ZES MET DE STROOM MEEDRIJVEN
Laten we even teruggaan in de tijd. Dikke schoudervullingen en smalle stropdassen zijn ‘in’; minirok en wilde haren zijn een must! We schrijven 1991. De Eerste Golfoorlog is net begonnen en er is een nieuw videospel geïntroduceerd: Sonic the Hedgehog. De ouderdomscommisie van de Amerikaanse Senaat staat op het punt van Mickey Hart, drummer van de Grateful Dead, een lesje te krijgen op het gebied van de Vijfde Wet van Hermes. In zijn bruine pak en streepjesoverhemd ziet de percussionist er op en top uit als een diplomaat in plaats van als de wereldberoemde rockster die hij is. Met zijn meer dan veertig jaar muziekervaring begint hij de senaatscommissie onderricht te geven in de wet van ritme en de manier waarop dit principe oudere mensen kan helpen. Zijn aandachtige gehoor wordt stil terwijl hij zachtjes met zijn hand op de lessenaar slaat terwijl hij verklaart:
Alles wat bestaat heeft een ritme en een patroon. Ons eigen lichaam is een multidimensionale ritmemachine, waarin alles synchroon pulseert met alles – vanaf de peristaltiek van onze darmen tot het afvuren van de neuronen in de hersenen. Het hoofdritme in het lichaam wordt bepaald door het hart, de longen en het vatenstelsel. Het hart klopt in een ritme van zestig tot tachtig keer per minuut; de longen vullen en legen zichzelf in ongeveer een kwart van dit tempo. Dit alles gebeurt op onbewust niveau. Door veroudering kunnen deze ritmen hun synchroniciteit verliezen. En dan, plotseling, is er geen belangrijker of crucialer probleem dan het herstellen van dat verloren ritme.
Hij vertelt de keurig geklede politici dat ritmen overal in de natuur te herkennen zijn, zoals in de jaarlijkse trek van vogels, de opeenvolging van de seizoenen of de cyclus van geboorte en dood. Ritme is het tempo waarin verandering vordert in de tijd. Door de natuur van ritmen te doorgronden en met de stroom ervan mee te drijven onderhouden we ons mentale, fysieke en geestelijke welzijn.
Terwijl hij voortgaat met zijn college verwondert het mij hoe naadloos de wet van ritme de wet van overeenstemming, de wet van vibratie en de wet van polariteit met elkaar verenigt: ze hebben elkaar allemaal nodig, maar behouden ieder hun eigen eb en vloed binnen de elegantie van het universum.
Al bijna dertigduizend jaar geleden waren er sjamanen die zich bewust waren van deze ritmen. Trommelen wordt als een van de oudste vormen van geneeskunst gezien. De lichamelijke connectie met ritme is in iedere cultuur overal ter wereld in de geneespraktijk benut. De eenvoudige, steeds herhaalde slagen van de trommel helpen de sjamaan om de vibraties van zijn patiënt op subtiele manier te veranderen door het ritme te laten resoneren in zowel het fysieke en emotionele als het spirituele wezensaspect van de patiënt. Net zoals een stemvork de snaren van een viool ertoe brengt op een bepaalde frequentie te trillen, wordt het lichaam door de ritmische slagen van de trommel ‘gestemd’.
Inmiddels heeft de wetenschap bevestigd dat het ritme van veel muziekinstrumenten therapeutische effecten heeft. Bekend is dat trommels het immuunsysteem versterken en bovendien verlichting brengen voor alzheimerpatiënten en autistische kinderen. Van harpen is aangetoond dat ze de hersengolven verlagen naar de alfa-toestand en zo toestanden van onrust, depressie en angst verlichten.
In 1994 was de muziektherapeut Barry Bernstein een van de grondleggers van een welzijnsprogramma, getiteld Unity with a Beat, dat moest helpen het verband tussen ritme en gezondheid te verbreiden. Zijn welzijnsprogramma voor bedrijven is in praktijk gebracht door ondernemingen als Bayer Agricultural, Novus and Monsanti, de Koninklijke Shell, en Sprint.
