Als ze haar bontjas van haar schouders laat glijden houdt het publiek de adem in. Heel even laat ook hij zich wijsmaken dat ze naakt is, tot het licht op haar nauwsluitende, huidkleurige jurk valt. Met een zacht kreunende stem zingt ze een hese versie van 'Happy Birthday' die menigeen een bult in de broek bezorgt. Het feestje na afloop vindt plaats in de Upper East Side, waar ze met de helft van de mannen flirt en de andere helft probeert te imponeren met haar politieke inzicht. Op gedempte toon vraagt ze de president hoe haar auditie verloopt.

'Welke auditie?' vraagt hij.
'Voor first lady,' zegt ze.
Later wordt ze dronken en wiegt ze op een slaapkamer boven

met haar achterwerk naar de agenten die positie hebben gekozen op een tegenovergelegen dak. Als het feestje ten einde loopt, nodigt de president haar uit in zijn appartement op de bovenste verdieping van het Carlyle Hotel. Wijt het maar aan de jurk of de testosteroninjecties.

Zoals gewoonlijk probeert hij een openlijke confrontatie met de agenten van de geheime dienst te vermijden en het oorspronkelijke plan was dan ook dat zijn gast onafhankelijk van hem naar de overkant van Park Avenue zou komen, maar omdat zij in een nogal jolige bui is besluit hij dat het veiliger is haar binnen zijn gezichtsveld te houden. Nu de Baard er niet is, is hij gedwongen een van zijn medewerkers in te schakelen met wie zij eerder die avond nog heeft geflirt; de uitdrukking op zijn gezicht deed denken aan een kind dat voor de eerste keer in het circus komt. De president geeft hem de opdracht haar met een gewone gele taxi naar het Carlyle te brengen terwijl de president zijn limousine neemt en dan de lift naar de vierendertigste verdieping; de stafmedewerker brengt haar naar de deur van het appartement waar de president hem als dank nog een drankje had willen aanbieden, maar Marilyn vlijt zich uitnodigend neer op een chaise longue en morst daarbij een plens wijn over haar jurk, en beide mannen kijken naar de plek waar het vocht doorsijpelt naar haar tepel.

'Dank je wel Kenny. Welterusten,' zegt de president en hij laat hem uit.
'Arme jongen,' lacht Marilyn. 'Volgens mij hoopte hij stiekem op een menage a trois.'
'Om bij de federale overheid te mogen werken moet je minimaal tot drie kunnen tellen.'
'Mooie suite, Jack.'
Het is een pied-a-terre dat al jaren in de familie is. Hij strijkt neer bij het raam dat over Central Park uitkijkt. Auto's krioelen als mieren door de straten beneden, de lichtbundels van hun koplampen als tastende voelhoorns. Hij laat haar liever in de waan dat dit gewoon de zoveelste gehuurde presidentiele suite is omdat hij behoefte voelt aan de bescherming van persoonlijke barrieres. Hij wil niet dat zij zich een voorstelling maakt van eerdere avontuurtjes die hij hier door de jaren heen heeft beleefd, of hoe hij hier met zijn vader bij een borrel heeft zitten keuvelen. Die barrieres moeten uiteindelijk het fantasiebeeld verdrijven dat ze de plaats van zijn vrouw zou kunnen innemen.
Zijn hoofd bonst en zijn prostaat speelt op, mogelijk als gevolg van de testosteroninjecties. Al twee uur lang voelt hij een obsessief verlangen naar seks met Marilyn. Ook als ze de meest onaangenaam denkbare persoonlijkheid was, zou dat zijn lichamelijke drang niet hebben verminderd. Hij staart naar haar terwijl ze op de chaise longue ligt, haar jurk kleeft aan haar borsten en de ronding van haar buik en hij heeft het gevoel dat hij op springen staat.
'Dat is me de jurk wel,' zegt hij.
Ze zegt: 'Dank u, Mr. President. Het zal u misschien interesseren dat ik nogal wat hulp nodig heb gehad om hem aan te trekken en ook hulp zou kunnen gebruiken om hem weer uit te krijgen.'

Sommige vrouwen beklagen zich erover dat het zo snel voorbij is terwijl andere daar vast dankbaar voor zijn. Soms vraagt hij zich af wat ze doen nadat hij in slaap is gevallen. Misschien staren ze naar het plafond of vervloeken ze hem, of ze beginnen, zich onbewust van zijn narcose, uit de grond van hun hart aan een monoloog, tot ze worden onderbroken door het eerste varkensachtige snurkgeluid.

Die nacht werd de president wakker doordat er aan de deur werd gebeld. Marilyn verschuilde zich in de badkamer terwijl hij zijn aandacht op de deur richtte, waar dezelfde agent stond die zijn afkeuring had laten blijken bij hun eerste rendez-vous in het Beverly Hills.

De agent zei: 'Het spijt me, Mr. President, maar we hebben een veiligheidsprobleem in het hotel en ik heb orders uw verblijfplaats en uw veiligheid te bevestigen.'

'Met mij is niets aan de hand, dank je,' zei de president slaperig.

'Uitstekend, Mr. President.' De agent drukte op de microfoon op zijn revers en gaf door: 'Lansier veilig.'
De president hoorde een lachje galmen in de badkamer en onderdrukte een grijns vanwege de suggestieve codenaam. 'Wat is het veiligheidsprobleem?' vroeg hij.
'Het ligt nogal gevoelig, Mr. President.'
'Daar kan ik wel tegen.'
'Mr. President, er is beneden een man die beweert dat zijn vrouw wordt aangerand. De agenten die in de lobby zijn gestationeerd proberen hem tot kalmte te manen.'
'Dan had u toch kunnen volstaan met een telefoontje naar boven?'
'De chef van de lobby heeft gebeld, Mr. President. Maar er nam niemand op.'
'Dan moet ik diep geslapen hebben.'
De agent bleef de president ondoorgrondelijk aanstaren.
'Die man in de lobby...'
'Ja, Mr. President?'
'... zou dat de echtgenoot van mijn gast kunnen zijn?'
'Dat zou heel goed kunnen, Mr. President.'
'Ik wil niet dat hij wordt vastgehouden. Stop hem in een taxi en zorg ervoor dat hij veilig thuiskomt.'
'Ja, Mr. President.'
De agent zette een neutraal gezicht op en trok zich terug op de gang terwijl de president de deur sloot. Marilyn kwam uit de badkamer tevoorschijn, gekleed in een peignoir die van haar hals tot haar knieen openhing.
'Dat was lief, wat je net deed,' zei ze.
Ze maakte draaibewegingen met de losse eindjes van de ceintuur en haar lichaam bewoog mee. Plotseling was de president weer klaarwakker en gleed op een golf van hormonen naar haar toe.
Na afloop lachte ze: 'Je hebt me aangerand... lansier!'
'Hoe kom je erbij?' zei hij.
'Weet je, Jack, Joe is ongevaarlijk,' zei ze. 'Hij raakt over zijn toeren, dat is alles. Hij wil me nog steeds beschermen. Eigenlijk wel lief, in zekere zin.'
'In zekere zin,' zei de president, maar zodra hij zich had voorgesteld hoe Marilyns ex in de hotellobby amok maakte had hij instinctief een zekere sympathie gevoeld, al was het maar omdat voormalige sporters ook leven met pijn.
Terug in Washington roept de president aan het eind van de dag het hoofd van de geheime dienst bij zich voor een korte ontmoeting en vraagt hem of de eerder geconstateerde veiligheidsproblemen nog steeds bestaan. 'Nee, Mr. President,' luidt het antwoord. 'De heer in kwestie heeft geen bedreigingen tegen u persoonlijk geuit en in hun rapporten waren al mijn agenten het erover eens dat hij zich in de betreffende nacht al snel leek te schamen voor zijn gedrag. Hij putte zich uit in verontschuldigingen.'
'Waren uw agenten in staat de reden van zijn ongenoegen te achterhalen?'
'Het schijnt dat Mr. DiMaggio in de veronderstelling verkeerde dat hij na het concert in Madison Square Garden met de dame in kwestie uit eten zou gaan.'
'Hoe wist hij dan waar ze was en met wie?'
Het hoofd van de geheime dienst schuift ongemakkelijk op zijn stoel. 'Met alle respect, Mr. President, maar ik ben bang dat de dame in kwestie zelf niet zoveel oog heeft voor veiligheidsoverwegingen.'
'Heeft zij het hem verteld?'
'Daar lijkt het wel op, Mr. President. Ik vermoed dat zij het de heer in kwestie verteld heeft toen ze hun afspraakje afzegde en daarna door uw medewerker naar het Carlyle Hotel werd gebracht.' 'Ik begrijp het. Dank u.'
De president gebaart dat hij het onderhoud wil beeindigen, maar het hoofd van de geheime dienst maakt geen aanstalten op te staan. 'Met alle respect, Mr. President, mag ik nog even verdergaan? Mijn agenten ter plaatse hebben hun bezorgdheid geuit over het feit dat gasten van de president toestemming krijgen zich aan het veiligheidsprotocol te onttrekken. Ik hoef niet te benadrukken dat dit mogelijke gevaren met zich meebrengt voor uw persoon, dat u weerloos bent als u in hun gezelschap in slaap valt.'
De president zegt: 'Ik waardeer uw zorgen en zal mijn best doen mee te werken.'
Het hoofd van de geheime dienst zet zijn kin in de gebruikelijke agentenstand en vertrekt, waarna de president gaat zwemmen, voor een keer alleen, om na te denken over de stupiditeit van zijn laatste rendez-vous met Marilyn dat haar, zo weet hij, alleen maar zal aanmoedigen in haar waanideeen. Ze heeft hem de volgende ochtend nog gebeld omdat haar ex-echtgenoot bang is dat hij van nu af in de gaten gehouden zal worden.
'Het is goed,' had de president kortaf gezegd. 'We laten hem gaan uit respect voor zijn verdiensten voor het honkbal. Er bestaat een regel die zegt dat je geen bedreiging voor de nationale veiligheid kunt zijn als je twintig jaar geleden vijftig wedstrijden achter elkaar minstens een goeie slagbeurt hebt gemaakt.'
'Dat is niet grappig, Jack,' beet ze.
'O nee?' beet hij terug.
'Het waren er zesenvijftig.'
'Neem me niet kwalijk.'
'Lansier, ben je jaloers?'
Ze vermijdt het conflict door te flirten, iets waar hij al eerder in is getrapt, maar niet toen hij haar vlak na zijn ontmoeting met het hoofd van de geheime dienst opbelde.
Hij zei botweg: 'Het was een vergissing hem over ons te vertellen.'
'Wat is het grote geheim, Jack?' zei ze. 'Iedereen weet het al.'
'Mijn priveleven ligt gevoelig. De nationale veiligheid is ermee gemoeid.'
'Je weet best wat ik bedoel. Ik bedoel dat iedereen die een beetje op de hoogte is, op de hoogte is. Wat wij hebben is net zoiets als wat Rock Hudson en Tab Hunter hebben. Iedereen weet het, maar niemand weet het.'
'Maar ze weten het alleen omdat jij het hun vertelt.'
'Je klinkt kalm maar ik voel dat je boos op me bent.'
'Ik ben niet boos.'
'Ik ben blij dat je niet boos op me bent.'
'Mooi zo.'
Zonder haperen verandert ze van onderwerp. 'Ik weet dat het moeilijk ligt dat ik films maak,' zei ze. 'Filmster en first lady zijn gaat nu eenmaal niet. Kijk maar naar Grace. Zij moest het filmen ook opgeven.'
'Je hebt gelijk. Dat zou een probleem worden.'
'Ik zou het zo doen, Jack, voor jou.'
'Maar zou je het niet vreselijk missen?'
'Wat ik helemaal niet vreselijk zou missen is de godganse dag behandeld worden als een stuk vlees.'
Terwijl hij in het hete water ligt te weken en de lampen in het plafond voor twinkelingen in het wateroppervlak zorgen, wordt hij herinnerd aan de glinsterende lovertjes die ze die avond in New York had gedragen. Hij hoopt dat Marilyn zich geen illusies maakt over zijn gevoelens voor haar, maar de volgende dag noteert Mrs. Lincoln twee telefoontjes (onbeantwoord) en de dag daarop nog drie (eveneens onbeantwoord). De president is ervan uitgegaan dat zij zozeer gewend is aan kruiperige aandacht dat zijn ongeinteresseerde nonchalance wel zou werken, maar hij heeft geen rekening gehouden met de psychische schade van haar opvoeding, die haar zo heeft geconditioneerd dat ze verwacht door iedereen te worden afgewezen. Hij stelt zich voor hoe zijn eigen dochter van het ene liefdeloze familielid naar het andere wordt doorgeschoven en dat brengt hem zo dicht bij een schuldgevoel dat hij de volgende dag haar tweede telefoontje beantwoordt.
Hij zegt haar: 'Het lijkt me beter dat we elkaar voorlopig niet zien.'
'Dat snap ik - we moeten het stil proberen te houden tot na de verkiezingen. Daarna kunnen we bij elkaar zijn.'
'Nee, we zullen niet bij elkaar zijn.'
'Je bent dus wel boos. Het spijt me, Jack...'
'Hier moet een eind aan komen. Ik hoop dat je begrijpt waarom. En alsjeblieft: geen onthullingen meer over onze verhouding.'
Hij voelt zich al dagen misselijk en na het telefoongesprek met Marilyn komt het tot een hoogtepunt. Hij krimpt op zijn knieen voor de toiletpot ineen onder een kloppende pijn die vanuit zijn hoofd via zijn ingewanden naar beneden trekt, terwijl hij worstelt om de vleermuizen uit de grot te bevrijden.
De volgende ochtend staat er een regulier medisch onderzoek op het programma waarbij al zijn officiele artsen op zijn verzoek aanwezig zijn, en hij vraagt hun: 'Weet u echt zeker dat die testosteroninjecties noodzakelijk zijn?'
'Heel zeker, Mr. President,' zegt adm. B.
'Heel zeker,' zegt dr. T.
'Ongetwijfeld de meest effectieve therapeutische optie,' zegt dr. C.
'Volledig mee eens,' zegt dr. K.
De president zegt: 'Ik ben een groot deel van de dag misselijk.'
'Dat is een normale bijwerking,' zegt adm. B.
'We kunnen iets voorschrijven om de misselijkheid tegen te gaan,' zegt dr. T.
En alle vier knikken ze synchroon.
De president is de volgende drie dagen druk met vergaderingen en telefonisch overleg over economische zaken en de formulering van een presidentieel besluit om discriminatie bij de toewijzing van woningen tegen te gaan, al jaren een slinkse methode om te voorkomen dat zwarte gezinnen zich in blanke wijken vestigen.
Ondertussen begint een deel van de gezamenlijke chefs van staven op een kabinetsvergadering de trom te roeren over Zuid-Vietnam. De chef-staf van de luchtmacht zegt: 'We moeten ze laten zien dat we ballen hebben.'
'Aan wie moeten we dat laten zien, generaal LeMay?'
'De communisten. De goddeloze wereld. We moeten ze laten zien dat we die shit van ze niet pikken, Mr. President. We moeten die lui in de jungle terug naar het stenen tijdperk bombarderen en de rooien buiten houden. Of beter nog: als we toch bezig zijn maar meteen Noord-Vietnam binnenvallen en het hele land innemen.'
'We zouden daar in de jungle grote verliezen lijden,' zegt de president. 'En waar zouden we precies voor vechten, generaal?'
'Onze ballen,' zegt hij.
Bij het volgende reguliere medisch onderzoek, een week later, rapporteert adm. B. dat de tests van het bloed van de president niet de gewenste verbeteringen te zien hebben gegeven en dat al zijn artsen het erover eens zijn dat de dosis testosteron derhalve moet worden verhoogd.

Regeringsmedewerkers maken zich zorgen dat de populariteit van de president gedaald is door zijn houding op het gebied van de burgerrechten, waarmee maar weer is aangetoond waar de gevoeligheden liggen bij een electoraat dat zich vrolijk maakte om het imperialistische fiasco aan de overkant van de Golf en genoot van de retoriek bij de Berlijnse Muur maar geen doodgewone medemenselijkheid tegenover medeburgers gedoogt.

