Un mot d’accueil

Il est impossible de résumer une vie en un mot. En trois peut-être : naissance, vie et mort. Mais c’est un peu court. Il en faut plus pour faire un livre. Ça tombe bien : notre mémoire est pleine de mots. Il suffit de puiser dedans. En choisissant ceux qui ont compté. Des mots inévitables comme amour, amitié, homme, famille, vieillir, etc. Mais aussi des mots qui ont illustré, ponctué ou éclairé une existence à nulle autre pareille, entendons par là qu’il n’y a pas sur terre deux parcours qui se confondent. Le destin sait nous départager.

On trouvera donc dans ce dictionnaire très personnel des mots qui m’ont accompagné dans ma vie professionnelle comme, précisément, dictionnaire et mot. Plus apostrophe, orthographe, écrivain, lecture, bibliothèque, guillemets… À ceux-là s’ajoutent une ribambelle d’autres mots qui relèvent de ma vie privée, de mes souvenirs intimes, de mes manières d’être, de ma psychologie d’enfant et d’adulte, de mes trucs, de mes manies, de mes rêveries, de mes bonheurs, de mes chagrins, de mes petites aventures d’homme devenu public grâce à une succession de clins d’œil du hasard. Voici les mots-valises d’un voyageur retourné sur ses pas. Le mot à mot d’un type qui a enregistré des mots prononcés par les plus grands écrivains de son époque. Les mots de passe d’une sentinelle de la littérature et d’un maître d’hôtel intermittent de l’hédonisme. Tous ces mots n’ont pas la prétention de raconter une vie de A à Z, mais d’en faire surgir des senteurs, des sons et des couleurs.

Tout cela est-il vrai ? Oui, mais pendant que je plongeais en apnée dans ma mémoire, mon imagination ne cessait de fonctionner, et même, comme la chair, d’exulter. De sorte que le livre contient aussi, ici ou là, de petites choses inventées, suscitées par ce supplément de vivre et de jouir qu’on appelle l’humour.

Enfin, tandis que j’écrivais, je continuais de lire. De relire. D’attraper au vol des mots qui me plaisent parce qu’ils sont beaux, amusants, classiques, désuets, modernes ou bizarres. Ils avaient leur place dans ce livre, à côté des mots autobiographiques, puisque, indirectement, à travers des écrivains que j’aime et que je cite, ils racontent eux aussi le lecteur que je suis et l’homme que j’ai été. Les Mots de ma vie, c’est aussi ma vie avec les mots.

S’il faut justifier le recours au dictionnaire pour évoquer les élans de ma mémoire, c’est parce que celle-ci n’est jamais chronologique. Elle est vagabonde, capricieuse. Elle ne livre que ce qu’elle veut, quand elle le veut. Elle admet la sonde, la pioche, jamais la charrue ou le râteau. Alors, on en retire des mots auxquels souvent sont encore accrochés des os et de la chair, des grimaces ou des rires. Après, il faut bien les classer.

Autre raison plus personnelle d’avoir choisi cette forme d’ouvrage : comme on le verra plus loin (> Dictionnaire), j’ai aimé les mots avant d’aimer les livres. J’ai lu un dictionnaire avant de lire des romans. J’ai vagabondé dans le vocabulaire avant de me promener dans la littérature.

Sur ces mots…

B.P.

On ne trouvera pas dans ce livre le récit de mes rencontres d’Apostrophes et de Bouillon de culture avec les écrivains. Je l’ai fait en répondant aux questions de Pierre Nora dans Le Métier de lire. Rien non plus sur la vigne et le vin, sujet de mon Dictionnaire amoureux du vin.

