ACHT NIETS GEBEURT TOEVALLIG
Duisternis vulde de lucht terwijl we voortworstelden door de dikke junglevegetatie. Ons eerdere besluit om na het invallen van de schemering door te gaan leek nu onbeduidend. We waren jong en gezond en niets kon ons tegenhouden, zelfs deze inktzwarte duisternis niet! Iets in mijn achterhoofd fluisterde me in dat ik dit al eens eerder had gedaan, maar ik sloot me ervoor af.
In de vochtige lucht plakten mijn kleren onaangenaam aan mijn huid. Het zilte zweet dat op mijn voorhoofd parelde bleef maar in mijn ogen druipen en maakte het mij heel moeilijk door te gaan. Toen ik mijn hand omhoogbracht om mijn ogen uit te wrijven, verloor ik het contact met de grond en tuimelde de steile helling af.
Mijn hart klopte als een razende terwijl ik verwoed om mij heen sloeg, proberend mijn val te breken. Mijn momentum was echter zo groot dat ik er niet de minste invloed op had en over de grond danste als een lappenpop. Het gebeurde opnieuw, ik kon er niets tegen doen. Ik bleef gedurende een eeuwigheid omlaagbuitelen, met duizelingwekkende snelheid. Ik wist wat er komen ging. Gebruik je handen niet! Probeer je niet met je handen op te vangen, deze keer! instrueerde ik mezelf in paniek. Als je dat doet, kan het veel slechter aflopen. Dan kun je met je hoofd tegen iets aan slaan en loop je misschien hersenletsel op of is het met je gedaan.
Ik ontwaakte toen mijn lichaam met een dreun op de bodem van de grot smakte. De kwade droom was plotseling voorbij. Het leven was weer veilig.
Onderzoekers weten al heel lang dat dromen een van de manieren is waarop mensen de hermetische wet van oorzaak en gevolg ervaren. We gebruiken de droomtijd om, bevrijd van ons ego, onbewust situaties door te werken en zo in het reine te komen met onze eerdere daden, óf ons voor te bereiden op actie voor het geval zich een bepaalde gebeurtenis voordoet. De onderzoeker Matt Walker van de medische faculteit van Harvard heeft zelfs gebruikgemaakt van fMRI-scans (functional Magnetic Resonance Imaging) om aan te tonen dat de neurale representatie van het geheugen in de droomcyclus wordt gereconstrueerd, en wel letterlijk. Hieruit volgt dat het evalueren van oorzaken en gevolgen een ingebouwd instinct is, ongeacht of ze al zijn gebeurd of nog kunnen gebeuren.
De wet van oorzaak en gevolg is een van de bekendste universele wetten. Veel mensen hebben er in de natuurkundeles mee kennisgemaakt via het principe ‘actie is reactie’. Of anders gezegd: op iedere actie volgt een tegenactie. We gaan ervan uit dat er – als we iets kunnen zien, voelen, ruiken, proeven of horen – een oorzaak aan vooraf moet zijn gegaan. Appeltaarten bakken zichzelf niet, baby’s komen niet uit de lucht vallen en dit boek is ook niet vanzelf in je handen gekomen. In al deze gevallen is er iets gebeurd dat leidde tot de appeltaart, de baby of het boek.
Omdat de wet van oorzaak en gevolg zo ingesleten is in ons brein, zien we dit fenomeen als vanzelfsprekend. Als je ooit een gesprek hebt gevoerd met een klein kind, heb je ontdekt dat kinderen er heel goed in zijn ons hieraan te herinneren.
‘Waarom zet je die kleine wieltjes aan mijn nieuwe fiets?’ wil Marcel weten.
‘Omdat’, antwoordt zijn vader, ‘ze zullen voorkomen dat je valt als je op je fiets rijdt.’
‘Waarom zou ik vallen?’
‘Omdat de zwaartekracht dat doet’, zegt zijn vader.
Marcel kijkt om zich heen, op zoek naar dat zwaartekrachtpersonage, maar kan hem niet ontdekken. In zijn ogen lijkt er geen gevaar te zijn dat hij zal vallen, dus vraagt hij verder. ‘Maar Jeroen rijdt ook zonder zijwielen. Waarom gooit de zwaartekracht hem dan niet om?’
‘Dat is in het begin wel gebeurd, maar je broer heeft geleerd in evenwicht te blijven.’
Marcel denkt even na. ‘Hoe heeft hij dat dan geleerd?’
‘Door gebruik te maken van zijwielen’, zegt zijn vader.