'We zijn bang dat dit ons stemmen gaat kosten,' zeggen de medewerkers.
Naaste kringen rond de president adviseren hem rustig aan te doen met zijn burgerrechtenbeleid tot zijn populariteit is hersteld.
De president zegt: 'Ik weiger het principe van gelijke rechten voor alle burgers te laten vallen...' maar een vlaag van misselijkheid omklemt opeens zijn maag. Hij trekt wit weg en zijn voorhoofd glimt onder een glazig laagje zweet.
Later die dag bevestigen zijn artsen dat de misselijkheid wordt veroorzaakt door het testosteron. 'De misselijkheid komt in golven,' zegt hij. 'Ik heb er geen controle over.'
'Maar wij wel,' antwoorden ze. 'Als de pillen niet sterk genoeg zijn, moeten we met injecties beginnen.'
Adm. B. vraagt de president zijn broek te laten zakken en nadat de president met zijn gezicht naar beneden op de bank bij de haard is gaan liggen, steekt de admiraal een naald in zijn achterste. Als hij weer is aangekleed, krijgt de president van Mrs. Lincoln te horen dat Marilyn de afgelopen dagen een keer of wat heeft gebeld. Ze heeft haar boodschappen in eerste instantie niet doorgegeven in de hoop dat de telefoontjes dan vanzelf zouden ophouden. De president zucht en zegt: 'Verander dan maar gewoon dat verrekte telefoonnummer.'
'Heel goed, Mr. President,' zegt Mrs. Lincoln.
De volgende dag, tussen de besprekingen 's middags en het zwembadbezoek 's avonds in, komt ze somber binnen en zegt: 'Er waren vandaag weer twee telefoontjes, Mr. President. Ze heeft gewoon naar het algemene nummer gebeld en de telefoniste gevraagd haar met u door te verbinden.'
'Geef de telefonistes dan opdracht haar niet meer door te verbinden.'
'Uitstekend, Mr. President,' zegt Mrs. L., maar de volgende dag komt ze op het gebruikelijke tijdstip binnen, het flexibele tijdvenster tussen de laatste middagbespreking en zijn therapeutische zwemuurtje: 'Ik ben bang dat ze voor nogal wat opschudding heeft gezorgd, Mr. President. Ze heeft haar stem verheven tegen de telefoniste. Gedreigd dat het haar baan zou kosten. De telefoniste wilde het liever niet zeggen, maar ze klonk dronken.'
'Ik geloof dat ik wel een beeld heb,' zegt de president. Dronken en high belaagt ze de telefooncentrale van het Witte Huis met de vraag: 'Weet u wel wie ik ben?', om zelf al meteen het antwoord te geven: 'Ik ben die filmgodin die zich al twee jaar door de president laat neuken.' Het is dezelfde tekst die ze al enige tijd in Hollywood reciteert, tot nu toe een smakelijke showbusinessroddel in de categorie monsterlijke facelifts, illegale abortussen en wellustige zwembadfeestjes voor mannen alleen, maar als ze met haar onthullingen doorgaat zou het materiaal wel eens explosief kunnen worden. In haar waan heeft ze de bloedeloze anekdote van het showmeisje dat door de prins is gebruikt en opzijgeschoven opgeblazen tot een volbloed melodrama waarin de blondine en de president na de volgende verkiezingen voor elkaar zijn bestemd en hij wordt neergezet als de schoft die als eerzaam familieman de verkiezingen in gaat maar daarna als playboy wil gaan regeren. Gewoonlijk zou de president hier geen aandacht aan besteden, maar Marilyn is geen gewone vrouw: ze behoort tot een beroepsgroep die de zuurstof van de publiciteit ademt, dus uiteindelijk kan de ontknoping afhangen van de puur economische factoren van de plot: of het presidentiele maitresseschap uitzicht biedt op grotere kassuccessen dan een door ventilatorwind geholpen blik op benen en ondergoed, het cinematografische icoon waarmee ze leek te bewijzen dat ze haar carriere hoger inschaalde dan haar verbintenis met een preutse honkballegende, en met het huidige melodrama demonstreert ze dat ze in haar streven naar een grotere, betere deal de ontbinding van een hinderlijk sterrenhuwelijk zou kunnen overtreffen door een president ten val te brengen.
De zwager van de president zet zich over zijn verongelijktheid heen en belt. 'Ze loopt hier rond te bazuinen dat ze je maitresse is,' waarschuwt hij. 'Als we niets doen, is het een kwestie van tijd voor het in een roddelrubriek opduikt.'
'Ik waardeer je betrokkenheid,' zegt de president vlak.
'Ik wil wel met haar praten, en haar tot rede brengen.'
'Het is fijn dat je de moeite wilt doen, Peter,' zegt de president op dezelfde vlakke toon.
'Ik denk alleen aan je herverkiezing.'
De president weet dat hij alleen maar aan Frank denkt, en aan het quid pro quo dat voor deze kleine gunst zal worden verwacht. Dus zegt hij: 'Laat me er nog even over nadenken, Peter.'
De president is bijna halverwege zijn eerste ambtstermijn, maar de zorgen van zijn staf over zijn populariteit en Marilyns onwrikbare overtuiging dat zijn afvalligheid meer te maken heeft met angst voor zijn herverkiezing dan met seksuele verveling brengen hem tot het besef dat hij maar beperkt de tijd heeft om zijn levenswerk te realiseren. Het vooruitzicht de verkiezingen te verliezen beangstigt hem. Hij vreest de leegte meer dan de dood. Hij belt zijn zwager meteen terug.
De volgende ochtend belt Peter de president op zijn privelijn in de ambtswoning. Zoals afgesproken heeft hij de avond tevoren met Marilyn gesproken en die leek te begrijpen wat er van haar werd verwacht. 'Zeg Jack maar gedag,' zei ze. 'Zeg jezelf maar gedag.' Deze ochtend vroeg heeft haar huishoudster haar in haar appartement gevonden, naakt op bed, tussen opengebroken flesjes tabletten waarvan de inhoud overal om haar heen verspreid lag.
De suicide bezorgt de betrokkene geen schuldgevoel, en dat is maar goed ook, want dat is de zwakte bij uitstek die de overspelige te gronde richt. Hij besluit deze tragedie te beschouwen als een test voor zijn kundigheid als rokkenjager, maar geen test in de traditionele zin, zoals de beginnende overspelpleger of de conventionele monogame man zich die zou voorstellen: een moeizame verovering of een ingewikkelde doofpotactie bijvoorbeeld. De betrokkene weet uit ervaring dat de rokkenjager nu en dan geraakt kan worden in de binnenste schil van zijn compassie waardoor een man die tot dusver zelfgenoegzaam over het lijden van een geminachte minnares of een jaloerse echtgenote heen stapte plotseling inziet welke ultieme prijs de door hem gekozen weg eist. Hij heeft geen andere keuze dan de sociopaat te spelen, tenzij hij het geluk (of het ongeluk, afhankelijk van het gezichtspunt) heeft al een sociopaat te zijn.
De rokkenjager wordt regelmatig op zijn durf getest, en vaak op alledaagse punten: durft hij te liegen tegen mensen die hem vertrouwen of de vrouw van een collega te versieren? En als een man succes heeft met dit soort kleine waagstukjes, beschouwt hij zichzelf al snel als een verleidingsmachine die geen schuldgevoelens kent. Maar in werkelijkheid maakt hij dat zichzelf wijs. De ware test komt pas als de man inziet dat zijn vermogen tot onmenselijkheid grenzen kent of, preciezer geformuleerd: geen grenzen mag kennen. Er gaat geen nacht voorbij zonder dat de betrokkene gedachten wijdt aan het verschrikkelijke lot van de Cubaanse Brigade, maar hij voelt geen enkele aandrang deze gedachten te negeren. Sterker nog: hij blijft de ministeries van Buitenlandse Zaken en Justitie op hun nek zitten dat ze harder moeten werken aan hun vrijlating. Maar hoezeer hij ook aarzelt om nog meer bloed te laten vloeien, hij moet als opperbevelhebber bereid zijn dat te doen ter verdediging van het land dat hij gezworen heeft te dienen. En als vrouwenversierder mag hij schuldgevoelens nooit de kans geven hem in het bevredigen van zijn behoeften te belemmeren. Het overwinnen van de schuld is de fundering waarop het succes van de overspelpleger gebaseerd is.
Op zijn trouwdag heeft hij gebogen voor de totems van zelfbeheersing. De huwelijksgelofte oefende een plotselinge aantrekkingskracht op hem uit en hij dreef de serene wolken van de schuldloze seks in, na tijdelijk te zijn gehersenspoeld door alle reclame voor de monogamie, tot hij weer op aarde viel in de morele strijd van ongeveer een maand later, nadat hij van hun huwelijksreis was teruggekeerd, toen het weer begon te jeuken en het onvermijdelijke verlangen naar seks met andere vrouwen hem bijna gek maakte. Hij besloot zich te krabben, met een oude vriendin van wie hij wist dat ze discreet zou zijn, waarna het hem geen moeite meer kostte zijn schuldgevoelens over het breken van zijn huwelijksgelofte opzij te zetten.
Terwijl hij op een hedonistische cruise op de Middellandse Zee was, beviel zijn vrouw opeens van een doodgeboren meisje, wat voor de meeste echtgenoten reden zou zijn geweest linea recta naar huis terug te keren om bij haar te zijn, maar hij dwong zichzelf de gelegenheid aan te grijpen om zijn vermogen om schuld te verdragen op de proef te stellen. Als hij deze grensoverschrijding doorstond, zou hij tot elke verovering in staat zijn. Zijn reisgezellen drongen erop aan dat hij meteen naar de Verenigde Staten zou terugvliegen, maar hij leek vastbesloten zijn vakantie voort te zetten, met de vele feestjes aan dek waar in ruime mate aantrekkelijke jonge vrouwen aanwezig waren die er geen enkel bezwaar tegen hadden mee naar beneden te gaan. Immers, zo hield hij zichzelf voor, wat maakte het uit?
Zijn harteloosheid leek schokkend en bracht zijn scheepsgezellen in verwarring over wat zij beschouwden als een totaal gebrek aan medeleven voor de toestand van zijn vrouw, maar zijn ware bedoeling was te laten zien dat de emotionele afleidingen die iedere redelijk succesvolle rokkenjager in zijn loopbaan tegenkomt op hem geen vat hadden. Als je die verwarrende geesten eenmaal binnenhaalt, zullen ze al snel over elkaar heen buitelen, in minder kwellende vermommingen dan die van de dood van een kind. Al snel zou hij zich laten gijzelen door de jaloezie van zijn vrouw, of haar gene of haar eenzaamheid.
Dus weigerde hij naar huis te vliegen. Hij vierde feest. De volgende ochtend waarschuwde zijn beste vriend onder de scheepsgezellen hem dat hij vrijwel zeker met een echtscheiding te maken zou krijgen als hij niet meteen naar zijn vrouw ging om haar bij te staan, en toen gaf hij toe, maar hij vertrok in het besef dat hij had bereikt wat slechts weinigen kunnen, namelijk dat hij zeker kon zijn van de kracht van zijn wil.
'Ze is dood,' bericht Peter via de telefoon, en hij herhaalt de details over haar naakte lichaam en de overal verspreid liggende pillen.'Zelfmoord,' zegt hij, waarna de president hem bedankt en hem zegt dat hij niet meer via een directe lijn over deze kwestie moet bellen.
Verhalen over verminkende wreedheden tegen zwarten kunnen hem tot tranen toe roeren, maar na het relaas van zijn zwager voert de president een bespreking met de voorzitter van de budgetcommissie van het Huis van Afgevaardigden over een belastingverlaging en dan, na zijn zwemuurtje, leest hij Caroline een verhaaltje voor, kust hij John jr. welterusten en dineert hij met de first lady in de ambtswoning - een doodgewone avond al neemt hij misschien een minuutje extra om de juiste wijn te kiezen.

De volgende dag hoort de president dat de staatsuniversiteit van Mississippi heeft geweigerd een zwarte student in te schrijven, hoewel hij wel aan de academische kwalificaties voldeed, op grond van een illegaal lokaal segregatiebeleid dat wordt gesanctioneerd door de gouverneur van Mississippi zelf die zelfs hoogstpersoonlijk naar de universiteit is gekomen, geflankeerd door gewapende politieagenten, om de student op de derde opeenvolgende dag dat deze zich op de universiteit probeerde in te schrijven de toegang te ontzeggen.

Opnieuw herinneren de naaste medewerkers van de president hem aan de nationale verdeeldheid die uit zijn bemoeienis met burgerrechtenkwesties zou kunnen voortkomen. Hij zou volledig in zijn recht staan als hij deze gebeurtenissen als een interne kwestie van de staat Mississippi afdeed. In plaats daarvan vraagt hij zijn secretaresse hem door te verbinden met de gouverneur.

Als hij hem aan de lijn heeft, zegt de president: 'Gouverneur, er is geen wettige reden om deze student het recht te ontzeggen zich aan de universiteit in te schrijven.'

'Mr. President, er is nog nooit een neger tot de Ole Miss toegelaten, en ik zie geen reden daar verandering in te brengen.'
'Het moet veranderen, gouverneur,' zegt de president.
'De staat Mississippi zal niet zwichten voor de kwade en onwettige krachten van de tirannie.'
De president haalt even rustig adem en zegt dan: 'Ik heb begrepen dat de jongeman in kwestie negen jaar lang bij de Amerikaanse luchtmacht heeft gediend en zijn perspectieven nu wil verbeteren door een collegeopleiding te volgen.'
'Een collegeopleiding kan hij krijgen, maar niet aan de Ole Miss.'
'Gouverneur, ik ben bang dat u en ik dan een probleem hebben, want ik heb begrepen dat hij zich niet met een kluitje in het riet zal laten sturen.'
'Mr. President, dit is een ontoelaatbare inmenging in de interne zaken van de staat Mississippi.'
'Dan zijn we het tenminste over een ding eens, gouverneur: dit is ontoelaatbaar.'
De medewerkers van de president tonen hem krantenfoto's van de menigte in Mississippi, met gewapende politieagenten tussen burgers die uiting geven aan hun ongenoegen door te zwaaien met honkbalknuppels en metalen pijpen en beledigende verwensingen schreeuwen naar de kleine vreedzame groep demonstranten die zich bij de universiteit heeft verzameld om de halsstarrige student te steunen. Een afschuwelijke foto van een politiehond die naar een zwarte vrouw uitvalt gaat de hele wereld over. Voor het eerst in zijn leven schaamt de president zich Amerikaan te zijn. Een van zijn adviseurs merkt op: 'Het is maar een student. Het duurt niet lang of hij geeft het op en gaat naar huis. Dan zijn we van het probleem af.'
Het gezicht van de president verstrakt. Het liefst zou hij het eerste vliegtuig naar Mississippi nemen om hoogstpersoonlijk met de jongeman naar de inschrijfbalie te gaan. Hij wil hem opbellen en het ongeloof in zijn stem horen dat er iemand uit het Witte Huis aan de telefoon is, om dan te kunnen zeggen: 'Nou eigenlijk, Mr. Meredith, spreekt u niet met zomaar iemand uit het Witte Huis maar met de president', en hem uit te leggen dat hij hem bewondert om zijn moed en dat de voorstanders van segregatie verslagen moeten worden, maar de president weet ook dat er aan het eind van zijn betoog een pauze zal volgen waarin de student een belofte zal willen horen, en dat hij die belofte niet kan doen omdat hij niet kan garanderen dat hij het gevecht zal winnen, en daarom zal hij hem niet bellen.
Maar de president geeft zijn medewerkers wel te kennen dat er belangrijker zaken zijn dan zijn populariteit. Hij zegt: 'Dit is een morele kwestie, die we op een morele manier moeten oplossen.'
In de Oval Office wijzen de televisiecamera's naar het bureau van de president, terwijl deze nog een laatste slokje water neemt voor hij zich in zijn stoel laat zakken. Een assistente brengt een spiegel, zodat hij kan controleren of zijn haar goed zit, en dan spreekt hij de natie toe:
'Deze natie is gesticht door mensen uit vele landen en met vele achtergronden. Ze is gesticht op basis van het principe dat alle mensen gelijk zijn geschapen en dat de rechten van allen worden aangetast als de rechten van een individu in het geding zijn. Het zou daarom voor Amerikaanse studenten, van welke kleur dan ook, mogelijk moeten zijn elk openbaar onderwijsinstituut te bezoeken dat zij verkiezen. Het zou voor Amerikaanse consumenten, van welke kleur dan ook, mogelijk moeten zijn gelijke dienstverlening te krijgen, en het zou voor Amerikaanse burgers van welke kleur dan ook mogelijk moeten zijn zich als kiezer te laten registreren. Het zou voor elke Amerikaan mogelijk moeten zijn de voorrechten van het Amerikaan-zijn te genieten zonder onderscheid ten aanzien van zijn ras of kleur. Elke Amerikaan zou het recht moeten hebben behandeld te worden zoals hij wenst te worden behandeld, zoals iedereen zou willen dat zijn kinderen werden behandeld. Maar dat is niet het geval. Een negerbaby die op dit moment in Amerika wordt geboren heeft ongeveer de helft zoveel kans zijn middelbare school af te maken als een blanke baby die op dezelfde dag op dezelfde plek wordt geboren, ongeveer een derde zoveel kans een collegeopleiding te voltooien, een derde zoveel kans in een vrij beroep terecht te komen, twee keer zoveel kans werkloos te worden, een levensverwachting die zeven jaar korter is en het vooruitzicht dat hij slechts half zoveel zal verdienen.'

De president probeert het irritante gebrom van de camera te negeren. Weerspiegeld in de lens ziet hij een lichte beweging van het gordijn achter zich, veroorzaakt door tocht door een raam dat is opengezet om de kamer ondanks alle televisiespots nog een beetje koel te houden, en tussen de leden van de filmploeg door ziet hij zijn stafmedewerkers geruisloos met hun voeten schuifelen.

Hij kijkt in zijn aantekeningen, slikt en gaat door: 'Problemen met segregatie en discriminatie komen in iedere stad voor en het is beter deze kwesties in de rechtszaal op te lossen dan op straat, maar de wet alleen is niet voldoende om ons de juiste weg te wijzen. De kwestie waarmee we worden geconfronteerd is in de eerste plaats een ethische kwestie. Ze is zo oud als de Heilige Schrift en zo helder als de Amerikaanse grondwet. De kern van de zaak is of alle Amerikanen gelijke rechten en gelijke kansen moeten krijgen, of we bereid zijn onze mede-Amerikanen te behandelen zoals we zelf behandeld willen worden. Als een Amerikaan vanwege zijn donkere huidskleur niet in een vrij toegankelijk restaurant mag eten, als hij zijn kinderen niet naar de beste openbare school die er is mag sturen, als hij niet mag stemmen voor de ambtsdragers die hem vertegenwoordigen, als hij, kortom, niet het volle en vrije leven kan leiden dat wij allemaal willen leiden, wie van ons zou er dan geen moeite mee hebben de kleur van zijn huid te veranderen en zijn plaats in te nemen? Wie van ons zou dan genoegen nemen met nog meer geduld en uitstel?

Er is honderd jaar uitstel voorbijgegaan sinds president Lincoln de slaven heeft bevrijd, maar hun erfgenamen, hun kleinkinderen, zijn niet helemaal vrij. Ze zijn nog niet bevrijd van de ketenen van onrechtvaardigheid. Ze zijn nog niet bevrijd van maatschappelijke en economische onderdrukking. En deze natie, met al haar hoop en trots, zal niet volledig vrij zijn tot al haar burgers vrij zijn. We prediken de vrijheid over de hele wereld en we menen het ook, en we koesteren de vrijheid die we hier thuis genieten, maar moeten we dan tegen de wereld en - belangrijker nog - tegen elkaar zeggen dat dit het land van de vrijheid is voor iedereen, behalve voor de negers, dat we geen tweederangsburgers hebben behalve de negers, dat we geen klassen- of kastensysteem hebben, geen getto's, geen meesterras behalve voor de negers?

De tijd is nu gekomen dat deze natie haar belofte vervult. We staan als land en als volk voor een morele crisis. Het is tijd om in actie te komen, in het Congres, in de wetgevende vergadering van uw staat en uw gemeente en bovenal in het dagelijks leven van ons allemaal. Degenen die niets doen roepen de schaamte en het geweld over zich af. Degenen die dapper genoeg zijn om in actie te komen hebben zin voor recht en voor realiteit. Wat dat betreft wil ik mijn waardering uitspreken voor al die burgers in het Noorden en Zuiden die binnen hun gemeenschap hun best doen om het leven voor iedereen te verbeteren. Zij handelen niet vanuit een wettelijke plicht, maar vanuit menselijk fatsoen.

Dit is een land. Het is een land geworden omdat wij allemaal, iedereen die hier woonde en iedereen die hiernaartoe is gekomen, gelijke kansen hadden om onze talenten te ontwikkelen. We kunnen niet tegen tien procent van de bevolking zeggen: jullie hebben dat recht niet. Ik vind dat wij hun en onszelf een beter land schuldig zijn.'

Na de toespraak van de president komen zijn stafmedewerkers bijeen om vanuit het hele land reacties te verzamelen en te peilen hoe zijn speech is gevallen. De president voegt zich niet bij hen. In plaats daarvan heeft hij een bespreking met ambtenaren van Justitie ter voorbereiding van een wetsvoorstel voor het Congres om gelijke burgerrechten in de grondwet vast te leggen, en de volgende ochtend plaatst hij de National Guard van Mississippi onder federaal gezag en laat hij de gardisten naar de campus van de staatsuniversiteit oprukken om ervoor te zorgen dat een ambitieuze jonge Amerikaan die toevallig met een zwarte huidskleur is geboren zich kan inschrijven.

Een ster wordt geboren, schijnt kortstondig en valt dan naar beneden. Marilyn wordt in een rustige begrafenis bijgezet in Westwood. De hele ceremonie is georganiseerd door haar ex-echtgenoot en geen van haar Hollywoodvriendjes, ook Frank niet, is welkom op de plechtigheid omdat zij haar hebben bedorven met hun snelle leventje, en hij zorgt ervoor dat er driemaal per week verse rozen in haar crypte worden gelegd. Met iedere zwaai van zijn honkbalknuppel zweert hij wraak op degenen die haar licht hebben helpen doven.

Als de schemering valt, veranderen de vinnen van de presidentiele autostoet in vleermuisvleugels die zich krommen in de kleur van de dood. Zijn limousine rijdt langzaam in de richting van de Potomac, onderweg naar een rendez-vous met Mary, maar de gebeurtenissen van de afgelopen dagen hebben de angst gevoed dat hij de volgende verkiezingen zou kunnen verliezen, en daarmee lopen al zijn plannen en programma's gevaar in duigen te vallen.

Waar de levens van anderen een marathon zijn, moet hij het zijne als een sprint beschouwen. Hij heeft veranderingen beloofd en daarvoor is acht jaar misschien nog te kort, laat staan vier jaar. Wat hij nalaat moet uitstijgen boven wat een man voor elkaar kan krijgen en het werk van een heel volk worden - dat is het kader waarbinnen de betrokkene zijn eigen rol ziet - en zijn eigen leven mag niet worden afgemeten aan een normale levensspanne van een jaar of zeventig, maar aan de jaren die hij nog in het Witte Huis te gaan heeft, want hij kan in een dag als president meer voor elkaar krijgen dan in de tientallen jaren die hem daarna misschien nog op aarde gegeven zijn.

De hoop en de kansen die hij iedereen heeft beloofd, de nieuwe geest van grootse en grenzeloze daden die hij heeft aangekondigd, zijn allemaal korreltjes zand die door een zandloper naar beneden glijden.

Verder naar het westen, aan de overkant van de rivier in Arlington, vervagen de lijkgrijze grafstenen in de ondergaande zon.
De president wendt zijn blik af, zegt tegen de chauffeur: 'Keer maar om', en gaat weer aan het werk.

De leuter

In de opiniepeilingen is de populariteit van de president gezakt tot het laagste peil ooit, dus kennelijk is de passiviteit van zijn voorgangers op het punt van de mensenrechten ingegeven door hun inzicht dat je nooit moet onderschatten hoezeer de gemiddelde Amerikaan zwarten haat, maar Mary is een verlichte kiezer die waardering heeft gekregen voor het standpunt van de president, en hoewel het hem teleurstelt dat niet meer burgers haar mening delen, is hij blij dat hij haar voor zich heeft gewonnen. Ze is trouwens de belichaming van een aspect van de partnerkeuze van de betrokkene dat vaak over het hoofd wordt gezien, namelijk dat een flink aantal van zijn initiatieven gericht is op dames in zijn eigen leeftijdscategorie, getrouwd of gescheiden; als jongeman beschouwde hij de verovering van een vrouw van een jaar of tien ouder dan hijzelf als een soort trofee aangezien zo'n dame uiterst zorgvuldig en smaakvol te werk moest gaan in de keuze van haar minnaar, voor het geval de matrones van de country club zich van haar geheim meester zouden maken. Maar nu de betrokkene de middelbare leeftijd heeft bereikt en ook - het moet worden gezegd - een zekere status, komt het in kwesties van smaak aan op zijn keuzes en hoewel schoonheid de sine qua non blijft, moet men erkennen dat de eenvormige optocht van meisjes wier leeftijd achterblijft bij hun borstomvang een zekere mate van vulgariteit aankleeft. Hij is op een bepaalde manier trots op zijn epicurisme, want het enige kenmerk dat de vrouwen die hij kiest gemeen hebben is dat ze hem op een bepaald intellectueel of psychologisch vlak interesseren, en dat geldt bij uitstek voor (wie anders?) zijn vrouw.

De betrokkene boekte zijn eerste succes met Mary bij een diner twee avonden na zijn toespraak tot de natie over de mensenrechten, toen ze zich onderscheidde van de overgrote meerderheid van de aanwezigen en zich dichter naar hem toe leek te bewegen dan voorheen, in tegenstelling tot diegenen die waren teruggeschrokken voor het inferno van schepen en bruggen dat het personage van de president die week omgaf, en die vrijdag, toen vrouw en kinderen voor het weekend naar Virginia waren, bezocht ze hem eindelijk in het Witte Huis, als gast van de Baard.

'Als ik uitga van uw standpunt over de mensenrechten, Mr. President,' zei ze, 'mag ik dan aannemen dat u ook voor de vrouwenbeweging bent?'