Hoewel het bevorderen van de gezondheid het voornaamste doel is van deze ritmetherapieën, zijn steeds meer mensen gaan luisteren naar hun innerlijk ritme en voelen zij zich om mentale of spirituele redenen sterker aangetrokken tot de primordiale ritmen van trommelverenigingen. Zoals we al hebben gezien, zijn vibraties het enige wat de verschillende bestaansniveaus van elkaar onderscheidt. Daarom is trommelen een prima methode om je vibraties naar hogere bewustzijnsniveaus te verheffen. Ook hebben we geleerd dat groepsenergie aanstekelijk is. Dat betekent dat de positieve interactie binnen een trommelclub de leden naar nieuwe bewustzijnsniveaus kan verheffen. In zijn boek Shamanism: The Neural Ecology of Consciousness zet Michael Winkelman uiteen dat trommelen de frontale kwabben en lagere gebieden van de hersenen synchroniseert teneinde non-verbale informatie en inzicht met elkaar te verenigen, en wel in zo hoge mate dat het ons normale begripsvermogen te boven gaat.
Net zoals honden geluiden tot ver boven de gehoorgrens van de mens kunnen horen, of net zoals we aan alle kanten zijn omgeven door onzichtbare radiogolven, werkt ook de wet van ritme voortdurend en op tal van onzichtbare manieren op ons in. Dit helpt verklaren waarom onze emoties, gevoelens en stemmingen zo vaak wisselen. De Drie Adepten beschreven dit proces als volgt:
Er is altijd actie en reactie, vooruitgang en achteruitgang, of rijzen en dalen manifest op alle niveaus van het universum. Zonnen, bewoonde werelden, mensen, dieren, planten, mineralen, krachten, energieën, bewustzijn, materie en zelfs Geest manifesteren dit beginsel. Ritme is manifest in de schepping en vernietiging van werelden, in de opkomst en neergang van naties, in de bestaansgeschiedenis van alle dingen en in de mentale toestand van mensen.
Bob Proctor
Als je innerlijk zeker bent van jezelf en iemand heeft kritiek op je, zul je daar geen last van hebben. Als je echter onzeker bent en iemand levert kritiek op je, zul je het daar moeilijk mee hebben. De kwestie is, negen van de tien keer is degene die je bekritiseert er alleen maar op uit jou te helpen, maar heeft hij of zij nog niet geleerd hoe je effectief met anderen kunt communiceren, in plaats van alleen maar op een paar tekortkomingen te wijzen. Als iemand kritiek levert zonder de bedoeling te helpen, is dat destructief. Je zou trouwens toch al liever niet in zijn of haar gezelschap verkeren.
Laten we ons niet van ons stuk laten brengen als iemand anders kritiek op ons heeft, of door zijn of haar manier om ons te helpen. Zolang we stevig in onze schoenen staan en onszelf werkelijk begrijpen, kunnen we ermee omgaan en zal het geen probleem worden. Wanneer kritiek je werkelijk aan het wankelen brengt, komt dat niet door de kritiek zelf; het is niet de mening van de ander over jou die je van streek maakt. Het is de manier waarop jij op die kritiek reageert. Als je werkelijk innerlijk zeker bent, zul je er niet negatief op reageren.