Iedere volwassene met een kind van drie tot vier jaar heeft diverse van dit soort cirkelgesprekken gevoerd. Vertrouwd raken met de wet van oorzaak en gevolg is een van de manieren waarop we de wereld gaan begrijpen en gaan leren hoe we op de dingen moeten reageren.
Misschien is dat de reden van de populariteit van zoveel kinderboeken: ze maken ons vertrouwd met oorzaak en gevolg. Hoewel we dit over het hoofd kunnen zien als we ouder zijn geworden, vergezelt deze universele wet ons altijd – van het blokken voor een belangrijk examen tot niet gaan stemmen, van het houden van huisdieren tot besluiten een kind te nemen, van luisteren naar je ouders tot het niet uitvoeren van de instructies van je chef, van weglopen van huis tot thuiskomen, enzovoort. Waar we ook zijn, de wet van oorzaak en gevolg is er altijd.
Ook religieuze geschriften herinneren ons aan deze wet. De Bijbel begint met een oorzaak: ‘In den Beginne schiep God hemel en aarde.’ De rest van het boek handelt over de gevolgen die dit scheppingswerk heeft gehad.
Ook in het hindoeïstische heilige geschrift de Svetasvatara Upanishad wordt de wet van oorzaak en gevolg onderzocht.
Wat is de oorzaak van de kosmos? Is het Brahman?
Waar komen wij vandaan? Wat doet ons leven?
Waar zullen wij uiteindelijk rust vinden?
Welke macht beheerst de dualiteit?
Genot en pijn, welke van de twee drijft ons?
Tijd, natuur, noodzaak, toeval,
elementen, energie, intelligentie –
niets van dit alles kan de eerste Oorzaak zijn.
Het zijn gevolgen, waarvan het enige doel is
het Zelf te helpen uitstijgen boven genot en pijn.
Het boeddhisme, het jaïnisme, het hindoeïsme en de sikh-religie volgen het concept van oorzaak en gevolg wanneer zij het over karma hebben.
Het Sanskriet woord karma betekent ‘handeling’ of ‘daad’. Westerlingen zouden zeggen: ‘Je oogst wat je hebt gezaaid.’ De beroemde swami Maheshwarananda zegt dat wij op vier manieren karma genereren: met onze gedachten, met onze woorden, met de daden die we uit eigen vrije wil verrichten en met onze daden die we voor anderen verrichten. Bewuste daden wegen zwaarder dan onbewuste, maar net zoals een smeulende lucifer een brand kan veroorzaken voordat je je er al dan niet van bewust was dat hij niet uit was toen je hem weggooide, altijd zal het karma ervan je achterhalen.
De oorspronkelijke energiematrix is een combinatie van uiteenlopende vibraties die met elkaar in evenwicht zijn. Als de matrix om de een of andere reden wordt verstoord, leidt dit tot stress, en uiteindelijk worden we ziek.
Feng Shui, de oud-Chinese discipline inzake oorzaak en gevolg, ofwel de kunst van plaatsing en harmonisatie, streeft naar het aantrekken van meer levensenergie chi in een bepaalde ruimte, zoals een huis, tuin of onderneming, met de bedoeling het leven of lot van de eigenaar/gebruiker te verbeteren.
Hierbij staat het idee centraal dat het uitbalanceren van de energie van een woning of arbeidsruimte de mensen die erin wonen of werken zal harmoniseren. Door in harmonie met de levensenergie te werken, maken de gebruikers van de ruimte gebruik van de wet van aantrekking om de dingen die zij in hun leven nodig hebben of verlangen aan te trekken.
Megaconcerns als FedEx, Fuji Film en Nike hebben in hun ondernemingskantoren Feng Shui toegepast. Zelfs behoudende bedrijven als Eli Lilly, Hyatt en Shell oefenen met Feng Shui invloed uit op hun ondernemingskantoren voor het creëren van harmonie in het arbeidsklimaat. Ook grootondernemers als Bill Gates, Donald Trump en Richard Branson zijn aanhangers van de millennia-oude filosofie over oorzaak en gevolg.
Vooral Trump heeft een klein fortuin besteed aan de taak de Trump Tower te voorzien van de juiste energie. Op basis van de Feng Shui-principes liet hij de hoofdingang recht tegenover Central Park situeren om te zorgen dat de positieve chi van voorspoed ongehinderd het gebouw binnen kan stromen. Om te verhinderen dat de negatieve energie van het drukke verkeer het gebouw kon bestormen, liet hij voor het gebouw een immense globe plaatsen die deze slechte energie moet blokkeren.