'Zeker ben ik dat,' zei hij. 'Liever dan dat ze maar stil blijven liggen.'
Na een lichte maaltijd en een fles Cotes du Rhone vertrok de Baard en stak de president een Upmann op.
'Heb je wat stuff bij de hand, Jack?' vroeg ze.
Hij schudde grijnzend zijn hoofd.
'Geen stuff in het Witte Huis,' zei ze. 'Waar gaat het met de wereld naartoe?'
Als ze hem de volgende week weer haar diensten verleent, beloont hij haar met een joint, door de Baard gerold en gescoord bij een dealer waar de president niet naar vraagt en de Baard niets over zegt, en als ze zich in de kussens van het Lincoln-bed laat zakken en de joint aan hem teruggeeft neemt hij een trekje, maar met het oog op zijn ambt inhaleert hij niet.
Voor ze vertrekt, vraagt ze: 'Wat zou je vrouw denken van wat wij doen?'
'Wat mij interesseert is: wat denk jij van wat we doen?' 'Ik denk dat ik een hoer ben.'
'Ik mag het niet hopen. Ik zou je niet kunnen betalen.'
Haar glimlach is dun, haar huid bleek. Ze zegt: 'Hoe houdt ze het met je uit, Jack?'
'Ze zal wel van me houden, denk ik,' zegt hij.
De afgelopen weken beleeft de first lady een van haar mysterieuze fases waarvan hij de oorzaak maar niet weet te doorgronden. Een paar dagen geleden schoot zijn secretaresse hem tussen twee bijeenkomsten aan. 'Het spijt me heel erg, Mr. President, maar ik vond dat u moest weten dat de first lady zich niet goed voelt.'
Uit de toon waarop ze het zei maakte de president direct op welke kwaal de first lady had getroffen: die merkwaardig vluchtige aandoening die haar ten tijde van een officiele afspraak totaal immobiliseert maar niet verhindert dat ze een halfuur later geheel hersteld op de tennisbaan of bij de kleedster te vinden is. Zijn frons werd nog dieper toen Mrs. Lincoln eraan toevoegde: 'Het zijn de geestelijk gehandicapte kinderen', een liefdadige instelling waarvan ze wist dat die hem in verband met zijn zuster bijzonder na aan het hart lag en een zaak waar hij de first lady graag een voortrekker van had willen maken.
'Hoe laat komen ze?' vroeg hij.
'Ze zijn er al, in de Green Room.'
'Verzet mijn afspraak van halftwaalf maar naar twaalf uur.'
'En uw afspraken voor vanmiddag, sir?'
'Laat die maar staan. Dan ga ik tussen de middag niet zwemmen.'
Hij opende de deuren van de Oval Office naar de westelijke zuilengalerij waar de agenten in de houding sprongen. Ze volgden hem op gepaste afstand terwijl de president tussen de witte marmeren zuilen naar de zuidelijke portiek wandelde waarna hij via de Blue Room de Green Room binnenging, waar een groep jongeren met hun docenten klaarzat.
De president zei: 'Ik ben bang dat de first lady ziek is, maar ik hoop dat ik haar enigszins kan vervangen.'
De docenten stelden de groep in het gelid op en de officiele fotograaf vroeg de president of hij er bezwaar tegen had als hij foto's maakte, en vervolgens werd de president aan de kinderen voorgesteld, die in leeftijd varieerden van zes tot pakweg zestien, hoewel het bij kinderen met een ernstige handicap vaak moeilijk is de leeftijd te schatten, alvorens het hoofd van de school nerveus informeerde of de president kon blijven voor de voorstelling die ze hadden voorbereid. De president pakte een stoel en de eerste leerling gaf een kort vioolrecital, wat hem een luid applaus van de president opleverde.
De tweede die optrad was een jongetje dat met zachte drang moest worden overgehaald om te blijven staan, maar zo zenuwachtig bleek dat zijn stem toen hij een stuk van een gedicht probeerde op te zeggen nauwelijks te horen was. De president vroeg de fotograaf op te houden met flitsen omdat hij dacht dat het de jongen misschien afleidde, en vervolgens ging hij bij hem op zijn hurken naar het gedichtje zitten luisteren.
De president zei: 'Zullen we het samen doen?', en hij las de eerste paar woorden op; de jongen volgde hem tot zijn stem sterk genoeg werd om te leiden en toen ze aan het eind kwamen en het applaus van de docenten en de paar medewerkers van het Witte Huis losbarstte, schudde de president de jongen geestdriftig de hand, zoals grote mensen dat met kinderen doen. Ondanks de nietaflatende rugpijn, die op dat moment nog werd verergerd doordat hij zijn zwemoefeningen had moeten laten schieten, verliet de president de bijeenkomst gesterkt in zijn overtuiging dat je niet moet blijven stilstaan bij je eigen kwalen als er in de wereld veel en veel grotere ellende bestaat.
Die avond bij het diner besloot de president zijn vrouw erop aan te spreken waarom ze de afspraak had afgezegd terwijl haar assistent hem (onder aanzienlijke druk) had verteld dat de first lady de dag had doorgebracht met kleding passen, gevolgd door een lunch met een vriendin, gevolgd door een besloten bezoekje aan een boetiek, en ze antwoordde: 'Ik was niet lekker.'
'Wat had je?'
'Last van mijn maag.'
'Je weet hoeveel het voor me betekende.'
'Weet ik, Jack,' zei ze, en ze stak nog een l&m op en staarde uitdagend door de rookwolk die ze in zijn richting blies.

Als Mary weg is schenkt hij een glas water in en slikt een paar pijnstillers voordat hij de deuren openslaat naar het balkon, dat uitkijkt naar het zuiden. Op dit uur zijn de helft van de autolichten op Constitution Avenue taxi's.

Eerder was de perssecretaresse van de first lady bij hem gekomen en ze was nogal van streek vanwege de niet-betaalde rekeningen van modeontwerpers en juweliers, schuldeisers die het Witte Huis in verlegenheid dreigen te brengen met juridische procedures, en de arme Pamela met een schandaal. Die ochtend had ze de president een map voorgehouden met daarin een stapeltje onbetaalde nota's voor een bedrag van in totaal bijna honderdduizend dollar.

Zulke episodes keren periodiek terug in het huwelijk van de betrokkene, als zijn vrouw een kat wordt die haar poep verstopt. Gewoonlijk wordt de betrokkene zich alleen bewust van een geheimzinnige spanning in hun relatie, tot de dag dat hij haar verborgen poepschat opgraaft. Maandag zal hij een cheque uitschrijven en zijn vrouw zal hem geen woord van dank gunnen; haar evenwicht is dan hersteld en ze keert terug naar haar verplichtingen als first lady.

Maar de president pruttelt al de hele dag van woede en nu slaat hij met zijn handpalm op de marmeren balustrade. Het geld dat ze uitgeeft is niet van haar, en ook niet direct van hem, maar van hun gezin, dat geld moet ervoor zorgen dat de kinderen een goede opleiding, een toekomst, een huis krijgen en op vakantie kunnen, en hij is niet alleen kwaad maar ook gekwetst omdat ze met haar gebrek aan normbesef de draak steekt met elk cadeau dat hij haar ooit geeft, een jurk die hij voor haar koopt of een merrie, want materiele dingen hebben voor haar geen waarde als ze in staat is zonder enige wroeging een ton over de balk te smijten.

De president kan niet slapen en belt urenlang naar medewerkers die thuis uit bed gehaald moeten worden, tot adm. B. in de vroege ochtenduren arriveert, gewaarschuwd dat de president rusteloos en geagiteerd is, maar voordat hij hem een kalmerend middel toedient wil hij weten of de president al zijn medicijnen inneemt, vooral het testosteron, dat hij nogal eens vergeet vanwege zijn onophoudelijke bijeenkomsten.

'Ik voel me opgefokt,' zegt de patient.
'Dat gaat wel over, Mr. President,' zegt de admiraal. 'Volgens mij komt het door die injecties.'
'Het gaat wel over, Mr. President,' herhaalt hij voordat hij vertrekt. De president kan niet slapen. Hij is nog steeds boos op zijn

vrouw. Sinds hij het gedichtje heeft opgezegd met het geestelijk gehandicapte jongetje heeft hij veel aan zijn zus gedacht. Normaal gesproken denkt hij vrijwel nooit aan haar. In zijn familie kan haar naam beter niet genoemd worden vanwege de pijnlijke schuldvragen die dat oproept. Hij vraagt zich af hoe zij slaapt. Hij vraagt zich af of haar lege blik dag en nacht aanhoudt en of die staarogen de verpleegsters misschien zo van hun stuk brengen dat ze haar enkel om ze dicht te krijgen drogeren.

Uiteindelijk belt hij Fuddle, omdat zij het dichtst in de buurt woont, en ze komt met de auto, zij het met tegenzin, en wordt binnengeleid door de Baard, die hij ook uit bed heeft gebeld, en als ze de slaapkamer binnenglipt gooit hij de dekens van zich af en zegt haar dat hij niet kan slapen als ze zijn probleem niet stevig ter hand neemt.

Hij staat bij het ochtendgloren op en gaat aan het werk in de Oval Office, leest rapporten en dicteert memoranda in een dictafoon, maar als hij in de rozentuin een luchtje wil gaan scheppen, blijken de deuren naar de patio op slot. Hij klopt op het raam om de beveiligers te waarschuwen maar ze reageren niet. Misschien herkennen ze hem niet in broek en trui. Hij tikt nog eens. Hij wendt zich af van het raam en vraagt zich af of ze hem echt niet horen of dat ze opdracht hebben gekregen hem niet naar buiten te laten, maar als hij belt om de presidentiele helikopter, wordt hij vrijwel direct opgehaald en over de stad en het landelijke Virginia naar de ranch vervoerd.

Het presidentiele gezin luncht buiten en de president maakt zich druk om de kinderen. John scharrelt rond de tafel en houdt zich steeds met een hand aan een tafelpoot vast maar als hij bij zijn vader uitkomt raakt hij zo opgewonden dat hij op zijn billen valt en in tranen uitbarst. De president kan hem vanwaar hij zit niet optillen, dus de first lady moet kauwend op een mondvol ham om de tafel heen komen en hem op zijn vaders knie hijsen, terwijl ze het stof van de achterkant van zijn tuinbroek slaat. De president voert hem een snipper ham, maar een stuk ei ontlokt hem slechts een uitdrukking van afschuw. Caroline babbelt over haar ponyritjes, nu en dan met een verbetering of uitleg onderbroken door haar moeder, maar de president merkt dat ze ongewoon kortaf is en oogcontact mijdt.

Het duurt niet lang of de ogen van de betrokkene beginnen te jeuken en hij moet niezen: stuifmeel van het gras, paarden- en hondenhaar. Zelfs het hobbelpaard van zijn zoon, met manen van echt haar, roept een allergische reactie op. Tegen de tijd dat ze de kinderen naar bed brengen gaat de ademhaling van de betrokkene gepaard met een laag maar hoorbaar gefluit. Zijn borst trekt samen en zijn sinussen zitten verstopt. Zijn vrouw trekt zich consequent niets van zijn symptomen aan, totdat de ingehouden woede hem tot een anafylactische uitval drijft.

'Honderdduizend dollar,' barst hij uit. 'Het geld groeit me goddomme niet op mijn rug!'
'Je overleeft het wel,' zegt ze.
'Daar gaat het niet om!'
'Waar gaat het dan wel om, Jack?'
'Je hebt niet het recht om mijn geld maar overal rond te strooien.'
'Ik "heb niet het recht". Maar jij wel.'
'Hoe bedoel je?'
'Jij mag alles.'
'Ze zouden een schandaal hebben gemaakt van die onbetaalde rekeningen.'
'Natuurlijk, Jack. Ze denken dat het goed is voor hun zaken als hun klanten allemaal weten hoe indiscreet ze kunnen zijn als ze er zin in hebben.'
Ze steekt een sigaret op, al weet ze dat hij het daar alleen benauwder van zal krijgen.
Hij loopt terug naar de deuropening. Hij vangt een glimp op van een schaduw die door de hal beweegt en neemt aan dat het het kindermeisje is. Als ze weg is, zegt hij: 'Ik wil gewoon dat je stopt met dat verdomde geld over de balk smijten, Jacqueline, dat is alles. Christene zielen.'
Ze zegt: 'Je weet best waarom ik geld uitgeef, Jack', en ze keert zich om en gaat bij het raam staan roken.

's Nachts ruist de wind in de donkere bomen die de ranch omringen. Zijn vrouw neemt de kinderen er afhankelijk van het seizoen om de paar weekends mee naartoe en meestal voegt hij zich ergens gedurende de zaterdag bij hen en blijft dan tot na de lunch op zondag alvorens hij teruggaat naar zijn werk, en meestal een afspraakje op zondagavond. Hij ziet de donkere hemel tussen de heen en weer zwaaiende bomen open- en dichtgaan. Wie weet staat Marilyns ex daar ergens tussen de bladeren met zijn honkbalknuppel te zwaaien, of een paar van Franks gorilla's met hun beretta in de aanslag.

Frank heeft de president voor zijn verjaardag een kostbaar cadeau gestuurd, een opvallend geborduurde schommelstoel die de first lady smakeloos vond, zoals ze alles verafschuwt aan Frank, die ze een 'boerse gangster' noemt, een mening die de president, hoewel de stoel lekker zat en ook wel iets leuks exotisch had, maar heeft te accepteren, zoals altijd als het om goede smaak gaat, vandaar dat de stoel met onbeleefde haast aan een kinderziekenhuis is gedoneerd. Aan de andere kant zal het excuus van de echtelijke tussenkomst hem eerlijk gezegd ook dekking verschaffen als Frank in een toenaderingspoging op het cadeau terugkomt.

En trouwens, Frank mag dan in zijn eigen omgeving soms als een dolle tekeergaan, hij heeft de betrokkene altijd grootmoedig bejegend, en als de president terugdenkt aan het etentje in het Witte Huis waar Frank met zijn onbehouwen familiariteit over de schreef ging bij de meeste gasten, en vooral bij de first lady en haar coterie van societydames, concludeert hij dat ze hoogstwaarschijnlijk niet meer hebben gezien dan de effecten van de drank in combinatie met de opwinding van het achterbuurtschoffie dat het tot goede vriend van de president van de Verenigde Staten heeft geschopt, en dat daarin de reden lag dat hij de president bij zijn voornaam bleef aanspreken terwijl alle andere gasten zich hielden aan de etiquette die voorschrijft dat alleen zijn vrouw hem in het openbaar 'Jack' noemt.

Maar deze avond, nu de betrokkene uitkijkt op de deinende zwarte bomen in de verte, herinnert hij zich een eerdere gelegenheid waarbij Frank hem aansprak als 'Mr. President', waarop de president zei: 'Zeg maar Jack.' Hij vraagt zich af of die herinnering echt is. Of Franks spraakwaterval die avond nu betekende dat hij geintimideerd was door de status van de betrokkene of zich juist op zijn gemak voelde omdat hij meende die te kunnen negeren; de betrokkene heeft besloten voor de tweede versie te kiezen en zich beledigd te voelen. Maar als hij zoals vanavond aan Frank denkt, mist hij hem.

In de zitkamer staat een zwarte telefoon waarbij een agent in het licht van een schijnwerper zit te lezen in een biografie van Northumberland - een boek dat de president van de plank heeft gehaald en hem heeft aanbevolen - en nadat hij hem om wat privacy heeft gevraagd, belt de president naar Santa Monica.

'Wiesdaar?' lispelt Peter.
'Jack hier.'
'Jack, shit, hoe laat is het?'
'Peter, ik wil dat je onze vriend voor me belt.'
'Nu?'
'Ja, nu.'
'Zo laat?'
'Hij is vast nog wakker.'
De president neemt een paar blauwe dossiers door tot zijn zwager een halfuur later terugbelt.

