een gulzig, vet, walgelijk monster, dat voortdurend een misselijk makende zweetlucht om zich heen had. Moeder deed niet eens haar best haar afkeer te verbergen als ze naar haar dochter keek, en één keer had ze zelfs demonstratief haar neus dichtgeknepen toen ze langsliep. De vernedering deed nog steeds pijn.

Zo had Moeder niet beloofd dat het zou worden. Per-Erik zou een veel betere vader worden dan Åke ooit was geweest, Moeder zou gelukkig zijn en ze zouden eindelijk als een echt gezin kunnen leven. Het monster zou verdwijnen, ze zou nooit meer in de kelder hoeven zitten en die droge, misselijkmakende, stoffige smaak zou haar mond nooit meer vullen.

Bedrogen. Zo voelde ze zich. Bedrogen. Ze had geprobeerd haar moeder te vragen wanneer het zou worden zoals ze had beloofd, maar ze had alleen bitse antwoorden gekregen. Toen ze had aangedrongen, was ze in de kelder opgesloten na eerst gevoed te zijn met een beetje Nederigheid. Ze had bittere tranen gehuild, die meer teleurstelling in zich droegen dan ze had kunnen hanteren.

In het donker voelde ze het monster gedijen. Het monster vond het droge in haar mond lekker. Het at ervan en was blij.

De deur sloeg met een zware klap achter hem dicht. Traag sleepte Patrik zich naar de hal, waar hij zich uit zijn jas wurmde. Hij liet hem op de grond liggen, te moe om hem op te hangen.

‘Wat is er gebeurd?’ vroeg Erica bezorgd vanuit de woonkamer. ‘Ben je al meer te weten gekomen?’

Toen hij haar gezichtsuitdrukking zag, voelde Patrik zich bezwaard omdat hij niet thuis was gebleven bij Erica en Maja. Hij moest eruitzien als een wrak. Hij had weliswaar een paar keer naar huis gebeld, maar door de chaos op het bureau waren die gesprekken heel kort en gestrest geweest. Zodra hij bevestigd had gekregen dat alles thuis rustig was, had hij min of meer meteen opgehangen.

Hij liep langzaam naar Erica. Zoals gewoonlijk zat ze in het donker tv te kijken met Maja op haar schoot.

‘Sorry dat ik zo kort was aan de telefoon,’ zei hij en hij wreef vermoeid over zijn gezicht.

‘Is er iets gebeurd?’

Hij liet zich moeizaam op de bank vallen en was aanvankelijk niet in staat te antwoorden.

‘Ja,’ zei hij na een poosje. ‘Ernst had het idee opgevat om Morgan Wiberg voor een verhoor op te halen, helemaal op eigen gezag. Hij heeft de arme jongen zo opgefokt dat hij er door een raam vandoor ging, de weg op rende en werd aangereden.’

‘O god, wat vreselijk,’ zei Erica. ‘Hoe is het met hem?’

‘Hij is dood.’

Erica hapte naar adem. Maja, die lag te slapen, maakte wat geluidjes, maar sliep toen weer verder.

‘Het was allemaal zo verschrikkelijk, dat kun je je gewoon niet voorstellen,’ zei Patrik terwijl hij met zijn hoofd tegen de rugleuning leunde en naar het plafond staarde. ‘Toen hij op straat lag, kwam Monica eraan en ze zag hem. Ze rende naar hem toe voordat wij haar konden tegenhouden. Ze legde zijn hoofd in haar schoot, wiegde hem en brulde op een manier die nauwelijks menselijk klonk. Uiteindelijk moesten we hem bij haar wegtrekken. Godverdomme, het was zo erg!’

‘En Ernst?’ vroeg Erica. ‘Wat is er met hem gebeurd?’

‘Ik denk dat het gebeurd is met hem. Ik heb Mellberg nog nooit zo kwaad gezien. Hij heeft hem meteen naar huis gestuurd en volgens mij kan hij na wat er nu is gebeurd, niet terugkomen. En dat zou een zegen zijn.’

‘Weet Kaj het?’

‘Ja, dat is ook een verhaal apart. Martin en ik zaten hem net te verhoren toen het ongeluk gebeurde, en we renden natuurlijk meteen de kamer uit. Als het een paar minuten later was gebeurd, was hij volgens mij gaan praten. Nu heeft hij zich volkomen afgesloten en weigert ook maar iets te zeggen. Hij geeft ons de schuld van Morgans dood en in zekere zin heeft hij gelijk. Morgen zouden collega’s uit Göteborg Kaj komen verhoren, maar dat hebben we voor onbepaalde tijd uitgesteld. Kajs advocaat heeft voorlopig alle verdere verhoren een halt toegeroepen, gezien de omstandigheden.’