De wet van polariteit heeft ons al geleerd dat de emotieboog twee polen of uiteinden heeft: enerzijds het hogere zelf dat weet wat voor ons het beste is en boven de huidige situatie kan uitstijgen, zelfs als we niet zo zeker zijn van de wereld; en anderzijds het ego, dat zich gauw gekrenkt of beledigd voelt, geneigd is overijlde conclusies te trekken en ons in de regel moeilijkheden bezorgt. Zolang we ons niet ten volle bewust zijn van beide polen, zwaaien onze emoties heen en weer als de slinger van een klok, maar zonder dat wij er greep op hebben. De wet van ritme zegt dat we deze stemmingswisselingen moeten verwachten, aangezien de eerste wet van het universum ons eraan herinnert dat het leven aan voortdurende verandering onderhevig is. Wij hoeven deze emotionele schommelingen echter niet te ervaren alsof we óf op een zonnig vakantiestrand in de hemel worden vertroeteld door engelen, óf door een paar bloeddorstige haaien de zee in worden gesleurd. Met een beetje oefenen kun je in moeilijke tijden de haaien vermijden en in plaats daarvan kalm op de golven dobberen.
Het vinden van dit evenwichtspunt wordt wel het beginsel van gelijkmoedigheid genoemd. Hermetici oefenden zich hierin door te weigeren af te glijden naar een van beide polen van de emotieboog in hun innerlijk als de dingen verkeerd leken te gaan. Zij maakten zich los uit de situatie en lieten zich niet door hun ego neerhalen naar het gevoel gekrenkt of dodelijk beledigd te zijn, of naar een toestand van innerlijke vrieskou. Ze wisten dat het goed was de gevoelens te hebben die zij hadden, maar ze lieten ze door zich heen stromen, zodat ze ze konden ervaren en loslaten, om vervolgens weer de draad op te nemen.
Gebruikmaken van de wet van ritme lijkt een beetje op spelen met een Chinese vingerval. In de regel probeert de bezitter een nietsvermoedende persoon ertoe te verleiden een vinger van zijn handen in de cilindervormige puzzel van geweven bamboe te steken. Hoe meer hij zich inspant om zijn handen eruit te trekken, des te strakker de val zich om zijn vingers klemt. Het geheim om los te komen is dat je je moet ontspannen om met de vleug van het weefsel mee te kunnen werken door je vingers naar elkaar toe te bewegen. Zo is het ook met negatieve gevoelens. Hoe meer je je verzet tegen gevoelens als angst, woede, en pijn, of hoe meer moeite je doet om ze te negeren, hoe moeilijker het wordt ervan los te komen.
Dit is exact wat er eind 19e eeuw gebeurde met de families Hatfield en McCoy. De twee families woonden aan weerszijden van de grens tussen Kentucky en West-Virginia. Ze maakten allebei deel uit van de vroegste golf kolonisten in deze streken en konden het een tijdlang goed met elkaar vinden. Totdat de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) uitbrak. De Hatfields vochten voor het Zuiden; de McCoys namen het op voor het Noorden. Tegen het eind van de oorlog werd een McCoy-soldaat op weg naar huis vermoord. De leider van de Hatfield-clan werd ervan verdacht de McCoy-telg te hebben vermoord. Later kwam vast te staan dat de beschuldigde Hatfield ten tijde van de moord ziek thuis lag, maar er was er geen terugkeer naar de oude situatie meer mogelijk. De twee families bestreden elkaar zesentwintig jaar lang. Ze staken elkaars gebouwen in brand, saboteerden elkaars zaken, overvielen leden van de andere familie als die alleen waren en vermoordden zelfs elkaars vrouwen en kinderen. Deze vete escaleerde tot een bloedbad op zo grote schaal dat de gouverneurs van beide staten hun milities moesten sturen om een eind te maken aan de strijd.
Yogabeoefenaren geloven dat de wet van ritme zich in het derde chakra, het zonnevlechtchakra manifesteert. Westerlingen die het hebben over ‘onderbuikgevoelens’ bedoelen hetzelfde. Als we onze ware gevoelens onderdrukken, beginnen ze in ons innerlijk te smeulen en ontwikkelen we wrokgevoelens. We beginnen anderen de schuld te geven met zinnen als ‘Had jij maar niet …’ of ‘Het is jouw schuld dat ik …’ De erkenning dat je zelf verantwoordelijk bent voor hoe je je voelt, ongeacht wat anderen doen, maakt deel uit van het begrip ‘persoonlijke verantwoordelijkheid’. Niemand anders dan jijzelf kan ‘maken’ dat jij wat dan ook voelt.