'Ik krijg hem niet te spreken,' zegt hij. 'Ik ben persona non grata. Persona nieta moga spreka Frank.'
'Weet hij dat je voor mij belt?'
'Ik heb een boodschap doorgegeven.'
'Oke, nou ja. Welterusten.'
Als de president de blauwe mappen heeft doorgelezen begint hij met de rode. Zijn zoon roert zich en hij gaat naar hem toe voordat de first lady of het kindermeisje wakker worden. Hij blijft in de deuropening staan luisteren zonder het licht aan te doen en de peuter brabbelt slaapdronken voor zich uit in gejaagde maar onverstaanbare klanken. Hij tilt hem uit zijn ledikantje om te controleren of hij nat is of ruikt, waarna de kleine nog een paar minuten in de armen van zijn vader dreint voordat hij weer in slaap dommelt. Dan laat de president hem voorzichtig op het matras zakken en stopt hem in met de dekens tot aan zijn kin.
De president legt een hand op zijn borst en buigt zich voorover om hem op zijn hoofdje te kussen. Als de betrokkene de verkiezingen verliest, zal zijn zoon zich niets herinneren van deze jaren; zijn indrukken van zijn vader in het Witte Huis zullen vervagen in de mist die ons kinderlijke bewustzijn verdrijft. Zijn vader de president zal een geest worden.
Er wordt niet gebeld, dus probeert de president Franks nummers zelf: eerst zijn huis in Los Angeles, dan Palm Springs, waar een van Franks getrouwen moet lachen en zich afvraagt of hij door de komiek Vaughn Meader in de maling wordt genomen, waarop de president antwoordt: 'Meneer Meader is vanavond bezet, dus heb ik zelf gebeld.' Er valt een stilte; dan informeert de man de president bijna kruiperig dat zijn baas in Las Vegas optreedt en verbindt hem door met zijn privelijn in zijn suite in het Sands Hotel.
Een meisje neemt op. 'Wie kan ik zeggen dat er is?' vraagt ze.
De president aarzelt.
'Met wie spreek ik?' zegt ze.
'Jack,' zegt hij.
'Lemmon?' vraagt ze.
'Kennedy,' zegt hij.
'O mijn god!' zegt ze, alvorens Frank aan de telefoon te roepen.
'Het is nogal laat, Jack,' zegt hij nonchalant en bewust dubbelzinnig.
'Als ik het me goed herinner, begin je nu pas over de kater van gisteravond heen te komen.'
'Ik heb een remedie tegen katers gevonden.'
'Wat dan?'
'Blijven drinken.'
De president lacht. 'Ik mis je, Frank,' zegt hij.
'Ik jou ook,' zegt Frank.
Maar dan valt er een ongemakkelijke stilte. De president zegt: 'Bedankt voor het verjaardagscadeau.'
'Niks te danken, man,' zegt Frank.
En nu begint de president zich weer te ergeren. Hij herinnert zich de eerste keer dat Frank hem 'man' noemde, toen hij bij hem in Palm Springs was, met in het zwembad een paar superhoeren (niet super omdat ze zo mooi of elegant waren, maar vanwege hun tarief), die hen uitdaagden om ook in het water te komen, waarop Frank en de senator hun poloshirts en schoenen uittrokken. Frank bleek ineens bijna tien centimeter kleiner, wat hen beiden even in verlegenheid bracht omdat de betrokkene tot dan toe nooit zeker had geweten of Frank verhoogde schoenen droeg, en hij begon zich nu ze uitkeken over de giechelende meiden die hun glinsterende borsten naar hen uitstaken net de meest aantrekkelijke van hen tweeen te voelen toen Frank zijn broek liet zakken, waaruit een enorme leuter tevoorschijn kwam, hatelijk knipoogde en zei: 'Ben ik weer nummer een, man', alvorens hij het zwembad in sprong.
De president zwijgt om Frank te laten merken dat hij beledigd is en hem de kans te geven iets verzoenends te zeggen of hem nog eens in Palm Springs uit te nodigen, maar aan beide kanten van de lijn blijft alleen een gespannen stilte hangen. Door een kier tussen de gordijnen ziet de president dat de agent buiten zijn lantaarn heeft uitgeschakeld en zijn blik op de bomen heeft gevestigd. Zijn adem condenseert in de nachtlucht. De mannen van de geheime dienst doen hun ronde om het huis en de president ziet een donkere figuur met een thermoskan koffie op weg naar een andere agent die op wacht staat bij de oprijlaan naar de grote weg. Maar de president kan niets bedenken om tegen Frank aan de andere kant van de lijn te zeggen en blijft hangen in de aarzeling van onrijpe gevoelens.
'Je klinkt niet erg goed, Jack,' zegt Frank.
'Mr. President?'
De president wordt wakker in zijn schommelstoel, met zijn rode mappen open op schoot. Hij realiseert zich dat hij in slaap moet zijn gevallen. Geen van hen beiden wil het hoofd buigen voor de ander, hoe graag Frank ook het gezelschap van de macht opzoekt en de president de andere kant van de zeven meter hoge hekken in Palm Springs, waar de waternimfen met hun gladde, meegaande lijven in het zwembad dartelen en hun mond open- of dichtdoen op commando.
'Mr. President?' herhaalt de agent. Hij torent boven de president uit, met zijn wijsvinger in het dichtgeslagen boek in zijn hand, op de plek waar hij gebleven is, en zegt: 'Het spijt me dat ik u wakker maak, Mr. President, maar u hebt gezegd dat we u nooit zo mogen laten slapen vanwege uw rug.'
'Ja, klopt, dank je,' zegt de president dromerig, maar de pijn wordt al snel zo moordend dat hij met hulp van de agent vijf minuten nodig heeft om uit de stoel overeind te komen.
Hij moet op krukken naar de slaapkamer. Zijn vrouw opent haar ogen in de duisternis, maar ze verroert zich niet terwijl hij op de krukken balanceert om zijn ruggengraat te ontlasten. Hij vreest dat ze zich zal omdraaien en net doen alsof ze slaapt.
Hij mompelt: 'Je weet dat ik het niet alleen kan.'
Ze zegt geen woord als ze uit bed komt en zijn korset losmaakt, en nog geen woord als ze hem in bed laat zakken.
De volgende ochtend ziet hij de bomen onder zijn voeten verdwijnen als de helikopter de lucht in schiet en de kinderen hem vanaf de veranda uitzwaaien. Hij mist hen al direct. Hij zou hen het liefst in zijn zakken meenemen naar het werk.
Aan de andere kant van de snelweg daalt het land af naar een vlakte, waar de helikopter Highway 50 naar het oosten volgt, richting Washington. Daar aangekomen wacht hem een urgent bericht vanuit het Pentagon: de minister van Defensie meldt dat de luchtmacht van de Sovjet-Unie in verhoogde staat van paraatheid is gebracht en de marine, inclusief de nucleaire vloot, op volle toeren lijkt te draaien. De president draagt hem op alle beschikbare middelen in te zetten om de oorzaak van die drukte bij de Sovjets te achterhalen. De hele dag vliegen de telefoontjes heen en weer tussen het Witte Huis, het ministerie van Buitenlandse Zaken en het Pentagon, met als gevolg dat de president opgesloten blijft in de Oval Office, ofwel in bespreking ofwel aan de telefoon, en geen minuut kan ontsnappen naar het zwembad, zodat hij zijn rekoefeningen zo goed en zo kwaad als het gaat tussen de telefoontjes en gesprekken in moet proppen en bijna niet naar de wc durft, ook al rommelt het in zijn buik en wordt hij halverwege de middag getroffen door een pijnlijke aanval van diarree.
De gezamenlijke chefs van staven komen rond zes uur bijeen om de president en de minister van Defensie in te lichten, maar elk van hen ontkent iets te weten over de oorzaak van de verhoogde paraatheid bij de vijand.
De president zegt: 'Denken we dat ze toewerken naar een offensieve actie?'
'Op het moment weten we het niet,' zeggen ze.
'Zijn er troepenbewegingen richting Berlijn?'
'Er is een divisie pantservoertuigen onderweg.'
'Er vertrekken onderzeeboten vanuit Moermansk.'
De president blijft de hele avond gespannen. Hij ijsbeert door de ambtswoning. Hij heeft een stijve rug en met zijn ontlasting komt bloed mee. Als de telefoon een halfuur stil blijft, belt hij het Pentagon of Buitenlandse Zaken en eist verslag van de stand van zaken. Hij heeft zin om een drankje van dr. Feelgood te vragen, maar in plaats daarvan verschijnt adm. B. om te controleren of hij al zijn medicijnen heeft ingenomen.
Dan belt de minister van Defensie om middernacht. 'Wij waren het,' zegt hij.
Na een nacht vol slapeloze woede ontbiedt de president de volgende ochtend de chef-staf van de luchtmacht om hem uit te leggen waarom een van zijn (de president) kernbommenwerpers twee nachten geleden een lege oefenvlucht boven Russisch grondgebied heeft uitgevoerd.
'De missie was een succes, Mr. President,' zegt de generaal. 'Onze planners hebben eruit geextrapoleerd dat een effectieve preventieve aanval een slaagkans van vijfenzeventig procent heeft.'
'Ik wil geen preventieve aanval,' zegt de president.
'Het vermogen om een preventieve aanval te plegen is een onmisbaar element van de strategische defensieplanning en nu weet u dat de luchtmacht daar in geval van nood voor kan zorgen.'
'En nu houden de Sovjets er rekening mee. Ze zijn naar defcon 3 gegaan.'
'Precies, sir. Daarom is er ook geen diplomatiek protest gekomen. Ze willen de wereld niet laten weten dat we met onze bommenwerpers bij ze binnen kunnen komen. Ze zijn bang.'
'Verdomme, generaal, ik ben zelf bang. Dit is je reinste avonturisme, zowel tegenover de Russen als tegenover uw opperbevelhebber. Scheidt u daar alstublieft mee uit.'
De generaal aarzelt. Hij schijnt overvallen door de toon die de president aanslaat. Na enige tijd zegt hij: 'Jawel, Mr. President, sir,' en vertrekt.
Later probeert de president de deur naar de rozentuin weer, maar nu roept hij zijn secretaresse op om iemand de sleutel te laten brengen. Uiteindelijk dient zich een agent aan die hij nog nooit heeft gezien en die met een paar beleefde woorden de deur opent en de president vrijlaat in de rozentuin, waar hij de zomerlucht diep inademt. Bij mannen zit hun dierlijke aard hun werkrelaties vaak in de weg, en het is duidelijk dat de chef-staf van de luchtmacht het soort man is op wie de status en het intellect van de president even weinig indruk maken als de fysieke kenmerken die hem bestempelen tot een bonafide alfaman.
Toen Frank zijn handgemaakte schoenen uittrok, stapte hij op het olympische erepodium omlaag van goud naar zilver, maar zijn tegenzet kwam aan en drong door tot in het kwetsbare hart van de mannelijke psyche, en hoewel een grofbesnaard type als hij geneigd is de competitie letterlijk te nemen - zo is hij op feestjes in staat een pikkenparade uit te lokken waarin de mannelijke feestgangers worden uitgedaagd hun geval uit hun gulp te steken, in de vaste overtuiging dat het een wedstrijd is die hij niet kan verliezen -, is dat in het verleden nooit een kwestie geweest waar de betrokkene veel over nadacht, maar nu vindt hij het een lachwekkende vertoning. Hij voelt zich nog steeds in verlegenheid gebracht door het pijnlijke psychologische effect van Franks exhibitionisme bij het zwembad. Zulk primitief atavisme zou een ontwikkelde, rijpe man eigenlijk koud moeten laten, maar dat doet het natuurlijk niet, omdat mannen van nature competitief zijn en ze allemaal geraakt worden door het oersymbool. Frank weet dat de betrokkene altijd een kleinere zal blijven hebben, hoeveel vrouwen hij ook kan krijgen, en dat nietszeggende feit wordt veelbetekenend. Misschien is dat ook de geheime macht die de generaal denkt te bezitten: dat de kernraketten schitterende, glanzende fallussen zijn en dat ze van hem zijn, en niet van de president.
Gelukkig is het vandaag mooi weer, want de president wordt verwacht voor een medaille-uitreiking in de zuidelijke portiek, waar onze huidige Laatste Man in de Ruimte de eregast zal zijn. Deze astronaut staat diametraal tegenover Onze Eerste Man in de Ruimte en laat geen gelegenheid voorbijgaan om zijn toewijding aan God, de natie, zijn moeder en appeltaart te verkondigen. Onze Laatste Man in de Ruimte heeft iets dat de betrokkene bevreemdt, hoewel hij zich tijdens de ceremonie best charmant en hoffelijk opstelt en zich beleefd met de first lady onderhoudt, en pas naderhand, als hij terugdenkt aan de glasharde blik waarmee de astronaut de zijne beantwoordde, realiseert hij zich dat hij weer zo'n man tegenover zich had die zichzelf beter vond, niet alleen omdat hij met elke missie verder en langer in de ruimte heeft gevlogen dan al zijn voorgangers, maar omdat hij zijn driften en ambities even goed in de hand heeft als de knoppen en schakelaars van zijn ruimtecapsule. De nasa-mensen in Florida vermaken zich kennelijk het liefst met snelle auto's en nog snellere vrouwen, en de president heeft een aantal van hen op een informele barbecue in Long Beach gehad, waar alle aanwezigen duidelijk meer verstand bleken te hebben van borsten en billen dan van vijandelijke straaljagers, behalve Onze Laatste Man in de Ruimte, die bereid is zijn leven te wagen in een ruimteschip maar het echtelijke bootje stram op koers houdt.
Uiteindelijk komt dr. T. tot de verrassing van de president voor zijn vaste consult opdagen in gezelschap van adm. B., dr. C. en dr. K.
'Hoe is het met de misselijkheid, Mr. President?' wil de admiraal weten.
'Wat beter, geloof ik.'
'Dat is goed nieuws,' zegt hij.
'Goed nieuws,' zegt dr. T.
'Want als we naar de waarden kijken,' zegt dr. C., 'zullen we de dosis testosteron moeten verhogen.'
'Niet veel,' zegt de admiraal.
'Vijftig procent, niet meer,' zegt dr. C.
'Weet u het zeker?' vraagt de president, en ze knikken in hetzelfde ritme.
De volgende dag is het laatste agendapunt een bespreking met adviseurs van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Hij stelt Fuddle voor daarna langs te komen en aangezien de first lady pas later uit Virginia terugkomt, nodigt hij haar uit om in de ambtswoning wat te komen eten.
Ze zegt: 'Ik ben bang dat ik al plannen heb, Mr. President.'
'Het hoeft niet laat te worden,' zegt hij.
'Als u erop staat moet ik mijn plannen afzeggen, sir,' zegt ze,'maar dat komt erg ongelegen.'
'Ik zou liever zien dat ik er niet op hoef te staan,' zegt hij.
Ze gaat ongemakkelijk verzitten.
Hij staat op uit zijn schommelstoel en ze gaat enigszins eerbiedig in de houding staan tot hij zegt: 'Dus dat is het dan, zeker?'
'Ik heb me verloofd,' zegt ze.
'Gefeliciteerd, eh...' zegt hij.
'Diana,' verzucht ze.
Hij kuiert terug naar zijn bureau. Zij blijft verlegen bij de haard aan de andere kant van de kamer staan, zich afvragend of hij bedoelt dat ze weer moet gaan zitten. Je zou denken dat een jongedame zo'n voorspelbare situatie wel zou doorzien, maar in feite is het bijna onvoorstelbaar hoe zelden deze meisjes ooit een licht opgaat. De tekenen van seksuele uitbuiting zijn zo opvallend dat velen van hen er wel expres hun ogen voor moeten sluiten, of misschien hebben ze het idee dat ze aan zo'n fundamenteel eenzijdige relatie niets kunnen veranderen.
In een halfslachtige poging haar seksuele dienstbaarheid te verlengen overweegt de betrokkene een ogenblik zich te verontschuldigen omdat hij haar pas nog midden in de nacht heeft opgeroepen, maar hij realiseert zich dat ze hem eigenlijk niet eens zoveel zegt, vooral niet als hij bedenkt hoeveel jongedames van haar type elk jaar door de exclusieve scholen en universiteiten worden afgeleverd.
Hij zegt: 'Je begrijpt dat er overwegingen van nationale veiligheid in het spel zijn?'
De tranen wellen in haar ogen op.
'Dank u,' zegt ze. 'Goedenavond.'
Ze snuit haar neus, en even lijkt het erop dat ze zichzelf weer een houding weet te geven, maar dat lukt niet en ze haast zich met de hand voor haar gezicht de kamer uit.
Na een paar telefonische werkgesprekken leest hij rapporten over de situatie in Zuidoost-Azie, die allemaal voor een militaire interventie lijken te pleiten. Strategen zijn er zo te zien van overtuigd dat een Amerikaanse militaire interventie in Vietnam kort en succesvol kan zijn, maar dat zeiden ze over Cuba ook. Hij neemt de tijd voor de rapporten en gunt zichzelf tussendoor een zwempartij.
De Baard gaat met hem mee naar het zwembad, helpt hem zijn korset los te maken en wacht dan aan de kant terwijl de president zijn oefeningen doet, waarna hij informeert of de president misschien wil dat hij een van de secretaresses haalt om hem gezelschap te houden. De president vraagt zich af of de Baard in zijn verlangen het vaderland te dienen niet wat roekeloos aan het worden is. Het welzijn van de president is gebaat bij de tijdige ontlading van zijn orgone energie en misschien heeft de Baard daaruit geextrapoleerd dat frequentere vrijpartijen hem een nog sterkere leider zullen maken. Hoewel de president zijn toewijding toejuicht, vreest hij in verlegenheid te worden gebracht als hij toenadering zoekt tot een onwillige of - erger - loslippige vrouw, dus slaat hij het aanbod af en herinnert de Baard eraan dat de first lady die avond naar huis terugkomt.
Hij treft haar in de ambtswoning, in een veel betere stemming dan het afgelopen weekend. Ze is er ongetwijfeld van op de hoogte dat de president zijn bank opdracht heeft gegeven haar schulden te voldoen. De kinderen komen slaapdronken van het lange rijden aan en de president, de first lady en het kindermeisje proberen hen zo voorzichtig mogelijk over te leggen in hun eigen bedjes, als waren ze ongeexplodeerde bommen. Hij buigt zich teder over hen heen en kust ze op het voorhoofd. John trekt zijn neus op, draait zich op zijn zij en valt in slaap. Ze geven het kindermeisje fluisterend vrij en blijven een ogenblik stil staan kijken naar hun slapende nageslacht.
Hij steekt zijn hand uit naar de hare en is dankbaar als ze hem aanpakt, waarna hij haar naar zich toe trekt en haar op haar wang kust. Hij ruikt haar geur en begraaft zijn neus in haar dikke haar, dan manoeuvreren ze door de gele Oval Room naar hun privezitkamer, waar ze elkaar kussen.
'Ik heb je gemist,' zegt hij.
'Ik heb jou ook gemist,' zegt ze.
Die avond vrijen ze en twee maanden later blijkt zijn vrouw tot hun beider blijdschap in verwachting.

De Golf (2)

De zwangerschap van de first lady maakt abrupt weer een voorlopig einde aan het huwelijkse seksleven van de betrokkene. Zoals gewoonlijk zijn de medische adviezen die ze krijgen vaag en dubbelzinnig maar voor beiden overheerst de angst de baby weer kwijt te raken, een kans die op grond van de verloskundige geschiedenis van de first lady (met een miskraam en een doodgeboren baby op vier zwangerschappen) op vijftig procent ligt. De betrokkene is dankbaar dat hij gebruik kan blijven maken van de diensten van Mary en zo nu en dan van Fiddle-Faddle - hoewel hij van allebei genoeg begint te krijgen en het niet zou betreuren als ze naar een andere afdeling en een andere overspelige baas zouden worden overgeplaatst (daarvan zijn er in deze stad meer dan genoeg) - en van andere gewillige jonge dames uit Washington die door de Baard worden gebracht. Er zijn minder afspraakjes dan hij eigenlijk zou willen want hij wil ieder risico uitbannen, al weet hij op reis altijd wel iets extra's te regelen, meestal in de vorm van een oude vriendin op wier discretie hij kan vertrouwen. In ieder geval neemt hij met belangstelling kennis van de komst van de stagiaire van Farmington - Marion of Monica of zoiets -, die de first lady kwam interviewen voor haar universiteitsblad, maar zijn opwinding over de aanstaande verovering wordt tenietgedaan als hij tijdens het ontbijt in de ambtswoning wordt gestoord door een defensieadviseur, die begint met de woorden: 'Dat akkefietje dat ons niet lekker zat, Mr. President - het lijkt erop dat we ons daar nu werkelijk zorgen om moeten gaan maken.'

De adviseur vertelt dat specialisten van het National Photographic Intelligence Center foto's hebben geanalyseerd van een recente verkenningstocht met een U2-spionagevliegtuig boven Cuba, waaruit is gebleken dat er op Cubaans grondgebied Russische SS4-middellangeafstandsraketten aanwezig zijn die met een nucleaire springlading kunnen worden uitgerust en doelen op meer dan vijftienhonderd kilometer kunnen bereiken, en dat is zorgwekkend gezien het feit dat Cuba op nog geen honderdvijftig kilometer van onze zuidoostkust ligt, dus roept de president onmiddellijk een vergadering bijeen van wat hij het Uitvoerend Comite doopt, te houden zodra de belangrijkste leden ervan bijeengehaald kunnen worden.

Natuurlijk blijft de kwestie van de raketten de president bezighouden terwijl hij de rest van zijn ochtendprogramma afwerkt - een ontmoeting met de meest recente Man in de Ruimte en zijn gezin, gevolgd door een korte wandeling naar de Fish Room, waar hij een ontmoeting heeft met leden van de Commissie Geestelijk Gehandicapten en een lunch in de ambtswoning ter ere van de kroonprins van Libie -, maar ook daarna, als hij even de tijd neemt om met Caroline te spelen, die hem haar meest recente tekeningen laat zien en daarna nog even op zijn knie komt zitten en hem vraagt wanneer de nieuwe baby klaar is om geboren te worden, en of het een jongen of een meisje wordt, en of het lief zal zijn zoals haar kleine broertje of stout zoals haar kleine broertje, tot zijn stafmedewerkers en adviseurs in de Cabinet Room binnen beginnen te druppelen. Hij geeft haar een kus ten afscheid en draagt haar met tegenzin over aan een medewerker die haar terugbrengt naar de ambtswoning, waarna het Uitvoerend Comite in vergadering bijeenkomt en een briefing krijgt over de aanwezigheid van raketten op Cuba, die daar zijn opgesteld in opdracht van de Russische premier in samenspraak met zijn Cubaanse ambtsgenoot, niet alleen ter verdediging van het eiland maar ook om de Verenigde Staten met een vernietigende offensieve dreiging te confronteren. Terwijl de president zijn veiligheidsadviseurs ondervraagt over iedere conclusie die ze met betrekking tot de identificatie van de raketten en hun inzetbaarheid getrokken hebben, kan hij de gedachte niet onderdrukken dat de Russische premier hem opnieuw op de proef stelt, dat hij de dag nu al een paar weken heeft zien aankomen waarop de Amerikaanse president wakker zou worden met dit monster in zijn achtertuin, en daarna niet meer rustig zou kunnen slapen.

Aan het eind van de eerste bijeenkomst heeft de president duidelijk gemaakt dat alle informatie en adviezen die hij krijgt in een wetenschappelijke sfeer geanalyseerd, en alle beleidslijnen in een collegiale sfeer besproken dienen te worden. Binnen de presidentiele commissie ontwikkelt zich de stellige overtuiging dat de raketten binnen enkele dagen - waarschijnlijk niet meer dan tien - lanceerklaar kunnen zijn, wat het aantal opties beperkt tot een verrassingsaanval om de wapens te vernietigen, een complete invasie of een rechtstreekse confrontatie met de Sovjet-Unie, terwijl tijdrovende diplomatieke initiatieven de tegenstander onbedoeld de tijd kunnen geven zijn wapens operationeel te maken en zelfs te gebruiken om een luchtaanval of een invasie te pareren.

De president geeft opdracht nieuwe verkenningsvluchten uit te voeren om de raketten en de Cubaanse luchtafweersystemen in kaart te brengen en voorbereidingen te treffen voor eventuele luchtaanvallen of een invasie terwijl intussen, om de pers en de Russen niet te alarmeren, de schijn van een normaal politiek leven moet worden opgehouden en alle geplande ontmoetingen en evenementen gewoon doorgang moeten vinden. Dus rijdt de president zoals gepland naar het auditorium van het ministerie van Buitenlandse Zaken om daar een redevoering te houden, keert dan terug naar het Witte Huis voor een onderhoud met de kroonprins, om vervolgens het Uitvoerend Comite weer bijeen te roepen voor een tot in de avond voortdurende bespreking waarna hij, nog steeds gespannen, als gastheer moet optreden op een diner in het Witte Huis, samen met de first lady.

Terwijl hij met hoogwaardigheidsbekleders over koetjes en kalfjes converseert, zouteloze spijzen consumeert en zijn wijn laat staan om zijn maagzweer te ontzien, denkt een deel van zijn geest na over de verschrikkelijke gevolgen van een mislukte luchtaanval: zo'n actie zou tot de inzet van kernraketten kunnen leiden die anders misschien gewoon in hun silo's waren blijven staan, en terwijl de Russen zich vanwege de overweldigende superioriteit van onze conventionele legermacht in deze regio misschien gedwongen zouden voelen massavernietigingswapens te gebruiken, geldt precies het tegenovergestelde voor Berlijn, waar een vergeldingsactie van de Russen met hun veel grotere conventionele strijdmacht slechts zou kunnen worden tegengegaan met een snelle nucleaire aanval.

Deze gedachten blijven door zijn hoofd spoken als zijn gasten vertrekken, zich niet bewust van de gevaarlijke situatie die zich aan de overkant van de Golf ontwikkelt, en als de first lady en hij naar boven naar de slaapkamer gaan, waar hij zijn medicijnen inneemt plus een kalmeringsmiddel om zijn koortsachtige geest tot rust te brengen, en als hij uiteindelijk in slaap probeert te vallen denkt hij aan Mary, en aan de stagiaire, maar de volgende ochtend is die laatste nergens in de westelijke vleugel te zien, ook al kijkt hij naar haar uit als hij zich opmaakt om de West-Duitse minister van Buitenlandse Zaken te ontvangen.

In plaats daarvan nodigt de president Mary uit om bij hem in het zwembed te komen 'lunchen', waarna hij zo verfrist terugkeert bij de volgende bijeenkomst van het Uitvoerend Comite dat sommige leden die hem gewoonlijk niet meerdere malen op een dag zien hem complimenteren met de verkwikkende uitwerking die een middagduik op zijn persoon heeft.
Later, in de Oval Office, waar de president zich klaarmaakt om naar het vliegveld te vertrekken voor een geplande campagnereis, ziet hij de stagiaire heen en weer fladderen tussen het kantoor van Mrs. Lincoln en dat van de perschef, maar voor hij een smoes heeft kunnen bedenken om haar te onderscheppen komt adm. B. binnen om zijn lichamelijke conditie te controleren.