Behalve dat Feng Shui de energie van een ruimte fysisch verandert, leert deze filosofie ook dat mensen door middel van hun denken en doen zelf hun lot in handen hebben. Het plaatsen van een spiegel in een ruimte om positieve energie door middel van weerkaatsing door een gebouw te leiden is een ding, maar zoiets zal niet helpen als de gebruiker negatieve dingen zegt, denkt of doet. Op deze manier helpt de wet van oorzaak en gevolg mensen begrijpen dat het in alle situaties noodzakelijk is je persoonlijke verantwoordelijkheid te nemen. Als jou is ingeprent dat geld ‘de wortel van alle kwaad’ is, is het uitermate onwaarschijnlijk dat jij geld in je leven zult aantrekken. Je wilt geen ‘kwaad’ in je leven, dus zul je bewust of onbewust geld uit de weg gaan. Je zult evenmin dik betaalde banen ambiëren, loten kopen of dure kleding aanschaffen. Als je geld echter begint te zien als een neutrale energie – net zoals water en wind energieën zijn – wordt het algauw duidelijk dat de manier waarop energie wordt gebruikt bepalend is of deze energie opbouwend of destructief werkt. De manier waarop wij de dingen plegen te gebruiken, zet de wet van oorzaak en gevolg in werking.
Daarom moet iets wat we denken altijd iets met evenveel intensiteit aantrekken. Dat komt omdat vibraties gelijksoortige vibraties aantrekken. Onze gedachten veroorzaken, genereren of verwekken alle acties die naar ons terugkeren – of anders gezegd, ze trekken gevolgen aan. De bewoners van Latijns-Amerika hebben een humoristische en tot de verbeelding sprekende manier om dit concept toe te lichten. Zij zeggen: El que esqupe al cielo en la cara le cae (ongeveer ‘Wie naar de hemel spuugt, valt op zijn gezicht!’). De Australiërs noemen dit het ‘boemerangeffect’.
Het metageheim op relatiegebied is dat je zelf de persoon moet zijn die je zoekt. Wees die persoon en schenk hem of haar weg. Als je op zoek bent naar iemand die liefdevol, vriendelijk, meedogend en vrijgevig is, zul je zelf liefdevol, vriendelijk, meedogend en vrijgevig moeten zijn. Zorg dat je alles bent wat je graag wilt en breng dat tot expressie in het universum. Van alles wat je tot expressie brengt, komt een veelvoud naar je terug.
De werking van de wet van oorzaak en gevolg komt overeen met die van de zwaartekracht. Er is niemand die gereed zit om over jou te oordelen en je te straffen voor wat je hebt misdaan. Het is veel eenvoudiger dan dat. Als je actie onderneemt, leidt dat tot een reactie.
Dat verklaart hoe wij – toen mijn vrienden en ik besloten in het donker verder te trekken door de verraderlijke jungle – een keten van oorzaken en gevolgen in werking zetten die tot mijn val leidde. Mijn actie had tot deze val geleid. Het kwam nooit bij me op de zwaartekracht te vervloeken omdat ik was gevallen. Ik had, ongeacht hoe moeilijk het me ook zou zijn gevallen, tegen de anderen kunnen zeggen dat we ons kamp moesten opslaan en blijven waar we waren. Als zij hadden geweigerd, had ikzelf de keuze kunnen maken om te blijven. Dit had tot problemen kunnen leiden, want ik had kunnen verdwalen of genoodzaakt kunnen zijn me te verdedigen tegen wilde dieren, maar dat neemt niet weg dat de persoonlijke verantwoordelijkheid van onze uiteindelijke keuze bij mij berustte. Nee, het is nooit bij me opgekomen de zwaartekracht de schuld te geven, en evenmin de wet van oorzaak en gevolg, want deze universele wetten werken zonder voorkeuren. Wij weten dat het nu eenmaal zo is. Hoe we ook tegensputteren, niets zal hier iets aan veranderen, dus heeft het geen zin erover te redetwisten: deze wetten blijven neutraal werken. Zo zijn ze nu eenmaal!
Toch is dit exact wat wij doen als de dingen niet naar onze zin lopen. Het kwam door het weer dat ik mijn auto aan gort reed – niet het feit dat ik 130 km per uur reed in een verblindende sneeuwstorm. Het was de schuld van mijn man dat ik kwaad op hem werd, hij had beter moeten weten – het kwam niet doordat ik hem niet had verteld dat ik overwoog een puppy voor de kinderen te kopen. Het is de schuld van die vervelende klier op mijn werk dat ze mij hebben ontslagen – niet het feit dat ik hem de afgelopen drie jaar als een voetveeg heb behandeld en hij uiteindelijk genoeg kreeg van mijn gedrag.