We hebben allemaal weleens iemand ontmoet die weigert zich rekenschap te geven van wat hij werkelijk denkt. Je zegt bijvoorbeeld tegen zo iemand: ‘Wat is er aan de hand?’ Hij zegt: ‘O niets, helemaal niets. Zit er niet over in.’ Jij weet echter wel beter, vanwege zijn ongewone lichaamshouding of dat zenuwtrekje boven zijn rechteroog. Dus doe je een nieuwe poging. ‘Heus, ik wil het graag weten.’ Hij zegt: ‘Welnee, het is niks.’ Tegen die tijd weet je dat er iets ergs aan de hand moet zijn. Dus probeer je het nog eens. ‘Vertel het me nou maar.’ Het antwoord: ‘Ach, ik wil er niemand mee lastigvallen.’
Of je hebt iemand van het soort mensen ontmoet die zelf geen woord loslaten, maar van andere mensen verwachten dat zij zich op een bepaalde manier zullen gedragen, of dat zij hen zullen geven wat zij willen.
Hoe het ook zij, of jij nu het gevoel hebt dat iemand anders het zelf al zou moeten weten, of dat je niemand tot last wilt zijn, of dat je een confrontatie uit de weg wilt gaan, of als je weigert je mond open te doen en voor jezelf op te komen, komt dat neer op het ontduiken van je persoonlijke verantwoordelijkheid tegenover jezelf. Je bewijst er niemand een gunst mee. Ik ben er niet op uit een wit voetje te halen of ertoe bij te dragen dat jij straks heilig zult worden verklaard. Het is jouw taak om anderen te laten weten wat je denkt of voelt.
Jij bent altijd zelf degene die jouw gevoelens als normaal accepteert; degene die weet dat in het levensritme van iedereen ups en downs voorkomen. Als je wat in de put zit en vandaag op je werk niet verlegen zit om een praatje, gun jezelf dan dat je wat losser optreedt. Wees vriendelijk, maar je hoeft niet per se bomen op te zetten. Die speelruimte zal de innerlijke druk een paar graden langs de emotieboog doen dalen, in de richting van de pool van opgewektheid. Wanneer je je laat meevoeren door de stroom c.q. de wet van ritme, wordt het leven gemakkelijker.
Je zwemt in een rivier niet tegen de stroom in en probeert ook niet tegen een orkaan op te tornen, dus waarom zou je wel tegen de wet van ritme ingaan? Het metageheim in dit opzicht is dat gebruikmaken van ritmen niet betekent dat je je de dingen maar laat overkomen; je moet alleen zo slim zijn om jezelf wat speelruimte te gunnen om dichter bij te kunnen komen. Kunnen we ooit ons doel bereiken als we vastbesloten zijn om tegen de stroom in te zwemmen?
We kunnen onze nachtmerries niet verwerken in isolement; we zullen openlijk anderen moeten uitnodigen om naar onze dromen en hoopvolle verwachtingen te luisteren. Op die manier helpen we elkaar te ontwaken voor een werkelijkheid met meer geluk en vrede.
Net als de wet van polariteit herinnert de wet van ritme ons eraan dat, steeds als de slinger een bepaalde richting uit zwaait, hij dezelfde afstand in tegengestelde richting moet afleggen. De man of vrouw die diepe verbittering ervaart, zal ook diepe liefde kennen. Als hermetici zich oefenen in gelijkmoedigheid, zien veel mensen dit aan voor het afstompen van de emoties. In dat geval zou de slinger nog nauwelijks heen en weer zwaaien, in plaats gecentreerd te blijven in het punt halverwege beide polen van de emotieboog. Het tegendeel is waar: zoals de wet van polariteit ons heeft geleerd, kunnen we gaven als geluk, liefde en vrede alleen op waarde schatten als we de tegenhangers ervan kennen. Echter, als we deze dingen eenmaal hebben ervaren, kunnen we onszelf ervan losmaken door een stapje terug te doen indien de slinger in een richting zwaait die ons niet bevalt. Dan herinneren we onszelf eraan dat hij heel spoedig weer in de gunstige juiste richting zal terugkeren. Wanneer we ons met de stroom laten meedrijven, kunnen we ons – zelfs als het lijkt alsof alles tegenzit en de dingen niet gaan zoals we hoopten – gerust ontspannen, aangezien de wet van ritme ons vertelt wat er komen gaat.