'Acute stress kan een gevaarlijke destabiliserende invloed op uw endocriene toestand hebben,' zegt de admiraal.
Hij voelt de presidentiele pols en luistert naar het presidentiele hart.
'We moeten de corticosteroidendosis verhogen,' zegt hij, waarna hij op de presidentiele buik drukt, het medicatieschema controleert en zelf de testosteroninjectie van die dag toedient, en voor hij afscheid neemt, zegt hij: 'We kunnen het nu niet gebruiken dat u onder de druk bezwijkt, of wel, Mr. President?'
Dan arriveren de medewerkers van de president en brengen hem naar de limousine. De president ziet twee militaire uniformen het voertuig achter hem binnenglippen, de football slingerend aan een pols, dan ziet hij hem weer op het vliegveld en daarna ligt hij binnen te wachten terwijl hij buiten op het asfalt van het vliegveld van Bridgeport een korte toespraak voor de pers houdt, en hij volgt hem op de volgende twee halteplaatsen van zijn verkiezingstourneetje voor hij later die avond in Washington terugkeert en regelrecht naar de Cabinet Room wordt gebracht omdat het npic de nieuwste reeksen luchtfoto's heeft geanalyseerd. De president krijgt te horen dat de analisten tweeenveertig nucleaire middellangeafstandsraketten hebben gedetecteerd die op dat moment operationeel worden gemaakt door werkploegen die dag en nacht doorwerken, en dat er nog andere locaties in gereedheid worden gebracht voor de plaatsing van kernraketten met een groter bereik, die in staat zijn bijna alle belangrijke steden van de Verenigde Staten te bereiken (op Seattle na). De minister van Defensie windt er geen doekjes om als hij zegt: 'Na een bevel uit Moskou zijn die raketten binnen drie kwartier in Washington. De Cubanen hebben massavernietigingswapens die een bedreiging vormen voor de veiligheid van de Verenigde Staten.'
De chef-staf van de luchtmacht zegt: 'Mijn advies aan u, Mr. President, is dat we niet werkeloos mogen toezien hoe die raketten operationeel worden. De dreiging moet worden weggenomen, niet alleen nu maar voor altijd, door de Cubaanse legermacht te vernietigen en het eiland binnen te vallen. U zou nu niet in de penarie zitten als we Operatie Cuba One hadden doorgezet.'
De president loopt rood aan van woede, maar zegt kalm: 'U zit samen met mij in de penarie, generaal, voor het geval u het nog niet had gemerkt', waarmee hij onder de aanwezigen voldoende gelach ten koste van de generaal weet te genereren om zijn gezicht te redden.
Nadat er nog een tijdlang is gediscussieerd vraagt de president iedereen die voor luchtaanvallen is zijn hand op te steken. Zonder aarzeling steken alle geuniformeerde aanwezigen hun hand op. De president zegt: 'God beware ons als de Russische raketten even snel omhooggaan', wat aanleiding geeft tot een zacht gegniffel en hem de kans biedt de gezichten te bestuderen van de mannen met fruitsalade op hun borst, en hij ziet ogen die schitteren van strijdlust. Er gaan nog meer handen de lucht in, zodat zich een meerderheid voor militair ingrijpen aftekent.
Maar de president zegt: 'Dat zou neerkomen op een verrassingsaanval op een kleinere macht, en dat druist in tegen alles waarvoor dit land naar mijn mening zou moeten opkomen. We hadden het morele gelijk aan onze kant toen we de aanval op Pearl Harbor te verduren kregen, en als onze natie in de toekomst ooit opnieuw door een tragedie van die omvang wordt getroffen, hebben we het gelijk weer aan onze kant. Ik ben ervan overtuigd dat er een andere methode moet zijn om te voorkomen dat die raketten operationeel worden. Zou het met onze regionale dominantie op zee en in de lucht niet mogelijk zijn de toevoer van militair materieel naar het eiland af te snijden?'
'Een blokkade,' zegt de minister van Defensie.
Als de president naar de ambtswoning terugkeert, slaapt de first lady al. Hij loopt stijf naar de kamer van zijn zoon, waar hij John in slaap aantreft. In de kamer ernaast heeft Caroline haar dekens bij elkaar gewoeld tot een hoop waar aan de onderkant haar benen uitsteken en aan de bovenkant haar borst, dus dekt hij haar weer toe, waarop ze zich met een snurkgeluidje omdraait en haar gezicht in het kussen begraaft. Hij streelt haar haren en kust haar wang. Ze lacht een halfbewuste lach. 'Ik hou van je,' fluistert hij, en ze fluistert terug: 'Ik hou ook van jou, papa', en slaapt dan weer door.
Zijn butler helpt hem uit zijn korset zodat hij de first lady niet wakker hoeft te maken. De butler noteert de aantallen terwijl de president de rijtjes tabletten uittelt en er een nieuw rijtje met kleine witte cortisonpilletjes naast legt, in overeenstemming met de hogere dosis die zijn artsen hebben voorgeschreven, waarna hij ze met slokjes water inneemt, en als de butler zich heeft teruggetrokken verdubbelt hij de dosis antidiarree- en anti-indigestiemiddelen omdat zijn maag al bijna achtenveertig uur van streek is, vanaf het moment dat hem de foto's van de raketten werden getoond, en als hij in bed gaat liggen voelt hij het maagzuur tot in zijn slokdarm omhoogkruipen, waar de brandende pijn hem naar adem doet snakken.
Hij ziet de donkere contouren van zijn vrouw op- en neergaan met haar ademhaling en legt een hand op de bolling van hun ongeboren kind die onder de dekens omhoogsteekt. Hij heeft nog een extra slaaptablet nodig om in slaap te vallen en de visioenen van hun kind dat geboren wordt in een wereld van as en straling te verdrijven.

De volgende ochtend vliegt de president naar het Midwesten om opnieuw campagne te voeren voor de Democratische Partij, eerst in Ohio en daarna in Illinois, waar hij tijd vrijmaakt om een krans bij de graftombe van Lincoln te leggen.

De herfst heeft de bomen van hun groen beroofd en veranderd in skeletten die zich rond de tombe hebben verzameld. Het verhaal gaat dat president Lincoln zijn eigen dood tien dagen van tevoren zag aankomen in een droom die begon met het geluid van gehuil dat ergens uit het Witte Huis kwam en dat hij volgde naar de East Room, waar een katafalk stond opgesteld met daarop een dode die in een lijkwade was gewikkeld; eromheen stonden soldaten in de houding en een grote groep mensen staarde bedroefd naar het lijk, waarvan het gezicht was bedekt. 'Wie is er dood in het Witte Huis?' vroeg Lincoln een van de soldaten. 'De president,' was het antwoord. 'Vermoord door een sluipmoordenaar.'

In de crypte van de Oak Ridge Cemetery denkt de president aan zijn voorganger van een eeuw geleden die zich in Ford's Theatre, enkele ogenblikken voor de kogel de achterkant van zijn hoofd wegblies, even weinig bewust was geweest van zijn lot als degenen die hem nu met een lachend gezicht de eer komen bewijzen. Ondertussen worden overal op aarde kernraketten op scherp gezet.

Onderweg naar Chicago blijft de president voortdurend in contact met zijn stafmedewerkers en ontvangt ieder uur communiques over de voorbereidingen van de blokkade, de mobilisatie van troepen en de resultaten van verkenningsactiviteiten, die hij zo veel mogelijk uit zijn hoofd probeert te zetten als hij die avond een rede moet houden voor de afdeling Cook County van de Democratische Partij, waarna hij zich weer zo snel mogelijk naar de telefoon spoedt en met elk van zijn naaste medewerkers spreekt om zich ervan te vergewissen dat ieder van hen de toestand met een kritische blik bekijkt en hem eerlijk zijn mening geeft, want hoewel we een democratie zijn, wordt de leider van ons land in tijden van internationale crisis de facto een dictator, die maar al te zeer geneigd kan zijn het leven van onze soldaten in de waagschaal te leggen.

Als de president zich terugtrekt in het Blackstone Hotel staan dr. T. en adm. B. daar al op hem te wachten, bezorgd dat het drukke programma van vandaag het wankele evenwicht in de medicatie van de opperbevelhebber heeft verstoord, dus schrijven ze spierverslappers voor zijn rug voor, injecteren ze pijnstillers op de plaats waar heiligbeen en darmbeen met elkaar verbonden zijn en dienen ze een batterij pillen en oplossingen toe om zijn misselijkheid, brandend maagzuur en diarree te verdrijven.

De betrokkene krijgt bovendien weer antibiotica, ter bestrijding van zijn prostaatontsteking, die recent is opgevlamd doordat hij als gevolg van de zwangerschap van zijn vrouw zijn lichaamssappen niet meer kwijt kan, en hij moet een paar hoofdpijntabletten slikken omdat het twee dagen geleden is dat hij na het zwemmen met Mary onder de douche stond en hij nu al vreest dat hij morgen een verlammende hoofdpijn zal hebben als gevolg van zijn toxemie.

De stagiaire is uitgenodigd om met de presidentiele excursie mee te gaan, zogenaamd om ervaring op te doen met de campagnetaken die hij als partijleider ook heeft, dus bedenkt hij op dat moment, een uur voor middernacht, dat hij zijn medewerkers kan uitnodigen voor een slaapmutsje, en haar zo in positie manoeuvreren voor een priveontmoeting. De oplossing blijkt doodeenvoudig aangezien de verbindingsdienst een map met gefotokopieerde rapporten uit Washington heeft opgestuurd die hij moet doornemen. Hij laat de rapporten door de stagiaire naar de presidentiele suite brengen en zegt haar daar even te wachten terwijl hij de perschef instructies geeft, waarna hij met een agent van de geheime dienst de lift naar de eenentwintigste verdieping neemt, waar de stagiaire al is gearriveerd met de map van het npic.

Hij vraagt haar een daiquiri klaar te maken terwijl hij de rapporten doorkijkt en is opnieuw teleurgesteld in het curriculum van Farmington als ze niet blijkt te weten hoe dat moet en de ingredienten zo onhandig door elkaar mengt dat hij bang is dat er meer rum op het kleed dan in zijn glas terecht zal komen. Dan nodigt hij haar uit te gaan zitten en haar notitieblok te pakken en nadat hij de map heeft doorgenomen, dicteert hij: 'potus heeft materiaal bekeken stop geen koerswijziging stop', en dan glimlacht hij omdat het werk gedaan is en biedt haar een drankje aan, dat ze beleefd afwijst. Haar huid is bleek en smetteloos, haar haar dik en sluik, maar ze is nogal nerveus.

'Weet je het zeker?' vraagt hij. 'Misschien moeten we ons na een dag als vandaag allebei even ontspannen.'
'Ik weet het niet, Mr. President,' zegt ze.
'Nou, ik in ieder geval wel,' zegt hij.
Ze staart hem een paar seconden aan, niet goed wetend wat hij bedoelt. Hij vermoedt dat ze bang is nog een drankje te moeten klaarmaken.
'U zult wel moe zijn, Mr. President,' is haar uiteindelijke antwoord.
Hij trommelt met zijn vingers op de armleuning van zijn stoel. Hij besluit te zeggen: 'Denk je dat je me zou kunnen helpen ontspannen?'
Ze trilt van de zenuwen. 'Ik zal kijken wat ik voor u kan doen, Mr. President,' zegt ze en ze verlaat de kamer.
Hij wacht op haar terugkeer, lichtelijk verbijsterd maar zeer opgewonden. De presidentiele raket begint aan zijn countdown.
De telefoon gaat: roomservice, met de boodschap dat een van zijn medewerkers gevraagd heeft een masseur naar boven te sturen. Hij zegt dat het niet hoeft omdat hij te moe is en belt dan Fiddle (of Faddle), die de Baard slim genoeg als back-up heeft meegezonden, om aan te spreken in geval van nood.

De verkiezingstournee door het Midwesten zou volgens de planning nog het hele weekend duren maar de president wil vanwege de crisis niet te lang uit Washington wegblijven, dus geeft zijn perschef een verklaring uit dat hij kou heeft gevat - zonder gewag te maken van de rinitis, sinusitis, uretritis, prostatitis of een van de andere infecties die hij op dat moment werkelijk heeft -, zodat de reis kan worden afgebroken zonder argwaan te wekken.

Die ochtend reist hij per auto naar O'Hare, per vliegtuig naar Andrews en per helikopter terug naar het Witte Huis, om vervolgens over het zuidelijke gazon naar de Oval Office te hinken en via het kantoor van zijn secretaresse, waar hij Mrs. Lincoln goedemorgen wenst, de Cabinet Room binnen te gaan, waar de leden van het Uitvoerend Comite in de houding gaan staan en pas weer gaan zitten nadat de president dat heeft gedaan, waarna het gezelschap meteen aan het werk gaat om de details van hun strategie uit te werken.

Het Comite blijft vrijwel het hele weekend en de maandag erop in vergadering bijeen, met schorsingen voor lunch en diner en enkele lang tevoren geplande afspraken die de president niet wil afzeggen, zoals een ontmoeting met de president van Uganda, om de schijn op te houden dat het business as usual is. Opnieuw wordt er door de militairen druk op hem uitgeoefend om luchtaanvallen uit te voeren en tot een invasie over te gaan. De chef-staf van de luchtmacht stelt voor een preventieve strategische kernaanval op de Sovjet-Unie te plannen.

In besprekingen met belangrijke senatoren licht de president beide partijen in over de ontdekking van de raketbases en de door hem voorgestelde reactie. Vrijwel unaniem dringen ze er bij hem op aan alle terughoudendheid te laten varen en onze strijdkrachten in actie te laten komen op Cuba en in Berlijn.

Tussen de vergaderingen door haast de president zich naar zijn vrouw en kinderen. Hij ziet hen in de speeltuin aan de zuidzijde en schuifelt naar buiten om zich bij hen te voegen, zoals talloze vaders dat op deze ogenschijnlijk onopmerkelijke zondag in oktober overal in het land doen.

De president vindt het fijn om in deze periode van spanning zijn gezin dicht in de buurt te hebben maar hij is ook gewend geraakt aan zijn afspraakjes op zondagavond. Normaal gesproken zou hij dan met de Baard en het meisje een hapje eten en dan snel met haar de Lincoln Bedroom in duiken zodat de Baard haar om zeven uur 's avonds van het terrein kon hebben, voor zijn vrouw en kinderen van buiten de stad terugkeerden. Maar vanavond blijft het hemelbed leeg en bereikt de toxemie van de president langzaam het kookpunt.
De volgende avond houdt hij een televisietoespraak. De duisternis is al gevallen achter de ramen van de Oval Office tegen de tijd dat hij zich heeft geinstalleerd achter zijn bureau, waarvan alle documenten behalve zijn aantekeningen zijn verwijderd, zelfs de foto's van de first lady en hun kinderen. Hij richt zijn blik op de middelste camera van de drie en zegt:

'Goedenavond, medeburgers. Zoals beloofd heeft deze regering de opbouw van Sovjet-Russisch militair materieel op het eiland Cuba scherp in de gaten gehouden. In de afgelopen week is uit onweerlegbare bewijzen duidelijk geworden dat men momenteel op dat gegijzelde eiland bezig is een reeks offensieve raketinstallaties in gereedheid te brengen...'

De president schetst de bewijzen, de strategische dreiging die van de raketten uitgaat en de voorgestelde blokkade door de marine. Hij haalt adem. Zijn maag doet pijn. Als hij adrenaline kon produceren zou het koude zweet hem nu op zijn voorhoofd staan. In plaats daarvan maakt hij een koele en beheerste indruk. Zijn teint is smetteloos en zijn haar zit onberispelijk.

'Medeburgers, laat niemand eraan twijfelen dat we een moeilijk en gevaarlijk pad hebben gekozen. Maar niets doen zou een nog veel groter gevaar betekenen. Ons doel is niet dat de machtigste zal overwinnen, maar het recht - geen vrede ten koste van vrijheid, maar vrede met vrijheid, hier op dit halfrond en, hopen we, over de hele wereld.'

Zodra de camera's uit zijn, bedankt de president enkele leden van de televisieploeg alvorens naar de wc te gaan om het stekende gif uit zijn darmen te persen. Adm. B. en dr. C. staan op de gang te wachten als hij naar buiten komt.

'Goede speech, Mr. President,' zegt adm. B.
'Zeer goed, sir,' zegt dr. C.
'Dank u,' zegt hij terwijl hij hen de Oval Office binnenlaat. 'Hoe is het vanavond met u, sir?' vraagt de admiraal. 'Mijn buik staat in brand,' zegt hij.
'Dat zal aan de corticosteroiden liggen,' zegt de admiraal. 'De verhoogde dosis brengt de stofwisseling in uw darmen van

slag,' zegt dr. C.
'Moeten we die dosis dan niet verlagen?' zegt de president. Ze schudden gelijktijdig hun hoofd.'Nu we die hebben verhoogd zou dat rampzalige gevolgen hebben.'

De dokters hebben hem een nog strenger dieet van ongekruid voedsel opgelegd en hun aanwijzingen aan de kok doorgegeven en terwijl de first lady die avond in de ambtswoning een smakelijke maaltijd krijgt opgediend, ligt op het bord van de president een onbestemde substantie die nauwelijks van het serviesgoed te onderscheiden is.

Vanavond eten ze alleen en in plaats van de toespraak of de situatie te bespreken, waarover hij het meeste toch al heeft verteld, hebben ze het over de kinderen en over aanstaande afspraken. Maar zijn zorgen blijven onuitgesproken aanwezig en zij biedt troost met een hand op de zijne of een streling van zijn wang.

Na het toetje (voor haar - hij mag niets) wil ze geen koffie omdat ze vroeg naar bed wil. Als ze van tafel opstaat houdt ze haar gezwollen buik vast, en dan steken ze de zithal over naar hun slaapkamer.

De president heeft de Sovjetpremier via de ambassade een kopie van zijn televisietoespraak toegestuurd en de volgende dag komt via de telex de reactie van premier Chroesjtsjov binnen, waarvan de vertaling in de Oval Office zorgvuldig door de president en zijn stafmedewerkers wordt bestudeerd:

Geachte president Kennedy,
Stelt u zich eens voor, meneer de president, dat wij u een ultimatum hadden gesteld met de voorwaarden die u nu via uw actie aan ons stelt. Hoe zou u daarop gereageerd hebben? Ik denk dat u verontwaardigd zou zijn geweest. U dreigt ons met geweld als we niet op uw eisen ingaan. Nee, meneer de president, daarmee kan ik niet instemmen, en ik denk dat u diep in uw hart inziet dat ik gelijk heb. Ik ben ervan overtuigd dat u in mijn plaats dienovereenkomstig zou handelen.

De Sovjetregering beschouwt de inbreuk op de vrije toegankelijkheid van internationale wateren en het internationale luchtruim als een daad van agressie die de mensheid op de rand brengt van een wereldwijde kernoorlog. De Sovjetregering kan de gezagvoeders van Sovjetschepen met bestemming Cuba dan ook niet instrueren gehoor te geven aan de orders van de Amerikaanse marine-eenheden die dat eiland blokkeren. Onze zeelieden hebben de opdracht zich strikt te houden aan de universeel geldende normen voor het bevaren van internationale wateren en daar geen millimeter van af te wijken. En als de Amerikaanse zijde deze regels wenst te schenden, moet ze zich realiseren welke verantwoordelijkheid in dat geval op haar schouders rust. Natuurlijk zullen we niet werkeloos toekijken als Amerikaanse schepen zich in internationale wateren schuldig maken aan piraterij. Wij zullen dan van onze kant gedwongen zijn de maatregelen te nemen die we noodzakelijk en passend achten om onze rechten te beschermen. We beschikken over alle benodigde middelen om dat te doen.

Nikita S. Chroesjtsjov

De president kijkt op vanuit zijn schommelstoel en ziet dat de hoofden van zijn medewerkers nog steeds over de bedrukte bladzijden zijn gebogen. In de tijd dat hij een hele pagina doorkijkt, lezen zij hooguit een alinea. Hij trommelt op de armleuning en wacht, en met elke minuut die voorbijgaat naderen de Russische technici die aan de Cubaanse raketten werken het punt waarop ze die gereed hebben om Amerikaanse steden de lucht in te blazen.

Natuurlijk brengt de reactie van de Russische premier de president niet af van zijn voornemen en gaat de marine gewoon door met de uitvoering van de opdracht om rond Cuba een quarantainezone in te stellen en alle binnenkomende scheepvaartverkeer te onderscheppen en te inspecteren, en de schepen met offensieve wapens aan boord terug te sturen. In Washington wacht de president op de eerste confrontatie tussen een Amerikaanse oorlogsbodem en een Russisch schip, een ontwikkeling die in het Uitvoerend Comite al als onvermijdelijk wordt beschouwd omdat de Russen een inspectie naar verwachting niet zullen accepteren, wat dan tot een gewapende confrontatie tussen beide schepen zal leiden, wat door beide zijden als een oorlogshandeling kan worden opgevat, waarna de twee belangrijkste grootmachten van deze aardbol zullen afstevenen op een apocalyptische escalatie.

Als hij die middag in het zwembad ligt, denkt hij aan de miljoenen mensen die zullen omkomen en aan al diegenen die nooit zullen opgroeien, onder wie zijn eigen kinderen.

De minister van Defensie heeft in de Fish Room een vergadering belegd met de voorzitter van de gezamenlijke chefs van staven en de chef-staf van de luchtmacht, en in de middag voegt de president zich bij hen. Tussen de twee generaals in zit een man van achter in de twintig die ieder oogcontact met de president mijdt, zelfs als ze elkaar de hand schudden. De chef-staf van de luchtmacht zegt: 'Onze John hier is de knapste kop die we hebben als het gaat om nucleaire strategie.'