Les Mots de ma vie
chunk001_cover.xhtml
chunk002_information.xhtml
chunk003_dedi.xhtml
chunk004_toc.xhtml
chunk005_introduction.xhtml
chunk006_chapter.xhtml
chunk007_chapter.xhtml
chunk008_chapter.xhtml
chunk009_chapter.xhtml
chunk010_chapter.xhtml
chunk011_chapter.xhtml
chunk012_chapter.xhtml
chunk013_chapter.xhtml
chunk014_chapter.xhtml
chunk015_chapter.xhtml
chunk016_chapter.xhtml
chunk017_chapter.xhtml
chunk018_chapter.xhtml
chunk019_chapter.xhtml
chunk020_chapter.xhtml
chunk021_chapter.xhtml
chunk022_chapter.xhtml
chunk023_chapter.xhtml
chunk024_chapter.xhtml
chunk025_chapter.xhtml
chunk026_chapter.xhtml
chunk027_chapter.xhtml
chunk028_chapter.xhtml
chunk029_chapter.xhtml
chunk030_chapter.xhtml
chunk031_chapter.xhtml
chunk032_chapter.xhtml
chunk033_chapter.xhtml
chunk034_chapter.xhtml
chunk035_chapter.xhtml
chunk036_chapter.xhtml
chunk037_chapter.xhtml
chunk038_chapter.xhtml
chunk039_chapter.xhtml
chunk040_chapter.xhtml
chunk041_chapter.xhtml
chunk042_chapter.xhtml
chunk043_chapter.xhtml
chunk044_chapter.xhtml
chunk045_chapter.xhtml
chunk046_chapter.xhtml
chunk047_chapter.xhtml
chunk048_chapter.xhtml
chunk049_chapter.xhtml
chunk050_chapter.xhtml
chunk051_chapter.xhtml
chunk052_chapter.xhtml
chunk053_chapter.xhtml
chunk054_chapter.xhtml
chunk055_chapter.xhtml
chunk056_chapter.xhtml
chunk057_chapter.xhtml
chunk058_chapter.xhtml
chunk059_chapter.xhtml
chunk060_chapter.xhtml
chunk061_chapter.xhtml
chunk062_chapter.xhtml
chunk063_chapter.xhtml
chunk064_chapter.xhtml
chunk065_chapter.xhtml
chunk066_chapter.xhtml
chunk067_chapter.xhtml
chunk068_chapter.xhtml
chunk069_chapter.xhtml
chunk070_chapter.xhtml
chunk071_chapter.xhtml
chunk072_chapter.xhtml
chunk073_chapter.xhtml
chunk074_chapter.xhtml
chunk075_chapter.xhtml
chunk076_chapter.xhtml
chunk077_chapter.xhtml
chunk078_chapter.xhtml
chunk079_chapter.xhtml
chunk080_chapter.xhtml
chunk081_chapter.xhtml
chunk082_chapter.xhtml
chunk083_chapter.xhtml
chunk084_chapter.xhtml
chunk085_chapter.xhtml
chunk086_chapter.xhtml
chunk087_chapter.xhtml
chunk088_chapter.xhtml
chunk089_chapter.xhtml
chunk090_chapter.xhtml
chunk091_chapter.xhtml
chunk092_chapter.xhtml
chunk093_chapter.xhtml
chunk094_chapter.xhtml
chunk095_chapter.xhtml
chunk096_chapter.xhtml
chunk097_chapter.xhtml
chunk098_chapter.xhtml
chunk099_chapter.xhtml
chunk100_chapter.xhtml
chunk101_chapter.xhtml
chunk102_chapter.xhtml
chunk103_chapter.xhtml
chunk104_chapter.xhtml
chunk105_chapter.xhtml
chunk106_chapter.xhtml
chunk107_chapter.xhtml
chunk108_chapter.xhtml
chunk109_chapter.xhtml
chunk110_chapter.xhtml
chunk111_chapter.xhtml
chunk112_chapter.xhtml
chunk113_chapter.xhtml
chunk114_chapter.xhtml
chunk115_chapter.xhtml
chunk116_chapter.xhtml
chunk117_chapter.xhtml
chunk118_chapter.xhtml
chunk119_chapter.xhtml
chunk120_chapter.xhtml
chunk121_chapter.xhtml
chunk122_chapter.xhtml
chunk123_chapter.xhtml
chunk124_chapter.xhtml
chunk125_chapter.xhtml
chunk126_chapter.xhtml
chunk127_chapter.xhtml
chunk128_chapter.xhtml
chunk129_chapter.xhtml
chunk130_chapter.xhtml
chunk131_chapter.xhtml
chunk132_chapter.xhtml
chunk133_chapter.xhtml
chunk134_chapter.xhtml
chunk135_chapter.xhtml
chunk136_chapter.xhtml
chunk137_chapter.xhtml
chunk138_chapter.xhtml
chunk139_chapter.xhtml
chunk140_chapter.xhtml
chunk141_chapter.xhtml
chunk142_chapter.xhtml
chunk143_chapter.xhtml
chunk144_chapter.xhtml
chunk145_chapter.xhtml
chunk146_chapter.xhtml
chunk147_chapter.xhtml
chunk148_chapter.xhtml
chunk149_chapter.xhtml
chunk150_chapter.xhtml
chunk151_chapter.xhtml
chunk152_chapter.xhtml
chunk153_chapter.xhtml
chunk154_chapter.xhtml
chunk155_chapter.xhtml
chunk156_chapter.xhtml
chunk157_chapter.xhtml
chunk158_chapter.xhtml
chunk159_chapter.xhtml
chunk160_chapter.xhtml
chunk161_chapter.xhtml
chunk162_chapter.xhtml
chunk163_chapter.xhtml
chunk164_chapter.xhtml
chunk165_chapter.xhtml
chunk166_chapter.xhtml
chunk167_chapter.xhtml
chunk168_chapter.xhtml
chunk169_chapter.xhtml
chunk170_chapter.xhtml
chunk171_chapter.xhtml
chunk172_chapter.xhtml
chunk173_chapter.xhtml
chunk174_chapter.xhtml
chunk175_chapter.xhtml
chunk176_chapter.xhtml
chunk177_chapter.xhtml
chunk178_chapter.xhtml
chunk179_chapter.xhtml
chunk180_chapter.xhtml
chunk181_chapter.xhtml
chunk182_chapter.xhtml
chunk183_chapter.xhtml
chunk184_chapter.xhtml
chunk185_chapter.xhtml
chunk186_chapter.xhtml
chunk187_chapter.xhtml
chunk188_chapter.xhtml
chunk189_chapter.xhtml
chunk190_chapter.xhtml
chunk191_chapter.xhtml
chunk192_chapter.xhtml
chunk193_chapter.xhtml
chunk194_chapter.xhtml
chunk195_chapter.xhtml
chunk196_biblio.xhtml
chunk197_append.xhtml
chunk198_append.xhtml