‘Jullie weten dus nog steeds niet of hij iets met de moord op Sara te maken heeft. En met… wat er gisteren is gebeurd.’

‘Nee,’ zei Patrik vermoeid. ‘Het enige dat zeker is, is dat Kaj niet degene kan zijn die Maja uit de kinderwagen heeft gepakt. Toen zat hij bij ons in de cel. Is Dan trouwens langsgekomen?’ zei hij en hij streelde zijn dochter, die hij voorzichtig op zijn eigen schoot had gelegd.

‘Ja, hij is een trouwe waakhond geweest,’ zei Erica en ze glimlachte, maar de lach bereikte haar ogen niet. ‘Ik moest hem uiteindelijk min of meer wegsturen. Hij is pas een halfuur geleden vertrokken. Het zou me niet verbazen als hij vannacht in een slaapzak in de tuin gaat slapen.’

Patrik lachte. ‘Ja, dat klinkt inderdaad niet helemaal onwaarschijnlijk. Ik ben hem nu in elk geval een wederdienst verschuldigd. Het voelt goed te weten dat jullie vandaag niet alleen waren.’

‘Zeg, Maja en ik zouden eigenlijk net naar bed gaan. Maar we kunnen nog wel even opblijven, als jij behoefte hebt aan gezelschap.’

‘Ik hoop dat je het niet erg vindt, maar ik wil het liefst even alleen zijn,’ antwoordde Patrik. ‘Ik heb wat werk meegenomen, en daarna ga ik misschien even buizen om tot rust te komen.’

‘Doe maar wat je het prettigst vindt,’ zei Erica. Ze stond op en nam Maja van Patrik over na hem eerst een zoen op zijn mond te hebben gegeven.

‘Hoe was jullie dag trouwens?’ vroeg hij toen ze al halverwege de trap was.

‘Goed,’ zei Erica en Patrik hoorde een andere energie in haar stem. ‘Ze heeft vandaag helemaal niet aan mijn borst geslapen, alleen in de wagen. En ze heeft niet meer dan twintig minuten gehuild, toen ze de laatste keer ging slapen zelfs maar vijf minuten.’

‘Wat goed,’ zei Patrik. ‘Het lijkt alsof je de situatie onder controle hebt.’

‘Ja, het is een wonder dat het echt werkt,’ zei ze lachend. Toen werd ze ernstig. ‘Maar ze mag nu alleen binnen slapen. Ik durf haar waarschijnlijk nooit meer buiten neer te zetten.’

‘Sorry dat ik laatst… zo stom was,’ zei Patrik aarzelend. Hij wilde niet weer iets doms zeggen en daarom zocht hij naar elk woord, zelfs als hij zijn excuses aanbood.

‘Het is goed,’ zei ze. ‘Ik ben ook een beetje overgevoelig. Maar ik geloof dat het nu anders is geworden. De angst die ik voelde toen ze zoek was, heeft er in elk geval toe geleid dat ik me nu realiseer hoe dankbaar ik ben voor elke minuut samen.’

‘Ja, ik begrijp wat je bedoelt,’ zei hij en hij zwaaide naar haar toen ze verder liep naar de slaapkamer.

Hij zette het geluid van de tv uit, pakte de cassetterecorder en drukte eerst op rewind en vervolgens op play. Hij had het al diverse keren op het bureau gehoord. De paar minuten die waren opgenomen van Ernsts zogenaamde ‘verhoor’ met Morgan. Er werd niet veel gezegd, maar er was toch iets wat in zijn achterhoofd knaagde, iets waar hij niet goed zijn vinger op kon leggen.

Nadat hij er drie keer naar had geluisterd, gaf hij het op, legde de cassetterecorder op de salontafel en liep naar de keuken. Enig gezoek resulteerde even later in een kop warme chocolademelk en drie boterhammen met kaas en kaviaarcrème. Hij deed het geluid van de tv weer aan en zette Crime Night op Discovery op. Kijken naar reconstructies van echte misdrijven was voor een politieman misschien een vreemde manier om te ontspannen, maar hij vond het altijd rustgevend. De misdrijven werden immers altijd opgelost.