'Speltheorie,' zegt de voorzitter van de defensiestaf. 'Leg het de president maar uit, John,' zegt de chef-staf van de luchtmacht, en John zegt: 'Mr. President, in de speltheorie proberen we gedrag te analyseren in strategische situaties waarbij de handelwijze van een individu in de besluitvorming afhankelijk is van de acties van anderen, zoals een kernoorlog tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie, en in zulke gevallen kan de speltheorie de validiteit helpen bepalen van een eerste slag, een tweede slag enzovoort. Binnen het kader van mijn eigen analyse ga ik ervan uit dat een nucleaire oorlog een nul-somspel is.'
'En wat bedoel je daar precies mee?"
'Daar bedoel ik mee, Mr. President, dat ons succes per definitie ten koste moet gaan van dat van onze vijand, of omgekeerd, aangezien de twee zijden onmogelijk allebei een kernoorlog kunnen winnen.'
'We kunnen wel allebei verliezen,' zegt de president.
'Niet op deze manier, Mr. President,' zegt de chef-staf van de luchtmacht. 'Vertel het hem maar, John.'
'Natuurlijk, generaal. Mr. President, in vredestijd is samenwerking voor beide zijden de meest succesvolle strategie, waarbij geen van beide zijden de ander aanvalt en beide zijden overleven. Maar in oorlogstijd is het meest effectieve speltheoretische model dat ons ter beschikking staat het havik-duifmodel, een spel dat informeel bekendstaat als een chicken game, en daarin is de voor beide zijden meest gunstige koers een anticoordinatiematrix waarbij de spelers verschillende strategieen kiezen. Bij anticoordinatiespelen is de inzet - in dit geval de aarde - omstreden maar non-exclusief, en moet voor delen een prijs worden betaald, oftewel een negatieve externaliteit. Bij een chicken game betekent wijken dat je het spel verliest. Toch kun je daaraan de voorkeur geven boven de grote klap die volgt als geen van beide spelers wijkt. Maar bij een kernoorlog kan de prijs van wijken nationale extinctie zijn, een resultaat dat min of meer vergelijkbaar is met een wederzijdse aanval waarbij beide zijden elkaar vernietigen. Er bestaat een onstabiele situatie met meer dan een evenwicht. De evolutionair stabiele strategie voor een chicken game is een gemengde strategie, een willekeurige polarisatie waarbij ofwel voor de rol van havik, ofwel voor die van duif wordt gekozen - oftewel onvoorspelbaarheid. Het scenario van een nucleaire oorlog lijkt in speltheoretisch opzicht op dat van een chicken game, want een verstandig mens zal uitwijken om een botsing te voorkomen, maar in een gemengde strategie moet noodzakelijkerwijs ook de optie overeind worden gehouden om niet te wijken, oftewel te botsen, omdat anders de tegenstander altijd zal winnen. En hoewel deze gemengde strategie voor een chicken game het evolutionair stabiele scenario is, heb ik een betere strategie berekend die ik "Durf met Waarschijnlijkheid" heb genoemd. Als je bereid bent de ander als eerste een preventieve slag toe te brengen, is het waarschijnlijk dat de vergeldingscapaciteit van de vijand hierdoor ernstig zal worden aangetast, door verlies aan mensenlevens, vernietiging van de infrastructuur, elektromagnetische schade enzovoort. Ik heb berekend dat de waarschijnlijkheid van een overwinning voor de zijde die de eerste preventieve aanval uitvoert vijfentachtig tot negentig procent is.'
'Daar hebt u het, Mr. President!' zegt de chef-staf van de luchtmacht.
'Daar heb ik wat, generaal?'
'Nu ja, dat is toch duidelijk, Mr. President? Het argument om toe te slaan voordat de Russen dat doen.'
'Wat mij zorgen baart, Mr. President,' zegt de minister van Defensie, 'is dat de Russen eenzelfde redenering zullen volgen.'
'Zij hebben niet de rekenkracht die wij hebben!' zegt de chefstaf van de luchtmacht, terwijl hij John op zijn rug klopt.
'Heren,' zegt de president, 'onze nationale sport is honkbal. Die van hen volgens mij schaken.'
'Maar wij hebben het ei van Columbus, Mr. President,' zegt de chef-staf van de luchtmacht.
'Wat is dat "ei", generaal?'
'Het wiskundige bewijs natuurlijk, Mr. President!'
De president dankt alle aanwezigen voor hun bijdrage en zegt dat ze kunnen gaan. De volgende dag melden zijn stafmedewerkers dat de Cubaanse raketten inmiddels operationeel lijken. De president brengt een halfuur op de wc door; hij heeft last van constipatie doordat hij te veel Lomotil heeft genomen om zijn diarree te bestrijden. Hij voelt zich zo opgeblazen dat hij bang is te zullen exploderen.
Zittend op de wc-pot bestudeert hij de berekeningen van de speltheoreticus over het einde van de wereld op basis van zijn duistere kansberekening. Dan leest de president nog een ander rapport waarin aan natuurkundigen is gevraagd te voorspellen met welke wapens de Derde Wereldoorlog zal worden uitgevochten, waarop een van hen antwoordt dat hij dat niet weet, maar dat hij er wel zeker van is dat we voor de Vierde alleen nog stenen zullen hebben.
Die nacht slapen zijn vrouw en kinderen, maar hij niet. Hij blijft in de Oval Office om de strategie te bespreken. Als het licht wordt heeft hij een zeurende hoofdpijn en pas dan, nadat hij zo lang in beslag is genomen door Cuba-crisis Twee, komt hij ertoe de dagen te tellen.
De president neemt een paar aspirientjes tegen de hoofdpijn maar die helpen niet, al werken ze wel in op zijn maagzweer zodat zijn ontlasting, als hij er na het ontbijt eindelijk in slaagt iets naar buiten te persen, zwart en hard is van het geronnen bloed.
In wanhoop geeft de president de Baard opdracht bij een van de secretaresses een zwempak te lenen en de stagiaire bij hem in het zwembad uit te nodigen.
Ze is nerveus als de Baard haar vanuit de kleedkamer naar het zwembad geleidt, maar de president wenkt haar vanuit het water en ze klimt het trapje af.
'Wat is het heet, Mr. President,' zegt ze.
'Some like it hot,' antwoordt hij.
'Nee, sir, ik - het is lekker zo. Ik verwachtte alleen dat het kouder zou zijn.'
'Een goede manier om de dag te beginnen, vind je niet?'
'Ja sir, dank u, Mr. President.'
'Laten we gaan zwemmen,' zegt hij, wuivend naar de Baard, waarop die wat handdoeken klaarlegt en discreet verdwijnt.
De president en de stagiaire zwemmen een paar baantjes waarna ze aan de kant gaat staan en haar natte haar uit haar gezicht veegt.
'En, heb je het naar je zin in het Witte Huis?' zegt hij.
'Het is een geweldige kans voor mij. Ik ben u ontzettend dankbaar, Mr. President.'
Hij voelt het bloed kloppen in zijn hoofd en bonzen tegen zijn slapen en hij kijkt naar dit meisje, bij wie iemand anders misschien zou aarzelen, maar een rokkenjager moet vrouwen veroveren zoals een wereldrijk landen verovert. Hij ligt op een onderscheppingskoers met de duidelijke bedoeling haar te enteren als de Baard op een holletje terugkeert.
'Het spijt me zeer, sir, maar er is een dringend telefoontje van het ministerie van Defensie.'
Hij zegt: 'Roep het Uitvoerend Comite bijeen', en vertrekt onmiddellijk. De stagiaire blijft in het zwembad achter, alleen en in verwarring, maar de Baard zal zorgen dat ze in de westelijke vleugel terugkomt, terwijl de president zich snel afdroogt en aankleedt en zijn butler hem helpt zijn korset aan te trekken. Dan haast hij zich naar de Cabinet Room, waar hij te horen krijgt dat Russische troepen oprukken in de richting van Berlijn.
'Ze zijn op oorlogspad,' zegt de minister van Defensie. 'Als wij Cuba aanvallen, pakken zij Berlijn.'
Later ontdekt de president dat de chef-staf op het moment dat hij dit nieuws vernam voor het eerst in de geschiedenis defcon 2 voor de luchtmacht heeft ingesteld. Zonder dat de president ervan op de hoogte was zijn er raketten en bommenwerpers in de hoogste staat van paraatheid gebracht in opdracht van generaals die daartoe in Omaha in een ondergrondse bunker het besluit hebben genomen. In een vlaag van angst en woede belt de president naar de minister van Defensie en beveelt hem de militair bevelhebbers duidelijk te maken dat alleen de president het recht heeft een oorlog te verklaren, hoe gretig ze ook zijn om er een te beginnen, maar hij weet dat ze met opzet achter zijn rug om hebben gehandeld omdat sommigen van hen denken dat hij de ballen niet heeft om zijn werk goed te doen; ze denken dat er moed voor nodig is om dood en verderf te zaaien.
Gedurende het laatste overleg van die dag zit adm. B. buiten op de gang, samen met de mannen die de football beheren, en als de presidentieel adviseurs in de vroege uurtjes uiteengaan, voert de admiraal een kort medisch onderzoek uit, waarbij hij onder andere het hart en de bloeddruk van de president controleert terwijl de president vertelt over zijn recente spijsverteringsproblemen, en dient hem verschillende pijnstillers, spierverslappers en hormoonvervangers toe.
'We moeten u in oorlogsvorm zien te krijgen, sir,' zegt hij voor hij vertrekt.
De president gaat bij zijn vrouw en kinderen in de privevleugel kijken en treft hen alle drie diep in slaap. Hij kust hen en trekt zich terug in de Lincoln Bedroom, waar de Baard een laat avondmaal van kaassandwiches voor hem heeft bereid, die de president opeet met een extra dosis aspirine tegen de hoofdpijn. Mary is gisteren in de stad teruggekeerd en de president, die scheelziet van de migraine, heeft de Baard gevraagd haar naar het Witte Huis te laten komen.
'Zijn de first lady en de kinderen deze week vroeger vertrokken?' vraagt de Baard.
'Nee, ze zijn er nog.'
'Maar...'
'Ik weet het, Dave.'
'Wilt u dat ik Mrs. Meyer naar de ambtswoning breng?'
'Inderdaad, Dave,' zegt de president.
'Aye, aye, skipper,' antwoordt de Baard, en hij kwijt zich monter van zijn taak in het besef dat het lot van de wereld afhangt van de afvoer van het gif uit het lichaam van de president.
Ondanks zijn toxemie denkt de president nog steeds met de scherpte van de ervaren rokkenjager. Wat hij bijvoorbeeld niet doet is via de interne centrale naar zijn vrouw bellen om te zeggen dat hij voor de volgende bijeenkomst van het Uitvoerend Comite een dutje gaat doen in de Lincoln Bedroom. In plaats daarvan loopt hij kalm door de oostelijke foyer in de wetenschap dat de slaapkamers van zijn vrouw en kinderen helemaal aan de andere kant van de ambtswoning liggen, waar ze met het westelijke deel in verbinding staan, en als zijn vrouw hem toevallig ziet gaan zal hij zwaaien en 'hallo' roepen, en dan zonder uitleg door de deur verdwijnen.
Een agent staat bij de ingang geposteerd met de instructie dat de president niet gestoord mag worden. De Baard verschijnt een paar minuten later en nadat hij heeft bevestigd dat de kust veilig is, glipt Mary de kamer binnen.
'Mijn god, Jack,' zegt ze als ze de president languit op het bed ziet liggen, maar hij wil niet over zijn probleem praten, hij wil dat ze hem geneest.
Na afloop rookt zij een sigaret en praten ze. Hij zou zich zorgen moeten maken over zijn vrouw aan de andere kant van de hal, die zomaar binnen zou kunnen komen, maar hij is in zo'n staat van gelukzalige ontspanning dat hij vanavond niet eens slaaptabletten nodig zal hebben.
'Je hebt wel een erg groot risico genomen,' zegt Mary.
Hij zegt: 'Seks is omstreden maar non-exclusief.'
Ze kleedt zich aan voor het venster, terwijl ze uitkijkt over de hoofdstad. 'Ik ben steeds bang dat ik raketten zal zien,' zegt ze.
'Ik hoop dat ze me eerst zullen bellen,' zegt hij.
'Is het onvermijdelijk, ooit?' vraagt ze.
'Aan alles komt een einde,' zegt hij.
'Maar,' zegt zij, 'als er dan een eind aan de wereld moet komen, is dit wel de manier om te gaan.'
Ze lacht haar hemelse lach, maar ze weet dat hij dan niet bij haar zal zijn; hij zou bij de vrouw aan de overkant van de hal willen zijn, met hun kinderen in hun armen gesloten.
Als ze is vertrokken valt hij in slaap. Een van de maatregelen die de verhoogde staat van paraatheid met zich meebrengt is dat er voortdurend bijna tweehonderd bommenwerpers in de lucht zijn die zich geladen met thermonucleaire bommen richting de Sovjet-Unie bewegen - om onze strijdkrachten een tweede nucleaire adem te verschaffen, zodat we, zelfs als ons eigen land al is vernietigd, nog steeds een apocalyptische vergeldingsaanval kunnen uitvoeren - en die bommenwerpers blijven in de lucht tot ze de opdracht krijgen terug te keren, en anders zullen ze doorvliegen en hun dodelijke lading boven Russische steden afwerpen. Toen de minister van Defensie de president vroeg of hij de bommenwerpers terug wilde roepen, heeft hij gezegd dat ze in de lucht moeten blijven zodat zijn Russische tegenhanger weet dat hij, welke mathematische berekeningen hij ook op een preventieve aanval heeft losgelaten, zal branden in de hel, maar terwijl het donker wordt in de kamer vraagt de president zich af of hij die bommenwerpers ook door de lucht ziet vliegen, als duizend metalen kruisen, elk op het graf van een miljoen doden.
Een luid geklop wekt de president. In eerste instantie gedesorienteerd kan hij zich niet herinneren of Mary er nog is. 'Ik wil mijn man zien,' hoort hij de first lady eisen, en dan zwaait de deur open. De Baard gluurt angstig naar binnen terwijl de agent neutraal voor zich uit kijkt, onverschillig voor het lot van de president, mocht die door zijn vrouw worden betrapt.
'Jack, ik maakte me zorgen,' zegt ze, terwijl haar ogen de kamer afspeuren.
'Ik moest even gaan liggen,' zegt hij, terwijl hij in een klap wakker is en concludeert dat zijn metgezel is verdwenen zonder een spoor achter te laten.
'Ik maakte me zorgen,' herhaalt zijn vrouw, en hij glimlacht geforceerd, dankbaar dat de kleur nooit uit zijn pathologisch gebruinde gezicht wegtrekt.

De brieven

Sovjetvaartuigen naderen onze oorlogsschepen. Ze liggen op ramkoers en tenzij de een of de ander uitwijkt worden botsingen onvermijdelijk. De onnavolgbare spinsels van de speltheorie gonzen de president door het hoofd nu hij de trap afdaalt naar het souterrain onder de westelijke vleugel van het Witte Huis, waar militairen en mensen van de inlichtingendienst in de met houten lambrisering beklede Situation Room zijn bijeengekomen om de acties van de marine te coordineren. Als de president binnenkomt staan ze op en hij beveelt ze hun plek weer in te nemen, en als hij zelf gaat zitten stelt hij zich zijn tegenhanger voor die in een of andere bunker onder het Kremlin hetzelfde rampscenario voor zich ziet. De president moet ervan uitgaan dat hij een verstandig man is, al was het alleen maar om zelf verstandige beslissingen te kunnen nemen, want als de Sovjetpremier gestoord is, zijn we allemaal tot de ondergang gedoemd.

Vanochtend leest de president nieuwe rapporten waarin de voordelen worden bepleit van een gelijktijdige preventieve atoomaanval op Cuba en de Sovjet-Unie, en hij vraagt zich af of premier Chroesjtsjov identieke adviezen van zijn generaals krijgt, mannen in de herfst van hun leven die niet bang meer zijn voor de dood. De chef Marineoperaties meldt: 'Een deel van de Russische schepen heeft vaart verminderd of is van koers veranderd, Mr. President, maar er zijn nog steeds schepen onderweg naar de quarantainezone, en in overeenstemming met onze geweldsinstructies staan de Essex en de Gearing nu onder bevel tot onderschepping over te gaan.'

De president zwijgt terwijl hij luistert naar de radiocommunicatie tussen de schepen en de commandocentrale, waarin de gerapporteerde onderlinge afstanden met de minuut kleiner worden tot het punt wordt bereikt waarop de Gearing en de Essex positie kiezen om het Russische schip te beschieten. Hij staat op, strekt zijn rug en loopt de zaal door. Geen van de officieren gaat meer in de houding staan.

De chef Marineoperaties zegt: 'Misschien zit u boven gemakkelijker, Mr. President.' Maar de president schudt zijn hoofd en gaat weer zitten, kennelijk tot ongenoegen van de chef.

Enkele ogenblikken later hoort de president een marineofficier zeggen dat onze beide schepen het Sovjetschip in zicht hebben en wachten op orders om het aan te houden voor inspectie. De chef Marineoperaties staat op het punt die order te geven.

'Wacht even, wilt u, admiraal?' zegt de president.
'Mr. President?'
'Wacht.'
De chef Marineoperaties staart hem nijdig aan.
'Vraag het Sovjetschip zichzelf bekend te maken,' zegt de president.

'Sir -'
'Vraag het, admiraal.'
'Jawel, Mr. President.'
De boodschap gaat uit naar de schepen, die op hun beurt het

Sovjetschip oproepen zich bekend te maken. Als hij niet gestoord is, als hij een man is die evenveel waarde aan het leven hecht als de president, zal de Russische premier zijn kapiteins hebben geinstrueerd de blokkade te respecteren voor zover die niet in strijd is met de gedragsregels voor de internationale wateren. Zichzelf bekendmaken betekent geen verlies van nationaal prestige, zoals een onderschepping of entering.

De president trommelt met zijn vingers op de armleuningen van zijn stoel. Hij knarsetandt. Hij voelt een kronkelbeweging in zijn buik en had normaal gesproken haastig de wc opgezocht, maar nu, in deze crisis, verdringt hij de kramp die strakke rimpels op zijn voorhoofd trekt. Hij heeft al dagenlang buikpijn en spartaans eten te verduren gehad, en voelt een flauwte opkomen, maar die gaat over en een van de officieren stuurt de boodschap door: 'Het is de Boekarest.'

'Een tanker,' zegt de chef Marineoperaties. 'Mr. President, we moeten nu doortastend optreden. Ik zal onze schepen opdracht geven de Boekarest te enteren en te doorzoeken en passende maatregelen te nemen als ze op tegenstand stuiten.'

Dit soort eventualiteiten is in de bijeenkomsten van het Uitvoerend Comite ui-en-te-na besproken, en elke optie en uitkomst is onderzocht, en toch is er nog geen consensus bereikt over de geweldsmiddelen die mogen worden gebruikt om een vaartuig te enteren dat onder de vlag van een soevereine staat vaart, of met welk verlies aan mensenlevens, aan welke kant, de drempel van een oorlogshandeling wordt overschreden, of over de vraag of Amerikaanse oorlogsbodems een Sovjetschip dat de blokkade doorbreekt buiten gevecht moeten stellen of tot zinken moeten brengen, en op welk punt een symbolisch treffen honderden mijlen uit de kust ethisch gezien mag leiden tot een uitbarsting van vijandelijkheden die de naties van deze aarde zullen verteren.

De president vraagt: 'Wie heeft hem onder schot, admiraal Anderson, de Essex of de Gearing?'
'De Gearing, Mr. President.'
'Geef me de kapitein.'
'Het spijt me, Mr. President, dat is onmogelijk.'
De president zegt: 'Dat is heel goed mogelijk, admiraal, en wel nu direct.'
Een van de houten panelen aan de muur zwaait open en de president krijgt aan zijn plaats een telefoon aangereikt en is binnen enkele seconden aangesloten op het radiocommunicatiesysteem van de Situation Room.
De president zegt: 'Kapitein, u spreekt met de president van de Verenigde Staten. Ik bel u vanuit de Situation Room in het Witte Huis. Verstaat u mij?'
Er valt een korte stilte terwijl de boodschap via het communicatienetwerk wordt verzonden; dan hoort de president een stem van ver klinken door de luidsprekers in het paneel van een van de communicatiestations: 'Ik versta u luid en duidelijk, Mr. President.'
'Kapitein, wilt u de Boekarest vragen zijn lading bekend te maken.'
'Aye, aye, Mr. President.'
Terwijl de Situation Room wacht tot de marconist van de Gearing de boodschap heeft doorgegeven zegt de president: 'Kapitein, is er naar uw oordeel iets verdachts aan de Boekarest?'
'Kunt u dat alstublieft specificeren, Mr. President?'
'We zijn allebei marinemensen, kapitein. Ziet het schip eruit als een normale tanker en de bemanning als een normale bemanning?'
De chef Marineoperaties zucht onthutst maar de president negeert hem.
'Begrijpt u nu wat ik bedoel, kapitein?' vraagt de president.
'Nu wel, sir. Het ziet eruit als een normale olietanker.'
'Dank u kapitein. Hebt u een gezin?'
'Jawel, Mr. President.'
'Ik zou het fijn vinden als u, als dit allemaal voorbij is, eens met uw gezin op bezoek komt in het Witte Huis.'
'Dat zou een eer zijn, Mr. President.'
Nu wachten ze, maar de president weet dat de kapitein van de Gearing, als hij dat al niet deed, zijn vrouw voor zich ziet in haar mooiste jurk en zijn kinderen in hun zondagse kleren, op het gazon van het Witte Huis dat baadt in het volmaakte zonlicht van de oostkust, en zich nu afvraagt wat er van hen zal worden als de wereld ontploft. Als hij weer aan de lijn komt, klinkt zijn stem zachter. 'Ik heb antwoord van de Boekarest.'
De chef Marineoperaties komt tussenbeide: 'Chef Marineoperaties Anderson hier. Wat antwoordt hij, kapitein?'
'Hij verklaart dat zijn lading olie is, sir. Alleen maar olie.'
De chef Marineoperaties kijkt de president chagrijnig aan, maar hij kan niet onder de logische conclusie uit. Uiteindelijk zegt hij: 'Laat hem door, kapitein.'
'Jawel, sir.'
De president verlaat de Situation Room en neemt vergezeld van een agent die bij de deur heeft gewacht de lift terug naar de begane grond, waar hij een bijeenkomst in de Oval Office bijeenroept met zijn kring van naaste medewerkers, en gelast dat alle strategische militaire beslissingen voortaan via de Situation Room worden genomen.
Amerikaanse en Russische schepen dansen en draaien om elkaar heen en weten verstandig botsingen te voorkomen, maar met elk uur dat verstrijkt naderen de raketten op Cuba hun voltooiing, en het begint erop te lijken dat de enige manier om ze te verwijderen een militaire invasie zal zijn, waarop de Sovjets zeker zullen reageren, hetzij lokaal, hetzij wereldwijd. Zo zal de wereldbrand ontstoken worden.
De president loopt door de kantoren van het Witte Huis en bezoekt de medewerkers die laat doorwerken om hun te laten weten dat ook hij nog aan het werk is om het hoofd te bieden aan wat eruitziet als een patstelling.
De leden van het Uitvoerend Comite zijn in kleine bondgenootschappen uiteengevallen. De president vangt enkele woorden op van het dringende gefluister tussen de chef-staf van de landmacht en de vicepresident over de vooruitzichten van een terugkeer naar de democratie in het veroverde Cuba, onder leiding van het Amerikaans bedrijfsleven.
Hij gaat kort terug naar de ambtswoning, waar de first lady op hem wacht. 'Mrs. Lincoln zei al dat je onderweg was,' zegt ze opgewekt, maar hij vat het op als een waarschuwing dat hij in de gaten wordt gehouden. Sinds het moment dat ze na zijn afspraakje met Mary de Lincoln Bedroom binnenviel gaat ze zijn gangen na en is ze nieuwsgieriger dan ooit naar wie hij spreekt en waar hij uithangt.
'Het Uitvoerend Comite heeft een paar uur pauze,' zegt hij om zijn aanwezigheid te verklaren.
'Je hebt het er maar druk mee,' zegt ze.