Lang geleden ontstond er in Suriname een enorme bosbrand die de bevolking daar bijbracht hoe belangrijk onze persoonlijke verantwoordelijkheid is in het kader van de wet van oorzaak en gevolg. Bijna alle dieren kwamen om in het vuur, behalve de slang, die diep in haar hol was weggekropen en de brand over zich heen liet gaan. Er kwam pas een eind aan de helse brand toen er een hevig onweer losbarstte. Het water had de grond echter zo drassig gemaakt dat de slang haar hol niet meer kon verlaten.
‘Help, help!’ krijste ze, zodat haar longen er pijn van deden, maar niemand scheen haar te horen. De slang had de moed al bijna opgegeven toen een jongeman haar hol naderde. ‘Help me, help me alsjeblieft’, bracht de slang schor uit.
De jongeman twijfelde. Per slot van rekening kende hij de aard van het beestje en was hij ervan overtuigd dat de slang hem zou bijten.
‘Ik beloof je dat ik het niet zal doen’, fluisterde de slang, die haar stem bijna had verloren.
Dus trok de jongeman de slang naar buiten. Zodra hij dat deed, probeerde de slang een flinke hap uit zijn arm te nemen. ‘Nee, je behoort mensen die jou helpen geen kwaad te doen.’
‘Hoe kom ik te weten of anderen zich zo gedragen?’ vroeg de slang.
‘Kom maar met mij mee, dan zal ik het je laten zien’, zei de jongeman. ‘Als ik het mis heb, mag je me alsnog bijten.’
Een eindje verder op de weg ontmoetten ze een paard. De slang vroeg hem of hij vond dat een goede daad met kwaad mocht worden vergolden. Het paard brieste luid. ‘Natuurlijk mag dat! Ze geven mij ook voortdurend de zweep voor al mijn goede diensten!’
De slang lachte verrukt. ‘Zie je nou wel, ik heb het je gezegd!’
De jongeman was niet overtuigd en weigerde de slang toe te staan hem te bijten. Even later ontmoetten ze een koe op hun pad en stelden de koe dezelfde vraag.
De nonchalant herkauwende koe zei vol overtuiging: ‘Ik ga ervan uit dat ze mij straks – als dank voor alle melk die ik ze heb gegeven – zullen slachten.’
De slang maakte zich op om haar prijs op te eisen toen ze een wijze oude vrouw zagen naderen. ‘Wat is hier aan de hand?’ vroeg zij. Toen de slang en de jongeman haar vertelden wat er was gebeurd, vroeg zij of ze haar naar het hol van de slang konden brengen, zodat ze met eigen ogen kon zien wat er was gebeurd. Bij het hol moedigde ze het tweetal aan: ‘Nou, laat mij maar eens zien waar jullie allebei waren.’ De jongeman hielp de slang weer in haar hol en de slang begon weer om hulp te roepen. Voordat de jongeman de slang voor de tweede keer uit haar hol kon helpen, hield de wijze oude vrouw hem tegen.
‘Ik geloof dat ik het antwoord wel weet’, hield ze het tweetal voor. ‘Slang, jij moet eerst maar eens op eigen kracht uit je hol komen, dan krijg je vanzelf waardering voor een goede daad. Eerder zul je het nooit begrijpen!’
De wet van oorzaak en gevolg helpt ons begrijpen dat niets ‘bij toeval’ gebeurt. Ook als we de oorzaak niet ontdekken, wil dat niet zeggen dat er geen oorzaak zou zijn! Het betekent dat onze kennis ontoereikend is of dat we de oorzaak niet weten te vinden. Er is een reden voor alles wat er gebeurt. Datgene waarvan we geloven dat we het niet hadden moeten doen, bevat een waardevolle les voor ons die ons helpt in een of ander opzicht te groeien. Of het lokt een gevolg uit dat er anders nooit zou zijn geweest. Misschien hebben ze je ontslagen. Hoewel ontslag krijgen je altijd een afschuwelijk gevoel bezorgt, zet het jou er misschien wel toe aan voor jezelf te beginnen, iets waarvoor je anders nooit het benodigde zelfvertrouwen zou hebben gehad als je veilig en wel in je frustrerende oude baan was gebleven. Misschien zal het stuklopen van je relatie met een partner van jaren ertoe leiden dat jij je zielspartner ontmoet, iemand die je misschien nooit had leren kennen als die geruststellende maar minder gelukkige relatie in stand was gebleven.