Terwijl hij naar het programma keek, begon een gedachte van hoogst persoonlijke aard vorm te krijgen. Een buitengewoon aangename en verkwikkende gedachte, die effectief alle overpeinzingen over misdrijf en dood verdrong. Patrik glimlachte in het donker. Hij moest gaan winkelen.

Het licht in de cel was scherp en onverzoenlijk. Hij had het gevoel dat het elk deel, elk hoekje van hem doorlichtte. Hij probeerde zich ervoor te verbergen door zijn hoofd in zijn armen te verstoppen, maar hij voelde het licht toch in zijn nek prikken.

In slechts een paar dagen tijd was zijn hele wereld ingestort. Achteraf leek het misschien naïef, maar hij had zich zo zeker, zo ongenaakbaar gevoeld. Hij was een deel van een gemeenschap geweest die boven de gewone wereld leek te staan. Ze waren niet als anderen. Ze waren beter, verlichter dan alle anderen. Wat de buitenwereld niet wist, was dat het om liefde ging. Alleen om liefde. Seks was slechts een klein deel van het geheel. Zinnelijkheid was de manier waarop hij het zou willen beschrijven. Jonge huid was zo schoon, zo onbedorven. De gevoelens van kinderen waren onschuldig, niet bezoedeld door smerige gedachten zoals bij volwassenen vroeg of laat altijd het geval was. Wat ze deden, was deze jonge mensen helpen zich te ontwikkelen, zodat ze hun volledige potentieel konden bereiken. Ze hielpen hen begrijpen wat liefde was. Seks was het gereedschap, maar niet het doel op zich. Het doel was het bereiken van een eenstemmigheid, een vereniging van de zielen. Een vereniging tussen jong en oud, zo mooi in al haar reinheid.

Maar niemand zou het begrijpen. Daar hadden ze vaak over gepraat in de chatroom. Dat de anderen door hun domheid en bekrompenheid niet eens wilden proberen te begrijpen wat voor hen zo duidelijk was. In plaats daarvan drukten de anderen een smerig stempel op wat zij deden, hoewel ze de kinderen dan even smerig maakten.

Tegen die achtergrond kon hij begrijpen dat Sebastian had gedaan wat hij had gedaan. Hij had ingezien dat niemand het zou begrijpen, dat hij in het vervolg met afschuw en verachting zou worden aangekeken. Wat Kaj daarentegen niet kon begrijpen, was waarom Sebastian in zijn laatste groet aan de wereld dergelijke beschuldigingen tegen hem had geuit. Dat kwetste hem. Hij had echt gedacht dat ze tijdens hun ontmoetingen een innige verstandhouding hadden opgebouwd en dat Sebastians ziel, na de eerste onwilligheid die altijd moest worden overwonnen, de zijne gewillig tegemoet was gegaan. Het lichamelijke had hij als iets ondergeschikts beschouwd. Het gevoel van letterlijk uit de bron van de jeugd drinken was de werkelijke beloning geweest. Had Sebastian dat echt niet begrepen? Had hij de hele tijd alleen gedaan alsof, of kwam het door de normen van de samenleving dat hij in zijn laatste brief hun samenhorigheid had ontkend? Het deed hem pijn dat hij dat nooit te weten zou komen.

Hij had geprobeerd niet aan het andere te denken. Sinds ze met het bericht over Morgans dood waren gekomen, had hij geprobeerd de gedachten aan zijn zoon te verdringen. Het was alsof zijn hersenen de wrede waarheid niet in zich wilden opnemen, maar het onbarmhartige licht in de cel drong beelden aan hem op die hij uit alle macht probeerde weg te houden. Toch had een gedachte zich boosaardig aan hem opgedrongen, namelijk dat dit misschien zijn straf was. Maar hij sloeg die gedachte snel weg. Hij had niets fout gedaan. In de loop van de jaren had hij van een paar jongens gehouden en zij hadden van hem gehouden. Zo was het, en zo moest het zijn. Het alternatief was zo erg dat hij het zich niet eens kon voorstellen. Het moest liefde zijn geweest.

Hij wist dat hij nooit een goede vader voor Morgan was geweest. Het was allemaal zo lastig geweest. Al vanaf het begin was Morgan een moeilijk kind geweest om van te houden en hij had Monica vaak bewonderd omdat zij in staat was wel van hem te houden, van dat stekelige, stugge kind van hen. Hij moest nog ergens aan denken. Misschien zouden ze nu zeggen dat hij Morgan had aangeraakt? Hij wond zich op bij die gedachte. Morgan was tenslotte zijn zoon, zijn eigen vlees en bloed. Hij wist dat ze dat zouden zeggen. Maar dat was alleen een bewijs van hun bekrompenheid en kleingeestigheid. Het was immers allerminst hetzelfde. De liefde tussen vader en zoon en de liefde tussen hem en de anderen. Dat waren heel verschillende niveaus.