Tegen middernacht ontvangt de president een antwoord op zijn beslissing in de vorm van een brief van de chef-staf van de luchtmacht, die de 'vriendelijke uitnodiging' van de president om de Situation Room als commandocentrum te gebruiken afslaat alsof hij een verre neef laat weten dat hij niet op zijn bruiloft kan komen, en verklaart dat de missie van zijn legeronderdeel het best gediend is als die wordt geleid door zijn eigen staf vanuit het ondergrondse commandocentrum in Nebraska. De brief bevat een alinea die luidt:

In deze crisis, Mr. President, vraag ik u het bescheiden advies in overweging te nemen van iemand die al het grootste deel van zijn professionele leven over de apocalyps heeft nagedacht en weerstand te bieden aan de aanname dat het oneindig veel slechter is mensen met atoombommen te doden dan ze met stenen het hoofd in te slaan.

Vanavond kan de president niet slapen. Hij neemt kalmerende middelen, maar ze kunnen zijn ogen niet sluiten voor de afgrond die zich onder zijn voeten opent.

De volgende ochtend, in de Cabinet Room, zegt de voorzitter van de gezamenlijke chefs van staven: 'Als we willen toeslaan, moeten we dat doen voordat die raketten operationeel zijn. Als we wachten is het goed mogelijk dat we precies die situatie uitlokken die we proberen te voorkomen: dat Amerikaanse steden door ballistische raketten met kernkoppen worden bestookt. Mr. President, ik beveel met klem een invasie aan.'

Terwijl de minister van Buitenlandse Zaken de situatie uitvoerig samenvat, loopt de president voor de ramen langs naar de boekenkasten aan de andere kant van de kamer, en als de minister is uitgesproken neemt de voorzitter van de gezamenlijke chefs van staven het woord: 'Als een kernoorlog onvermijdelijk is, moeten wij als eerste toeslaan, op Cuba en in de Sovjet-Unie.'

'Een kernoorlog is niet onvermijdelijk!' antwoordt de president. Hij heeft voor het eerst zijn stem verheven. 'Dat is hij niet, heren. Dat is een gedachte die ik niet alleen intellectueel maar ook moreel verwerp. We kunnen ons door die wapens niet de wet laten voorschrijven.'

Later ontvangt de president een dringend bericht van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Via de diplomatieke luchtpost komt een brief binnen van de Sovjetpremier. Met zijn naaste adviseurs hangt de president rond het telexapparaat en leest de vertaling terwijl die binnenrolt:

Geachte president Kennedy,

Ik denk dat als u werkelijk begaan bent met het welzijn van de wereld, u me juist zult begrijpen. Oorlog is onze vijand en een catastrofe voor alle volkeren.

Ik zie dat ook u niet vrij bent van een zekere zorg om het lot van de wereld en niet onwetend van wat een oorlog met zich meebrengt. Ik heb aan twee oorlogen deelgenomen en weet dat een oorlog pas eindigt als hij door steden en dorpen is geraasd en alom dood en verderf heeft gezaaid. U dreigt ons met oorlog. Maar u weet goed dat uw acties tot repercussies zullen leiden die in omvang ten minste zullen opwegen tegen wat u ons aandoet. Mijn gesprek met u in Wenen geeft me het recht u op deze manier aan te spreken.

Ik weet niet of u me begrijpt en gelooft. Maar ik zou graag zien dat u in uzelf gelooft en het met me eens bent dat men zich niet door hartstochten mag laten meeslepen; het is noodzakelijk die te beteugelen.

U hebt nu onwettige piraterijmaatregelen afgekondigd zoals die in de middeleeuwen werden gehanteerd, toen schepen varend in internationale wateren werden aangevallen, en u noemt dit een 'blokkade' rond Cuba. Ik verzeker u dat die schepen die onderweg zijn naar Cuba geen wapens vervoeren. De wapens die nodig waren voor de verdediging van Cuba zijn er al.

U hebt gevraagd wat er is gebeurd, wat de levering van wapens aan Cuba heeft uitgelokt. U hebt hierover met onze minister van Buitenlandse Zaken gesproken. Ik zal u eerlijk zeggen, geachte president, wat die levering heeft uitgelokt. Wij betreurden het zeer - ik heb er in Wenen over gesproken - dat er een aanval op Cuba heeft plaatsgevonden waardoor vele Cubanen zijn omgekomen. U zei me destijds zelf dat dit een fout was. Ik heb die verklaring gerespecteerd. U hebt uw uitspraak meerdere keren herhaald en erop gewezen dat niet iedereen die een hoge post bekleedt zijn fouten zou toegeven zoals u het had gedaan. Ik stel een dergelijke openheid op prijs. Het is echter voor niemand een geheim dat de dreiging van een gewapende aanval, agressie, Cuba voortdurend boven het hoofd heeft gehangen en nog steeds hangt. Dit was de enige reden waarom we zijn ingegaan op het verzoek van de Cubaanse regering haar te helpen de defensieve capaciteit van dit land te versterken.

Als de president en de regering van de Verenigde Staten zouden garanderen dat de Verenigde Staten zelf niet zullen deelnemen aan een aanval op Cuba alsmede anderen van dergelijke acties zullen weerhouden, als u uw vloot zou terugtrekken, wordt alles onmiddellijk anders. Daarmee zou de kwestie van de bewapening verdwijnen. Daarmee zou ook de kwestie van de vernietiging van de wapens die u aanvalswapens noemt in een ander licht komen te staan.
Meneer de President, ik doe een beroep op u goed af te wegen waar de agressieve piraterij die de Verenigde Staten naar uw eigen zeggen in de internationale wateren willen voortzetten toe zal leiden. Het is nu niet verstandig dat wij en u elk aan een kant van het touw trekken waarin u de knoop van oorlog hebt gelegd, want hoe harder we beiden trekken, hoe vaster die knoop komt te zitten. En dan kan er een moment komen waarop die knoop zo vastzit dat zelfs degene die hem heeft gelegd niet meer in staat is hem los te maken en het nodig wordt hem door te hakken, en ik hoef u niet uit te leggen wat dat zou betekenen, want uzelf bent volkomen op de hoogte van de verschrikkelijke krachten waarover onze landen beschikken.

Nikita S. Chroesjtsjov

De president verwacht dat het voorstel de raketten weg te halen in ruil voor een niet-aanvalsverdrag met Cuba bij iedereen op enorm enthousiasme zal stuiten, maar geen van de gezamenlijke chefs van staven gelooft dat de brief oprecht gemeend is; ze houden vol dat hij een truc van de Sovjets is om tijd te winnen, zodat ze de Cubaanse raketten van kernkoppen kunnen voorzien ter voorbereiding van een preventieve aanval, en vinden dat de Verenigde Staten het eiland hoe dan ook moeten binnenvallen en desnoods kernwapens moeten inzetten om zich te verdedigen.

Waarschijnlijk pas op dat moment komt bij de president de gedachte op dat de Sovjetpremier misschien ook door de kantoren van het Kremlin ijsbeert, net als de president na de aanval op Cuba, zich afvragend hoe hij zo godvergeten stom heeft kunnen zijn zich door zijn generaals te laten overhalen kernraketten op Cuba te stationeren.

De stagiaire, zo merkt de betrokkene op, heeft zich tijdens de huidige spanning een drastisch knapper voorkomen aangemeten: ze draagt modieuzere kleren en heeft tijd gevonden om naar de kapper te gaan, met als belangrijkste effect dat ze er nu rijper uitziet, en het behoeft geen uitleg dat de betrokkene deze ontwikkeling interpreteert als een poging zijn aandacht te trekken, want hij meent dat zij tot nu toe een naief ongeloof koesterde in zijn belangstelling voor haar, gebaseerd op haar eigen (correcte) zelfinschatting dat ze een jonge vrouw uit een degelijk maar niet direct voornaam milieu is, met een aantrekkelijk maar niet direct oogverblindend voorkomen. Of misschien ziet ze er niet eens anders uit, maar ondervindt de betrokkene alleen hetzelfde als de drinker die een lelijk eendje voor zijn ogen ziet veranderen in een witte zwaan. Feit blijft dat haar meest verleidelijke eigenschap haar nabijheid is, in de eerste plaats omdat zijn verlangen telkens wordt aangewakkerd als hij haar in de gang tegenkomt of een glimp van haar opvangt als ze het kantoor van Mrs. Lincoln in en uit glijdt met een map fotokopieen die ze met gevouwen armen tegen haar borst klemt, en in de tweede plaats omdat hij het gevoel heeft dat hij bij medewerkers in de westelijke vleugel op een zekere loyaliteit kan rekenen die hem het najagen van ongewisse doelwitten verder van huis zou kunnen besparen.

Hoe dan ook bespeurt de betrokkene dat ze ten langen leste heeft gemerkt dat de president een oogje op haar heeft - dat ze die conclusie niet direct heeft getrokken toen ze van hem persoonlijk een stageplaats kreeg aangeboden, hoewel ze hoegenaamd niets van secretarieel werk af weet, schrijft hij toe aan haar vroegere naiviteit - en ze mag dan zelf geen stuk zijn, de betrokkene stelt zich voor dat zijn persoonlijkheid haar inmiddels wel van haar stuk heeft gebracht. Nu hij tot zijn volle tevredenheid heeft vastgesteld dat ze geinteresseerd en beschikbaar is, is de vraag of hij haar zal krijgen nog slechts een kwestie van een simpele rekensom.

Hoewel de first lady lijkt te zijn overgegaan op alarmfase twee, heeft hij er alle vertrouwen in dat hij aan haar toeziend oog zal weten te ontsnappen, zoals hij dat in hun huwelijk al zo vaak heeft gedaan als haar achterdocht was gewekt. Hij fantaseert over een zwempartijtje of een uitnodiging om een cocktail te komen drinken, tot zijn voorpret wordt verstoord door de aankondiging van een nieuwe brief van de Sovjetpremier, waarvan de vertaling slechts een paar minuten later binnenkomt in de vorm van fotokopieen die de stagiaire in de Cabinet Room op elke plaats aan tafel neerlegt. Als ze de vergaarde en van een paperclip voorziene pagina's voor de president neerlegt krijgt hij er een glimlach bij, maar hij besteedt er geen aandacht aan nu hij zich op deze dringende zaak stort en kijkt haar niet waarderend na als ze stilletjes de kamer verlaat.

Geachte president Kennedy,

Ik begrijp uw zorg om de veiligheid van de Verenigde Staten, want die is de eerste plicht van een president. Maar deze zelfde kwesties baren ons ook zorgen; ik draag als voorzitter van de ministerraad van de ussr dezelfde verplichtingen. Het feit dat we Cuba met wapens hebben bijgestaan om zijn defensiecapaciteit te versterken verontrust u, maar welke wapens het ook bezit, Cuba kan gezien het grote verschil in omvang onmogelijk met uw land worden gelijkgesteld, zeker niet met het oog op de moderne vernietigingswapens. Ons doel was en is Cuba te helpen en niemand kan de menselijkheid van onze motieven weerspreken, die erop gericht zijn Cuba in staat te stellen vreedzaam te leven en zich te ontwikkelen zoals zijn bevolking dat wil.

U wilt de veiligheid van uw land waarborgen, en dat is begrijpelijk. Maar Cuba wil hetzelfde; alle landen streven naar behoud van hun veiligheid. Maar hoe dienen wij, de SovjetUnie, onze regering, uw handelingen te interpreteren, als die eruit bestaan de Sovjet-Unie te omringen met legerbases, onze bondgenoten te omringen met legerbases, ons land letterlijk te omringen met bases waar u uw raketwapens hebt opgesteld? Dit is geen geheim. Verantwoordelijke Amerikaanse personen verklaren openlijk dat het zo is. U hebt raketten opgesteld in Groot-Brittannie, in Italie, en ze staan gericht op ons. U hebt raketten opgesteld in Turkije. Toch bent u opgeschrikt door Cuba. U zegt dat de bewapening van Cuba u verontrust omdat het over zee op honderdvijftig kilometer van de kust van de Verenigde Staten van Amerika ligt. Maar Turkije grenst direct aan ons grondgebied; onze grenswachten patrouilleren heen en weer en zien elkaar.

Ik denk dat het mogelijk is snel een eind aan de controverse te maken en de situatie te normaliseren; dan zouden de mensen vrijer kunnen ademhalen in het besef dat de verantwoordelijke staatsmannen nuchter nadenken, zich bewust zijn van hun verantwoordelijkheid en in staat zijn complexe vraagstukken op te lossen en niet te laten uitlopen op een militaire catastrofe. Ik doe u daarom dit voorstel: wij zijn bereid de middelen van Cuba te verwijderen die u als offensief beschouwt. Uw vertegenwoordigers brengen een verklaring uit met de strekking dat de Verenigde Staten alle hiermee vergelijkbare middelen uit Turkije zullen verwijderen.

Nikita S. Chroesjtsjov

De situatie heeft zich plotseling verslechterd. Om de een of andere reden die de president niet onmiddellijk kan peilen heeft zijn Russische tegenhanger een vreedzame oplossing gebonden aan de voorwaarde dat Amerika een lang geleden aangegane defensieverplichting aan een van zijn bondgenoten aan de frontlijn moet verzaken, een optie die zelfs als Amerika niet onder druk stond ondenkbaar zou zijn. Hij voelt het bloed uit zijn gezicht wegtrekken, gevolgd door een hevige krampaanval in zijn maag, maar rond de tafel ziet hij enkel opgewekte gezichten.

De president trekkebeent het zuidelijke gazon over naar de speelplaats. Caroline zit op de schommel en wil geduwd worden en hij neemt haar over van het kindermeisje, dat John jr. op de wip zet. Caroline schommelt heen en weer met haar jas tot haar kin dichtgeknoopt tegen de kou. Ze zegt: 'Gaan we dit weekend naar het zonnehuis, papa? Het is zo koud hier.'

Het zonnehuis is hun buitenverblijf in Palm Beach, Florida, op nog geen vijfhonderd kilometer van de raketbases in Cuba. Hij zegt: 'Dat is nu niet zo'n goeie plek, liefje.'

'Gaan we naar de ranch? Kan ik ponyrijden!'

'Ik weet nog niet waar je met mama en je broertje heen gaat dit weekend. Misschien eens een keer ergens anders naartoe.'
'Waar dan, papa?'
'Ergens waar het veilig is,' mompelt hij.
'Waar is het veilig?' zegt ze.
Er bestaan plannen om het presidentiele gezin te evacueren naar de presidentiele bunker in Camp David, maar dat is niet het antwoord op haar vraag. Er is geen eerlijk antwoord dat hij haar kan geven. Maar hij zegt: 'Ik vind wel iets', en dan lopen ze allemaal over het gazon terug naar de ambtswoning voor het donker wordt.

De vergadering van het Uitvoerend Comite duurt voort tot in de avond, maar de president verlaat de Cabinet Room even en drinkt een glas melkwitte emulsie om de vlammen van zijn vulkanische maagzweren te doven. Dan gaat hij terug naar binnen, ditmaal om een noodbevel te laten uitgaan naar de Amerikaanse troepen wereldwijd, op elke basis en elk schip op elk continent, om op te schakelen naar Defensietoestand 2, in de wetenschap dat het nog maar een stap hoger is naar defcon 1: een nucleaire wereldoorlog.

Als hij het comite een halfuur pauze geeft om te gaan eten, wil hij via de westelijke zuilengalerij naar de ambtswoning lopen, maar blijkt de deur vanbuiten op slot te zijn gedaan en schijnt niemand in zijn omgeving te weten waar de sleutel gebleven is. Binnen moet hij lucht inademen die muf is geworden van het stof en de huidschilfers, waar hij jeukende ogen en verstopte sinussen van krijgt. Hij hinkt de trap op naar de eerste verdieping, waar zijn kinderen al slapen, maar zijn vrouw op hem wacht in de eetkamer. Zodra hij gaat zitten wordt als voorafje vissoep geserveerd. Hij niest en veegt zijn loopneus af met zijn zakdoek; de first lady is nu zo gewend aan zijn talloze allergieen dat ze zelden meer met iets als 'Gezondheid!' reageert op de symptomen, maar ze voelt zijn terneergeslagen stemming perfect aan en reikt over de tafel naar zijn hand.

'Wil je dat ik de kinderen meeneem?' vraagt ze.

'Ze zeggen dat het in Nebraska heerlijk is in deze tijd van het jaar,' zegt hij.
Ze zegt: 'Denk je dat het gaat gebeuren?'
Hij zegt: 'Ik zou degene moeten zijn die het weet, niet? Maar - eerlijk - ik weet het niet.'
Ze trekt wit weg. Ze eten hun soep in stilte en hun lege kommen maken onmiddellijk plaats voor de hors-d'oeuvres, want het personeel is ingelicht dat hij maar even tijd heeft.
Haar ogen flitsen heen en terug naar hem. Ze monstert de strakke lijnen op zijn voorhoofd en rond zijn ogen. 'Heb je pijn?' vraagt ze.
'Altijd,' zegt hij. 'Dat weet je.'
'Ik weet het,' zegt ze.
Ze weet dat hij er nooit aan kan toegeven en weer het zieke jongetje kan worden dat alleen met zijn geschiedenisboeken in bed ligt terwijl alle andere kinderen buiten in het gras spelen. Hij glimlacht naar haar en voordat hij teruggaat naar de Cabinet Room omhelst hij haar en kust haar op haar mond en haar wang en haar haar.
'Het enige wat me gaande houdt,' zegt ze, 'is dat jij me nodig hebt. Je zult me altijd nodig hebben, Jack.'
De generaals, die een kernoorlog als een onafwendbaar autodafe beschouwen, zitten diep in hun ondergrondse bunkers of draaien rondjes boven de Great Plains in vrachtvliegtuigen die zijn verbouwd tot permanent vliegende commandoposten en treffen niet alleen voorbereidingen voor, maar verheugen zich ook op de dag dat het burgerras in rook opgaat en zij de macht over het land overnemen, of althans wat ervan over is, en misschien geldt dat ook voor de chef-staf van de luchtmacht, want hij zal degene zijn die zichzelf tot president van de Vernietigde Staten van Amerika uitroept en een kabinet zal samenstellen met de minister van Puin, de minister van As en de minister van Straling, en dan zal de oorlog hun zondvloed zijn geweest en de Great Plains hun berg Ararat.
Als de president de twee brieven van de Sovjetpremier herleest, vermoedt hij in de tweede de hand van de generaals in het Kremlin te bespeuren, want de toon ervan hoort hij ook in de adviezen van zijn eigen haviken.
Na zijn zwemoefeningen keert de president terug naar zijn kantoor om eventuele nieuwe documenten te bestuderen. Mrs. Lincoln heeft een brief op zijn bureau gelegd van een meisje van tien uit Indiana:

Geachte president Kennedy,

U hebt het natuurlijk druk, maar ik wilde u deze brief alleen maar sturen om u een beetje op te vrolijken. We bidden dat al uw beslissingen de goede zullen zijn. Iedereen hoopt dat we vrede zullen krijgen. We weten dat de toestand ernstig is, maar we vertrouwen op u. God zegene u elke dag.

Een jonge burger, Betsy Pieters

Hij stopt direct en haalt diep adem. Mrs. Lincoln maakt later een kopie van de brief en stuurt de schrijfster een standaardantwoord; hij vouwt het origineel op en stopt het in zijn binnenzak.

Zijn dochter slaapt al vier nachten niet goed. Ze wordt om de paar uur wakker en klaagt over nachtmerries, en meestal gaat het kindermeisje dan naar haar toe om haar te troosten. Als hij rond middernacht bij de kinderen gaat kijken is zijn zoon vast in slaap, maar Caroline onrustig. Hij besluit haar mee te nemen naar het grote hemelbed in de slaapkamer aan de andere kant van de gang, zodat ze bij hem kan slapen. Ze is half wakker en reageert angstig als hij haar oppakt, dan stopt hij haar onder de dekens en gaat naast haar liggen.