T. Harv Eker
De sleutel tot overvloed is tegen je angst in handelen. Handel, ook al twijfel je. Handel, ook al maak je je zorgen. Handel, ook als het je slecht uitkomt. Handel, ook al heb je geen zekerheid. Handel, in weerwil van wat dan ook.
De Australische Aboriginals vertellen een oud verhaal over het gebruikmaken van ritme als je op zoek gaat naar een betere toekomst. In de vroegste tijd, de Droomtijd, was er een stam van Aboriginals die in de bergen leefde. Hun land was groen en er was overvloed, maar ten westen van hun thuis was het land dor, plat en kaal, terwijl er in het oosten nog meer bergen waren, die gevaarlijk waren om te beklimmen. De stamleden maakten zich zorgen, omdat het al heel lang niet meer had geregend en hun bron bijna was drooggevallen. Als er niet gauw regen kwam, zouden ze moeten besluiten om hun mooie land te verlaten. Een van de Oudsten stelde de stam echter gerust: ze moesten positief blijven, want de situatie zou spoedig veranderen.
Die nacht, toen iedereen sliep, besloten twee hebzuchtige mannen het laatste beetje water dat er nog was te stelen. Ze schepten het water in een eel-a-mun, een groot vat dat ze alleen gezamenlijk konden dragen.
Toen de andere leden van de stam ontwaakten en de diefstal ontdekten, ontstaken ze in woede. De Oudste waarschuwde hen echter dat woede hun dorst niet zou lessen en moedigde hen vervolgens aan zelf hun omstandigheden te veranderen. Algauw werd er een groep samengesteld die op zoek moest gaan naar de dieven.
Vanwege het gewicht van de eel-a-mun hadden de dieven diepe voetafdrukken in de aarde achtergelaten, waardoor ze gemakkelijk te volgen waren. Het duurde dan ook niet lang voordat de groep achtervolgers de dieven inhaalden. Zodra de twee mannen hun stamgenoten zagen opduiken, zetten zij het op een lopen. Om hun het vluchten te beletten, begonnen de achtervolgers hun speren te werpen. Een van de speren raakte de wand van de eel-a-mun, zodat er een gat in ontstond. De dieven merkten onder het rennen echter niet dat zij hun water verloren. Al spoedig hadden de achtervolgers hen te pakken. Hoewel zij ontmoedigd raakten toen ze zagen dat er nog maar zo weinig water over was, bleven ze positief omdat hun Oudste hun had verzekerd dat er spoedig iets goeds zou gebeuren.
Dit speelde in de magische Droomtijd, toen er nog vaak de vreemdste dingen gebeurden. Toen de mannen met de dieven terugkeerden naar hun dorp, begonnen er overal waar het water uit de eel-a-mun was gegutst billabongs (meertjes) en bronnen te verschijnen. Dolblij met al dat water keerden de zegevierende mannen terug in hun dorp.
Daar werden de dieven door de Oudsten gestraft: een van de twee werd veranderd in de eerste emoe en de ander veranderde in de eerste blauwtonghagedis!