Toch had hij van Morgan gehouden. Hij wist dat Monica dat niet geloofde, maar het was wel zo. Hij had alleen niet geweten hoe hij hem moest bereiken. Al zijn pogingen waren afgeketst en soms had hij zich afgevraagd of Monica zijn pogingen om contact te krijgen met Morgan niet op een subtiele manier had tegengewerkt. Ze had hem voor zichzelf willen hebben. Ze had de enige ouder willen zijn tot wie hij zich wendde. Kaj werd effectief buitengesloten en hoewel ze tegen hem uitvoer en hem ervan beschuldigde dat hij zich niet voor zijn zoon interesseerde, wist hij dat ze het precies zo wilde hebben. En nu was het te laat daar nog iets aan te veranderen.

Terwijl het metalige licht van de tl-buizen naar hem knipperde, ging hij op zijn zij op de grond liggen en rolde zich op als een foetus.

De pathologen-anatomen op de tv hadden tot nu toe in vijfenveertig minuten drie zaken opgelost. Het leek allemaal zo makkelijk, maar Patrik was zich er terdege van bewust dat het dat niet was. Hij hoopte echter wel dat Pedersen de volgende dag nieuws zou hebben over de as op Liams truitje en Maja’s overall.

Er werd een nieuwe zaak gepresenteerd. Patrik keek met een half oog naar het programma en terwijl hij half op de bank lag, voelde hij de slaap op komen zetten. Maar langzaam begonnen de details van de zaak tot zijn bewustzijn door te dringen; hij ging rechtop zitten en verscherpte zijn aandacht. De zaak speelde zich af in de vs en was al jaren oud, maar de omstandigheden kwamen hem verontrustend bekend voor. Snel drukte hij de opnameknop van de video in en hij hoopte maar dat er niet een of andere docusoap van Erica op de band stond, want dan had je de poppen aan het dansen. In dergelijke situaties kon zijn geliefde partner met een roestige schaar gaan dreigen.

De patholoog-anatoom die de analyses deed, sprak lang en omstandig. Hij liet diagrammen en foto’s zien die het verloop zo duidelijk mogelijk moesten verklaren en Patrik kon het allemaal goed volgen. Een vermoeden kwam in zijn hoofd opzetten en hij controleerde ongerust of de opnamesymbolen echt op het display van de video te zien waren. Dit moest hij nog een paar keer bekijken.

Nadat hij de opname drie keer had gezien, voelde hij zich zo zeker als hij maar kon zijn. Maar zijn geheugen had toch wat hulp nodig. Zich terdege bewust van het belang van de zaak sloop hij naar Erica in de slaapkamer. Maja lag naast haar, dus hij nam aan dat hun dochter een kleine beloning had gekregen omdat ze overdag zo knap in de wagen had geslapen.

‘Erica,’ fluisterde hij en hij schudde voorzichtig aan haar schouder. Hij was doodsbang dat Maja wakker zou worden, maar hij moest per se met Erica praten.

‘Ah…’ kwam er alleen maar als antwoord en ze maakte geen aanstalten om zich te bewegen.

‘Erica, je moet wakker worden.’

Deze keer kreeg hij wat meer respons. Ze schrok even, keek verward om zich heen en zei: ‘Wat, wat is er? Is Maja wakker? Huilt ze? Dan kan ik haar beter oppakken.’ Erica kwam overeind en wilde al uit bed stappen.

‘Nee, nee,’ zei Patrik en hij duwde haar voorzichtig terug. ‘Sst, Maja slaapt als een roos.’ Hij wees naar het bundeltje, dat nu een beetje onrustig begon te bewegen.

‘Waarom maak je me dan wakker?’ zei Erica chagrijnig. ‘Als Maja wakker wordt, vermoord ik je.’

‘Omdat ik je iets moet vragen. En het kan niet wachten.’

Hij vertelde snel wat hij net had gezien en stelde de vraag waarop hij antwoord wilde hebben. Na een korte verbaasde stilte antwoordde ze hem. Hij zei tegen haar dat ze weer moest gaan slapen, kuste haar op de wang en haastte zich weer naar beneden. Daar toetste hij met een grimmig gezicht een nummer in dat hij in de telefoongids had opgezocht. Elke minuut was nu belangrijk.