ter informatie van de redactie van US.Uit onderstaande tabel, die Walter Bellamy voor me heeft samengesteld, blijkt wat er met de landbouw in Buitenkamp in een bepaald aantal jaren is gebeurd. Ze is uniek in die zin dat de doorslaggevende cijfers van de neerslag niet gelden voor het kalenderjaar, maar voor het werkelijke groeiseizoen. Derhalve betekent ‘1923... 25 centimeter’ dat het winterkoren dat in de lente van 1923 werd binnengehaald, in dat hele jaar van mei 1922 tot eind april 1923 slechts 15 centimeter vocht had gekregen - dus zowel regen als sneeuw. Deze cijfers hebben uitsluitend betrekking op Buitenkamp. In een stad als Centennial, vlak bij de South Platte, zouden neerslag en opbrengst per hectare er heel anders uitzien.

Jaar neerslag schepel * waarde waarde jaar neerslag schepel waarde waarde in cm per ha per schepel stuk vee in cm per ha per schepel stuk vee

(in dollars) (in dollars) (in dollars) (in dollars)

Denver.Je wilt misschien wel een weemoedige uitweiding houden over Denver als het Mekka van de Mexicaanse bietenwerkers in de crisisjaren. Er hebben in die jaren nogal wat discussies plaatsgevonden, omdat de bewoners van Denver zich beklaagden dat de plattelanders de bietenwerkers de hele zomer gebruikten om ze dan in de winter ten laste van de Denverse belastingbetaler te laten komen. Het probleem werd verergerd door het feit dat een groot aantal Mexicanen de voorkeur gaf aan de gezelligheid in Denver met zijn Mexicaanse restaurants, cantina`s en danszalen. Ook al trokken de Mexicanen naar Denver, hun lot was daar in genen dele benijdenswaardig, omdat ze als het ware in een kleine wijk waren opgesloten tussen joden enerzijds en Italianen anderzijds. De dam bij het station stond bekend als ‘de langste brug van de wereld, want ze loopt van Mexico naar Israël’. Er vonden voortdurend gevechten plaats tussen de bevolkingsgroepen onderling. Toch denken vele oude Mexicanen, die nu op het platteland van Colorado wonen, aan die winters in Denver terug als de gelukkigste tijd van hun leven.

Crisis.Ik heb geaarzeld dit woord in mijn rapport te gebruiken, omdat men in Colorado over dit begrip er heel verschillende opvattingen op na houdt. In de vlakte waar de zandstormen woedden was deze periode een van de meest trieste in de geschiedenis van Amerika en zelfs de ergste overdrijving zal de angst die uit sommige eigentijdse verhalen spreekt geen recht doen wedervaren. Aan de andere kant leven er nu nog mensen daarboven in de Rocky Mountains die je vragen: ‘Wat praat je toch over crisis? We kregen geen zand en het was niet te droog. We konden altijd wel een rund slachten of een eland of een hert schieten. Zwervers en werkelozen hebben we nooit gekend. We hebben weliswaar geen nieuwe auto`s gekocht, maar niemand leed honger. We hebben nooit iemand met appels zien leuren en gerechtelijke verkopingen kwamen bij ons niet voor.’ Op grote bedrijven als de Venneford Ranch kregen de cowboys soms hun loon niet uitbetaald, hoewel ze toch hun verblijven, hun paarden en hun baan hadden en bovendien uitstekend te eten. Alleen plaatsen als Buitenkamp werden zwaar getroffen. Ik bezit foto’s van negen van dergelijke nederzettingen die tot spookdorpen zijn vervallen en van ruim 100 eenzaam gesitueerde boerenbezittingen waarvan de eens zo fraaie woonhuizen in ruïnes zijn veranderd. De foto’s van de verlaten kerken, wit en fel afstekend tegen de lucht, zijn bijna te akelig om naar te kijken. In de vlakte heerste een crisis en de zichtbare gevolgen ervan beklemmen de toeschouwer tot op de dag van vandaag.

Een schandaal.Jullie voelen je misschien gedrongen in te gaan op de gebeurtenis waardoor Centennial nationale publiciteit verwierf, ook al was het ten kwade. In de lente van 1948 loofde het Patriottisch Verbond van Vrouwen in het Westen, afdeling Centennial, een eremedaille uit voor leerlingen van de hoogste klas. De prijs diende te worden toegekend aan een voortreffelijke leerling die zowel een goed atleet, een uitstekend student als een leidinggevende persoonlijkheid moest zijn. Aan al deze eisen beantwoordde ene Jesus Melendez. Maar toen zijn naam als winnaar in de Clarion werd afgedrukt, zei mrs. Wentworth Carver, presidente van het Verbond in de staat Colorado: ‘De ware Amerikaanse idealen van ons grote volk zijn te danken aan de dappere nakomelingen van Engelse oorsprong die zich op onze oostkust hebben gevestigd. Het was zeer zeker niet de bedoeling van onze vereniging een eremedaille te verlenen aan een of andere Mexicaanse emigrant, die om te beginnen waarschijnlijk illegaal in onze staat verblijft.’ Je zult je wel herinneren dat het hele land er zich mee bemoeide en dat mrs. Carver onder hoon werd begraven. Toch was er geen landelijke verontwaardiging nodig om de door haar aangerichte schade te herstellen. Philip Wendell, een aartsconservatief, ging tegen haar uitspraak tekeer en Walter Bellamy zei tegen een verslaggever van de Chicago Tribune: ‘De familie Melendez woont al heel wat langer in Colorado dan de familie van mrs. Carver in de Verenigde Staten. Bovendien gaf zijn oudere broer Fidel bij Anzio zijn leven voor ons land.’ De hardste klap kwam echter van de schoolkinderen van Centennial. Ze namen op eigen initiatief een resolutie aan die door een van de meisjes Takemoto was opgesteld: ‘Als Jesus de prijs niet krijgt, behoort hij helemaal niet te worden uitgereikt! Er is niemand op deze school die half zoveel waard is als hij.’