Hoe maak je nu gebruik van de wet van ritme voor je eigen welzijn? Probeer – in plaats van anderen te be- of veroordelen door overijlde conclusies te trekken – je te ontspannen en een stapje terug te doen, weg van de situatie. Misschien was de opmerking die jij als beledigend ervoer niet zo bedoeld. Wellicht was er een goede reden dat je vrienden niet op tijd waren. Of misschien hebben zij een betere manier gevonden om iets te doen waarvan jij later profijt zult hebben. Door vooroordelen te laten varen en onszelf in allerlei situaties wat tijd en speelruimte te gunnen, vinden we vaak vanzelf verklaringen waaraan ons ego nog niet had gedacht. Het metageheim helpt ons begrijpen dat we vreedzamer mensen zullen worden door onze bekrompen manier van denken los te laten, mét onze verwijten en kritiek, en door onszelf open te stellen voor de wet van ritme. Hoewel het moeilijk kan zijn dergelijke gevoelens los te laten als ze eenmaal tot een gewoonte zijn geworden, kun je deze overweging van een Noord-Amerikaanse indiaan voor ogen houden, want het plaatst de meeste grieven in het juiste perspectief: vraag je af hoe jij over zeven dagen zult handelen, of over zeven maanden, of over zeven jaar of zelfs na zeven generaties!
We kunnen de kennis van de wet van ritme in ons dagelijks leven benutten. Neem bijvoorbeeld een echtpaar dat probeert een kind te verwekken. We weten allemaal dat het langer duurt dan een dag na de bevruchting voordat de baby ter wereld komt. Het levensritme van de mens heeft de tijdsduur bepaald op negen maanden, dus houdt het echtpaar daar rekening mee. Ze zullen misschien beginnen met het gereedmaken van een kamer voor het kind. Ook worden er kleertjes en dergelijke gekocht. In een later stadium zullen de partners misschien een cursus gaan volgen om zich voor te bereiden op de bevalling, of een cursus in goed ouderschap. Ook zullen ze misschien een naam voor het kind kiezen.
Ook als we een eigen zaak willen opzetten, weten we dat het tijd zal kosten voordat er winst wordt gemaakt. Je kunt – tenzij je voor het geluk geboren bent – niet verwachten dat je maar een uithangbord hoeft op te hangen om te zorgen dat de klanten toe zullen stromen. Zoiets kost tijd en er moet hard voor worden gewerkt. Veel jonge ondernemers worden echter ongeduldig en proberen hun groei voortijdig te forceren. Dit komt overeen met proberen een brood te bakken, terwijl je vijftien minuten te vroeg de ovendeur opent om te zien of het brood al klaar is. Hetzelfde kan worden gezegd over het opbouwen van een vriendschap, of het aanleren van een nieuwe vaardigheid. Het leven heeft zijn eigen ritmen en als je probeert het leven te slim af te zijn, kom je bedrogen uit.
Net zoals er ritmen zijn om je staande te houden op het stoffelijke bestaansniveau, kost het ook tijd voordat je je thuis gaat voelen op het mentale en het spirituele niveau. Het kost tijd om je innerlijke zelf te versterken. Je moet aan de weet komen wie je in feite bent, wat je wilt, en hoe je moet samenwerken en omgaan met anderen om dat te bereiken. Dat valt evenmin te overhaasten. Als we echter bereid zijn om naar onze innerlijke wijsheid te luisteren en onszelf voldoende te verstillen om het kloppen van ons eigen hart te kunnen horen, zullen we de wereld beter gaan begrijpen dan we ooit hebben gedaan.
Er is een Australisch gezegde dat dit treffend samenvat. ‘We zijn in deze tijd en op deze plaats slechts bezoekers. Passanten, dat zijn we. We zijn hier om te observeren, te leren, te groeien en lief te hebben – en dan gaan we weer huiswaarts.’
Of zoals Mickey Hart het verwoordde in de afronding van zijn betoog voor de ouderdomscommisie van de Amerikaanse Senaat: ‘Als soort zijn we verzot op het spelen met ritmen. We hebben er iedere seconde van ons leven mee te maken, tot onze laatste snik. Als de ritmen ophouden, doen wij dat ook.’