Na een paar minuten wordt ze echt bang. Hij voelt dat ze door angst wordt overmand, dat de vreselijke angst die alle volwassenen die ze kent doormaken in haar kinderlijke verbeelding de vorm heeft aangenomen van een boeman die zich in de schaduwen verschuilt, een beeld dat niet eens zoveel verschilt van het beeld dat hemzelf achtervolgt: dat van een hellemonster dat wacht om toe te slaan als de verstandige mensen zijn ingeslapen.

Hij fluistert: 'Papa is hier. Er kan je niks gebeuren. Bij papa ben je veilig.'
Hij houdt haar in zijn armen en ze valt in slaap. De volgende ochtend ligt ze opgekruld in de foetushouding, haar gezicht bedekt door haar blonde haar en haar dunne armpje lam om zijn schouder. Hij kan zich er bijna niet toe zetten haar alleen te laten.
Het Uitvoerend Comite ontbijt in de Cabinet Room en wordt ondertussen gebrieft door de cia. Ze hebben een communique van de Cubaanse dictator aan de Sovjetpremier achterhaald. De directeur van de cia leest de boodschap voor:

'Voorzitter Chroesjtsjov,

Als de imperialisten Cuba binnenvallen, is het gevaar dat die agressieve koers voor de mensheid inhoudt zo groot dat de Sovjet-Unie na die gebeurtenis nooit de situatie mag laten ontstaan waarin de imperialisten hun eerste atoomaanval kunnen lanceren. Dat zou het moment zijn om dit gevaar definitief uit te schakelen met een duidelijke, legitieme verdedigingsactie, hoe hard en verschrikkelijk die ook mag zijn, want er is geen andere oplossing.

Fidel Castro'

De directeur van de cia herhaalt: '... want er is geen andere...' 'Daar heb je het, Mr. President,' zegt de voorzitter van de geza
menlijke chefs van staven. 'Ze bereiden een eerste aanval voor. Het
is wij of zij.'
De president kijkt de tafel rond en iedereen kijkt naar hem terug.
De president keert terug naar de Oval Office; hij heeft behoefte
aan een wandeling in de rozentuin om zijn hoofd en zijn sinussen leeg te maken, maar de deur zit op slot en uiteindelijk ijsbeert hij als een gekooid dier rond, tot het in een flits bij hem opkomt dat hij de sleutel tot de impasse nog altijd in handen heeft. Hij grist een pen en papier van zijn bureau en begint een serie voorstellen aan de Sovjetpremier op te schrijven waarin hij de tweede brief negeert, vervuild als die is door de agressieve vechthouding van de oude garde, en zich concentreert op de gemeenschappelijke zor
gen die in de eerste werden genoemd.
'Laat de generaals stikken,' mompelt hij.
Dan roept hij zijn secretaresse erbij om zijn ruwe krabbels uit
te typen die alleen zij en de first lady schijnen te kunnen lezen, met
de deur op slot, zonder stoorzenders en zonder iemand te laten
weten waar ze mee bezig zijn.
'Dat geeft geroddel, Mr. President,' zegt ze met een schalkse blik. 'Laat ze maar fantaseren wat ze willen,' zegt hij.
Ze typt snel en hij corrigeert even snel, dan wordt de brief in
zijn opdracht met spoed naar het ministerie van Buitenlandse Zaken verstuurd om hem te vertalen en door te sturen naar het Kremlin:

Geachte voorzitter Chroesjtsjov,

Ik heb uw brief van 26 oktober zeer zorgvuldig gelezen en ik verwelkom het verlangen dat u uitspreekt om tot een snelle oplossing van het probleem te komen. De kernelementen van uw voorstellen - die me zoals ik ze begrijp in grote lijnen aanvaardbaar lijken - zijn de volgende:

1 ) U zou toestemmen in terugtrekking van de ballistischeraketsystemen van Cuba en verdere plaatsing van zulke wapensystemen in Cuba tegengaan.

2 ) Wij van onze kant zouden erin toestemmen (a) de nu geldende blokkade direct op te heffen, en (b) garanties te geven dat we een invasie van Cuba zullen tegengaan.

Als u uw vertegenwoordiger vergelijkbare instructies zou geven, is er geen reden waarom we niet in staat zouden zijn deze regelingen binnen enkele dagen te treffen en aan de wereld kenbaar te maken. Het matigende effect van zo'n overeenkomst op de spanningen in de wereld zou ons in staat stellen toe te werken naar een meer algemene regeling met betrekking tot andere wapens. Ik zeg u graag nogmaals dat de Verenigde Staten groot belang hechten aan vermindering van de internationale spanningen en beeindiging van de wapenwedloop, en als uw brief aangeeft dat u bereid bent een detente tussen de navo en het Warschaupact te bespreken, zijn wij zeker bereid elk nuttig voorstel met onze bondgenoten te overwegen.

Maar het eerste ingredient - laat ik dat benadrukken - is de opbouw van raketlanceerinrichtingen op Cuba stopzetten en maatregelen treffen om zulke wapens buiten bedrijf te stellen. Het voortduren van die dreiging, of het uitbreiden van de discussie over Cuba door de daar bestaande problemen te verbinden met de bredere vraagstukken aangaande de veiligheid van Europa of de wereld, kan slechts leiden tot een intensivering van de Cubaanse crisis en een ernstige bedreiging van de wereldvrede. Ik hoop daarom dat we spoedig overeenstemming kunnen bereiken in de lijn van deze brief en uw brief van 26 oktober.

John F. Kennedy

De avond valt over de zuidkant van het Witte Huis en het gazon verandert in een zwart meer. Hij loopt met moeite naar de ambtswoning, waar hij het balkon op gaat en voor zich uit staart in de voorlaatste nacht van de wereld. Morgen zal de president, als er geen overeenkomst komt, of zelfs geen antwoord, bevel moeten geven tot de invasie en zal zijn tegenhanger vergeldingsmaatregelen treffen. Ze zullen beiden moeten handelen en de gebeurtenissen in gang moeten zetten die de wereld voor altijd in het duister zullen hullen, want aan de macht is niet te ontsnappen, en macht op deze schaal schept inktzwarte verplichtingen.
Zijn dochter slaapt vanavond bij haar moeder om haar nachtmerries op afstand te houden en de twee liggen verstrengeld onder de dekens, zijn dochter om haar moeders buik gekruld. Hij tilt John uit zijn ledikantje en draagt de tere zachte bundel naar de slaapkamer, waar hij zich in de schommelstoel laat zakken. Hij legt de slapende peuter op zijn borst, zijn gezicht in zijn vaders hals genesteld, terwijl hij over zijn meisjes waakt en wacht.

Als de zon opkomt, is er geen nieuws uit Moskou en vraagt de president zich af of er al een militaire staatsgreep heeft plaatsgevonden. Hij roept het Uitvoerend Comite bijeen en onder het ontbijt plannen ze de oorlog. Hij vat zijn analyse van wat de apocalyps zal inhouden samen en als het Uitvoerend Comite die middag het oorlogsplan in gang zet, komt de president in de Fish Room bijeen met het Uitvoerend Comite voor de Burgerbescherming en bespreekt het vooruitzicht van een grootschalige evacuatie van alle grote steden en de beschikbaarheid van atoomveilige ondergrondse bunkers voor de huisvesting van onmisbare medewerkers.

Tegen de avond hangt er in de westelijke vleugel een grafstemming. De president gaat bij de Oval Office langs om zijn secretaresse naar huis te sturen en de meisjes - Fiddle, Faddle en de stagiaire - hangen buiten in de gang rond, zich afvragend wie van hen gekozen zal worden, maar hij kijkt nog niet eens hun kant uit en hinkt in plaats daarvan in de tegenovergestelde richting, naar de ambtswoning.

Vanavond eten de kinderen met hun vader en moeder, en daarna lezen hun ouders hun een verhaaltje voor, naast elkaar, alvorens zich terug te trekken in de gele ovale kamer, waar de president voor het eerst sinds lange tijd met zijn vrouw op de bank zit, met de gordijnen open, zodat ze voor het laatst naar de lichten van de stad kunnen kijken, want die zullen morgen verduisterd zijn om de bommenwerpers om de tuin te leiden, als ze al niet in de vuurgloed zijn gesmolten.

Later helpt zijn vrouw hem van de bank overeind, voor ze zich met slaaptabletten naar bed begeeft. Ze weet dat hij vannacht niet zal kunnen slapen. Ze kust hem en haar hand blijft even rusten op de zijne voor ze zich omdraait.

In een jasje dat hij heeft weggehangen ontdekt hij de brief van het meisje uit Indiana en hij schrijft een antwoord op postpapier van het Witte Huis. Hij vouwt de brief dubbel en stopt hem in een envelop die hij zelf adresseert. Dan loopt hij de gang in, waar de militairen die de football bij zich hebben in de houding springen en hem volgen nu hij naar de westelijke vleugel kuiert, waar hij een secretaresse vindt die nog aan het werk is en haar de brief geeft om die af te stempelen en te verzenden.

'Vannacht nog, Mr. President?' vraagt ze. 'Wilt u dat ik een koerier bestel of kan het wachten tot morgen? Dan kan hij via de postkamer.'

Hij zegt: 'Misschien wilt u zo vriendelijk zijn hem onderweg naar huis ergens op de post te doen?'
'Ja, eh... natuurlijk, Mr. President, als u dat wilt.'
Hij sjokt van kantoor naar kantoor, wenst de medewerkers een goede nacht en spoort de achterblijvers aan naar huis, naar hun gezin te gaan. Spoedig lopen de gangen leeg en blijven alleen zijn naaste medewerkers en hun secretaresses over.
De president groet de twee militairen in de lobby die de football onder hun hoede hebben. De football is een tas van zwart vinyl met daarin de codes voor de lancering van het nucleaire arsenaal waartoe alleen de president toegang heeft. De militairen volgen hem dag en nacht, wachten in gangen en lobby's en schaduwen hem op feestjes; alleen blijven ze vanavond wat dichter in de buurt.
In een sfeer als deze gedraagt de betrokkene zich rationeel en natuurlijk, zo is gebleken. In tijden van stress loopt de seksuele drang op. De teleologische verklaring hiervoor is dat een gevaar dat de bevolking zou kunnen decimeren beantwoord moet worden met overvloedige voortplanting om het voortbestaan van de soort zeker te stellen. De stagiaire zal haar eventuele twijfels over de consequenties van een vrijpartij met hem inmiddels wel hebben afgewogen tegen de vraag of er straks nog iemand in leven zal zijn wie het ook maar een zier kan schelen wat ze met de president heeft uitgespookt. De president ziet haar in de gang en wenkt haar prompt de Oval Office binnen.
'Kom even binnen, wil je, eh...?' zegt hij, en hij gaat aan zijn bureau zitten. 'Doe de deur dicht, wil je?'
Ze sluit de tussendeur naar het kantoor van zijn secretaresse, waar Mrs. Lincoln, de goede ziel, haar blik strak gevestigd houdt op het vel papier dat uit haar ratelende typemachine draait.
'Het is een spannende tijd, voor iedereen,' zegt hij.
De transactie geldt inmiddels als een normale compensatie voor de druk die het ambt voor de betrokkene met zich meebrengt en de jonge vrouw wordt gesterkt in de gedachte dat ze niet simpelweg ten prooi valt aan de lusten van een machtige seksverslaafde van middelbare leeftijd, maar een edelmoedige bijdrage levert aan zijn eenzame strijd tegen de duistere machten van de aarde: ze biedt hem een tijdelijke verlossing van de spanning, zoals een verpleegster een pijnstiller toedient. Op deze basis heeft hij een ethische snelweg gebouwd om de kuisheid van een meisje te omzeilen.
'Heel gespannen,' zegt hij. 'Kom eens onder het bureau, wil je?'
Een ogenblik reageert ze alsof hij niet gezegd kan hebben wat hij net heeft gezegd, of anders aarzelt ze.
'Je hoeft niet verlegen te zijn,' zegt hij.
Ze hakkelt: 'Ik, eh... ik weet niet goed wat ik moet zeggen, Mr. President.'
'Ik zou het beschouwen als een dienst aan het vaderland, al is het geen kwestie van plicht.'
Ze aarzelt nog enkele ogenblikken, terwijl hij haar vrij neutraal recht aankijkt. Hij had van de stagiaire meer gretigheid verwacht, in de veronderstelling dat ze hem aanbidt. Gegeven haar vrijwel totale gebrek aan secretariele vaardigheden zou niemand ervan opkijken als hij deze stagiaire ontsloeg en een betere aannam. Hij neemt zich net voor dat dan ook te doen, aangenomen dat Cuba Twee ooit wordt opgelost, als zij hun beiden de moeite bespaart door zich onder het bureau te laten zakken.
'Kijk, dat bedoel ik,' zegt hij.

De dag is nog niet aangebroken als een medewerker de president naar het kantoor van de verbindingsdienst roept, waar hij veel stafleden aantreft van wie hij dacht dat ze naar huis waren gegaan. De ambassade heeft een brief van het Kremlin getelegrafeerd gekregen, die nu wordt vertaald.

Het Uitvoerend Comite hergroepeert zich in de Cabinet Room, waar de mannen als vaders bij de bevalling wachten tot de telex de eerste pagina het licht doet zien. De president grist hem eruit en leest hem in een lange beweging door:

Geachte president Kennedy,

Om zo spoedig mogelijk een eind te maken aan het conflict dat de zaak van de vrede in gevaar brengt, om alle volkeren die verlangen naar vrede zekerheid te bieden en het Amerikaanse volk, dat - daar ben ik zeker van - evenzeer vrede wil als het volk van de Sovjet-Unie, gerust te stellen, heeft de regering van de Sovjet-Unie, in aanvulling op eerdere opdrachten de werkzaamheden aan de opbouw van wapensystemen te staken, nu bevel gegeven de wapens te ontmantelen die u als offensief hebt omschreven, die in te pakken en terug te sturen naar de Sovjet-Unie.

Ik respecteer en vertrouw de verklaring die u in uw boodschap gaf dat er geen aanval, geen invasie van Cuba zal plaatsvinden, en het is om deze reden dat we onze functionarissen opdracht hebben gegeven passende maatregelen te treffen voor het stopzetten van de bouw van bovengenoemde inrichtingen, die te ontmantelen en terug te sturen naar de SovjetUnie. Met de garanties die u hebt gegeven en onze opdrachten tot ontmanteling zijn alle voorwaarden vervuld voor de beeindiging van het huidige conflict.

Nikita S. Chroesjtsjov
Hij bladert vlug door naar het eind en ziet de aantekening van de vertaler dat het origineel van de brief is getekend door de Sovjetpremier zelf.

De nucleaire machten zijn voor de afgrond geweken. Hoewel enkele aanwezigen rond de tafel gemengde gevoelens hebben, zijn de meesten opgetogen over de uitkomst. Handen verstrengelen zich, maar de president fluistert degenen die hij vertrouwt toe: 'Geef me de gezamenlijke chefs van staven een voor een aan de lijn. Ik wil ze horen bevestigen dat ze begrijpen dat de oorlog niet doorgaat.'

Hij wacht elk telefoontje af in de Oval Office en zal zich pas ontspannen als de generaals tot de laatste man, en ongetwijfeld knarsetandend, beloven dat ze niet eigenhandig alsnog een oorlog zullen beginnen.

De laatste die belt - het verbaast hem niet - is de chef-staf van de luchtmacht, die blikkerig klinkt via de kleine mobilofoon in zijn konijnenhol in Nebraska en wiens humeur niet alleen is verstoord door het uitblijven van de nucleaire apocalyps, maar ook door het nieuws dat zijn mannetje, de speltheoreticus, in een inrichting is opgenomen wegens paranoide schizofrenie.

De president wordt plotseling overvallen door grote blijdschap dat hij zijn kinderen zal zien opgroeien, maar voordat hij zijn vrouw wakker gaat maken om haar het nieuws te vertellen, is hij van plan het heuglijke feit te vieren met een lekkere negentienjarige stagiaire.

Hij treft haar in de kleine privewerkkamer naast de Oval Office. Hij sluit de deur naar de gang en houdt die dicht terwijl hij vanuit deze positie ook de tussendeur naar het kantoor van Mrs. Lincoln in de gaten kan houden, waarvan de buitendeur eveneens dicht is. Naderhand kuiert hij op zijn gemak terug naar de Oval Office; zij wrijft over haar pijnlijke knieen en spoelt haar mond aan het aanrechtje van de werksters.

De deur van Mrs. Lincolns kantoor zwaait open en de first lady stapt de Oval Office binnen. 'Het is je gelukt, Jack!' zegt ze, en ze slaat haar armen om hem heen.
'Het is me gelukt,' zegt hij met een vluchtige blik over haar schouder naar het werkkamertje, maar hij kan niet zien of de stagiaire al weg is.

'Iedereen zat vreselijk in de rats,' kwebbelt ze, en ze loopt de kamer rond, tot gevaarlijk dicht bij de deur van het privekantoortje.
'We hebben het gered,' zegt hij, en zij zegt: 'Ja!', en slaat haar armen weer om hem heen.
Ze kussen elkaar en hij vraagt: 'Slapen de kinderen nog?'
'Als roosjes,' zegt ze.
'Jij moet eigenlijk ook terug naar bed, je hebt je rust nodig.'
'Doe ik,' zegt ze.
'Ik kom er zo aan, ik moet alleen nog een paar -'
'Natuurlijk, natuurlijk,' zegt ze, en ze glimlacht, en vertrekt dan.
De president schuifelt naar het privekantoortje. De stagiaire zit gehurkt tegen de buitendeur op de vloer.
'Ga maar,' zegt hij.
De president leunt op zijn bureau. Het eerste licht dat door de ramen op het zuiden binnenvalt verspreidt zich om hem heen en van achteren moet hij eruitzien als een man die in zijn eentje het gewicht van de wereld op zijn schouders draagt. Hij laat zijn hoofd hangen en bedenkt hoe dicht hij bij de vernietiging was gekomen.

Het dessert

Als politicus is de betrokkene gewend geraakt aan een bepaalde, beperkte definitie van het begrip 'populariteit' die rechtstreeks te maken heeft met goedkeuring van het electoraat en zich uitstrekt tot andere leden van de regering, en na het succesvol oplossen van de crisis heeft zijn gezag een ongekend niveau bereikt onder invloed van het respect dat hij bij de kiezers en zijn collega's geniet.

Een kleine factie binnen de regering en het leger vindt nog steeds dat de president slechts heeft bewezen wat zij al die tijd al wisten, namelijk dat er voor dit land maar een manier is om de buitenwereld te benaderen, namelijk de harde lijn, maar de president troost zich met de gedachte dat dit havikengeluid beperkt blijft tot een kleine groep die hij, zo hoopt hij, de wind uit de zeilen heeft genomen met zijn constructieve regeling van de kwestie.

Gedurende het grootste deel van zijn leven heeft de betrokkene populariteit louter vanuit het gezichtspunt van sociale aantrekkelijkheid bekeken, en de crisis heeft ervoor gezorgd dat hij er ook in dit belangrijke opzicht aanmerkelijk op is vooruitgegaan, want door alle lof voor zijn getoonde staatsmanschap is er op ontvangsten - waaraan de president en de first lady altijd al een bijzonder cachet weten te geven - een nieuw en oprecht ontzag voor zijn autoriteit merkbaar en een overeenstemming dat de betrokkene is gegroeid in zijn functie als president, nu hij ruim over de helft van zijn eerste termijn is, en dat hij met vertrouwen zijn herverkiezing tegemoet kan zien.

Wat betreft zijn rokkenjagerij legt dit succes, nu de zwangerschap van de first lady begint te vorderen, de betrokkene geen windeieren. De vrouw die graag voor verpleegster speelt en het door de spanning in de wereld opzwellende abces wil aflaten heeft een recent inkijkje gekregen in de ernstige prognose voor de mensheid als de infectie onbehandeld blijft en biedt haar bijstand aan vanuit een diep besef het nationale (en mondiale) belang te dienen, terwijl de vrouw die op traditionele wijze seksueel eer betoont aan een man met macht en aanzien nu een man voor zich heeft die in deze beide opzichten waarschijnlijk zijn gelijke niet kent, wat absoluut een prettige en versoepelende uitwerking op de transactie heeft.

Terwijl hij zijn dagelijkse plicht vervult en met gezag, zelfvertrouwen en brille leiding geeft aan de Vrije Wereld kan de president een zekere teleurstelling over de vruchten die op de verschillende verdiepingen van het Witte Huis voor hem worden geplukt niet verbloemen. Het lijkt wel of hij het sappigste fruit aan de regeringsboom inmiddels heeft geconsumeerd en nu het recht heeft van de appelen, peren en tomaten te proeven die deze en andere steden in de aanbieding hebben. Deze emolumenten zijn overal, wandelen rond, staan, zitten, hurken en liggen, stellen zich ter beschikking van mannen die niets hebben gedaan voor hun veiligheid en zekerheid, en het voelt onrechtvaardig het toppunt van je politieke carriere te bereiken zonder de geneugten van een parallelle stijging in je carriere als overspelige te mogen smaken.

De betrokkene heeft nooit misbruik gemaakt van zijn ambt om zijn familie of zijn donateurs te bevoordelen, of lobbyisten geholpen om zijn persoonlijke emolumenten uit te breiden, of geprobeerd meer macht te verwerven dan hem krachtens de grondwet toekomt om discutabele ondernemingen in het binnen- of buitenland na te jagen, maar hij maakt wel gebruik van de bescheiden seksuele voorrechten die zijn positie met zich meebrengt. In het begin had het presidentschap rampzalige gevolgen voor zijn rokkenjagerij, maar om zijn land te dienen was hij bereid dit offer te brengen; nu heeft hij van het land een tegenoffer te goed.