Omtrent de wet van oorzaak en gevolg is het van belang in te zien dat oorzaken geen gebeurtenis creëren; ze zijn slechts de impuls in een lange keten van gedragingen en overtuigingen. Als jij afkomstig bent uit een gezin waarin iedereen corpulent is, zul je misschien geloven dat jouw familieleden eenvoudigweg ‘dikheidsgenen’ hebben, en dat ook jij daarom nooit slank zult zijn. Misschien zul je inderdaad nooit een supermodel of een bezemsteel zijn, maar de kans is groot dat je toch heel wat slanker en gezonder kunt worden. Zolang je echter blijft denken dat er toch niets aan te doen is, doe je ook geen moeite er wat verbetering in te brengen.
In het geval van een corpulent gezin kan het zijn dat deze situatie al vele generaties zo is en zal er misschien geen mogelijkheid zijn de wortel van het probleem op te graven. Belangrijker is dat jij je ervan bewust bent dat alles een oorzaak heeft, en dat iedere oorzaak tot een gevolg leidt. Dit stelt je in staat je intenties en gedragingen te harmoniëren met de resultaten die je graag wilt bereiken.
Als je op zoek bent naar liefde en het niet vindt, komt dat zonder twijfel door een gebrek aan vergiffenis op een terrein van je leven. Dit geldt voor ieder van ons. Je zult je moeten bezinnen op je leven, je verleden en al je relaties met anderen. Vraag je af: ‘Waar of wanneer heb ik iemand geen vergiffenis geschonken? Mijzelf? Of waren het mijn ouders, mijn broers en zussen, mijn buren, mijn zakenpartners – waar heb ik nagelaten iemand te vergeven?’ Als je dan overgaat tot vergiffenis schenken, maak je de energie vrij die het de wet van aantrekking mogelijk maakt nieuwe liefde en nieuwe relaties in jouw leven te brengen. Hoe kun je dit doen? Wanneer je je afvraagt: ‘Wie heb ik nooit vergeven?’ zul je vanzelf aan iemand moeten denken. Denk erom, jij kunt het zelf zijn! Het tweede wat je dan moet doen, is zeggen: ‘Kan ik hem/haar dit of dat vergeven? Kan ik mezelf dit of dat vergeven?’
Of je nu ‘ja’ of ‘nee’ zegt, je gaat dan verder met jezelf af te vragen wat deze persoon ertoe heeft gebracht zich zo te gedragen als hij of zij heeft gedaan. Of: ‘Wat heeft mij ertoe gebracht me destijds zo te gedragen?’ Op die manier dring je diep door in de gedragspsychologie. Dan begin je te begrijpen dat ieder van ons zo goed mogelijk zijn best doet, jijzelf incluis.
Als je hem of haar (of hen) vergeeft, maak je alle psychische energie vrij die in jouw wezen gevangen heeft gezeten, namelijk in je eigen geest, lichaam en ziel. Als deze energie wordt ontladen naar het universum, is voor het universum nu de weg vrij om jou nieuwe liefde terug te sturen, met nieuwe relaties en nieuwe zegeningen. Het begint allemaal met vergeving schenken en dat is iets wat je kunt doen, nu meteen!
Of zoals onze vrienden, de Drie Adepten, het formuleerden:
Sommige mensen zijn de slaaf van hun erfgoed en omgeving en genieten daarom maar weinig vrijheid. Zij laten zich sterk beïnvloeden door de meningen, gedachten en gebruiken van de buitenwereld, en daarnaast door hun eigen emoties, gevoelens en stemmingswisselingen. Ze beweren misschien dat het hun vrij staat alles te doen wat zij willen, maar ze verzuimen de redenen waarom zij dit of dat willen doen te analyseren.
Veel te veel mensen zijn te vergelijken met een vallende steen: zij gehoorzamen aan hun omgeving, invloeden van buitenaf, innerlijke stemmingen en de verlangens en de wil van mensen die sterker in hun schoenen staan dan zijzelf. Zij laten zich manipuleren als pionnen op een schaakbord, spelen hun bescheiden rolletje en laten zich in de loop van het spel opzijzetten.
De beste manier om gebruik te gaan maken van de wet van oorzaak en gevolg is deze: schenk in de loop van de dag steeds aandacht aan je gedachten en wees je bewust van gedachten met goede intenties die je zullen helpen je leven te verbeteren en te komen in de richting die je wenst.
Merk op welke gedachten zomaar in je opkomen maar geen enkel positief doel dienen. Val jezelf niet te hard en wees je ervan bewust dat het nodig is je te oefenen in het aanmoedigen van positieve gedachten en daden.
Als er overbodige gedachten in je opkomen, laat je ze eenvoudigweg voorbijgaan en richt je je weer op het denken van positieve, productieve gedachten. Het zal wat tijd kosten, maar naarmate je meer oefent, wordt het steeds gemakkelijker.