DE VISSPREKERS: Heer Leto's vrouwenlegioenen hebben uit hun midden de vertegenwoordigsters gekozen die het Tienjarenfestival op Arrakis zullen bijwonen. Elk planeetgarnizoen zal door drie vrouwen vertegenwoordigd worden. (Zie bijgevoegde lijst van gekozen vertegenwoordigsters.) Zoals gewoonlijk zullen er geen volwassen mannen aanwezig zijn, zelfs geen levensgezellen van Vissprekersofficieren. De lijst van levensgezellen is in deze verslagperiode maar weinig veranderd. We hebben de nieuwe namen toegevoegd met, waar beschikbaar, gegevens over afstamming. Let op het feit dat slechts twee van de namen kunnen worden aangemerkt als nakomelingen van Duncan Idaho-ghola's. We hebben niets nieuws toe te voegen aan onze gissingen omtrent zijn gebruik van de ghola's in zijn teeltprogramma.

Geen van onze pogingen om een bondgenootschap tussen Vissprekers en Bene Gesserit tot stand te brengen slaagde in deze periode. Heer Leto blijft de omvang van bepaalde garnizoenen vergroten. Hij blijft ook de alternatieve taken van de Vissprekers benadrukken en hun militaire taken afzwakken. Dit heeft het verwachte resultaat gehad dat ter plaatse de bewondering, het ontzag en de dankbaarheid voor de aanwezigheid van de Vissprekers garnizoenen is toegenomen. (Zie bijgevoegde lijst voor garnizoenen die uitgebreid werden. Noot van de redactie: De enige garnizoenen van belang waren die op de thuisplaneten van de Bene Gesserit, de Ixianen en de Tleilaxu. Het aantal Ruimte-gilde controleurs werd niet uitgebreid.)

GEESTELIJKHEID: Op een paar natuurlijke sterfgevallen en vervangingen na, die op bijlagen vermeld zijn, vonden er geen belangrijke veranderingen plaats. Het aantal officieren en levensgezellen dat gemachtigd is de rituele taken te vervullen, blijft gering en hun macht blijft beperkt door de voortdurende noodzaak om Arrakis te raadplegen alvorens enige belangrijke actie te ondernemen. Eerwaarde Moeder Syaksa en enkele anderen zijn van mening dat het religieuze karakter van de Vissprekers langzaam wordt afgebouwd.

TEELTPROGRAMMA: Afgezien van de onverklaarbare zinspeling op Siona en ons falen met zijn vader, hebben we niets van enige betekenis toe te voegen aan onze voortdurende observatie van Heer Leto's teeltprogramma. Er zijn aanwijzingen voor een zekere willekeur in zijn plan, die bevestigd worden door Heer Leto's opmerking over genetische doelstellingen, maar we kunnen er niet zeker van zijn dat hij tegen zuster Chenoeh de waarheid sprak. Denk hierbij aan de vele gevallen waarin hij loog of zonder voorafgaande waarschuwing een heel andere richting koos.

Heer Leto blijft ons verhinderen om aan zijn teeltprogramma deel te nemen. Zijn controleurs in ons Vissprekers garnizoen blijven onverbiddelijk al onze geboorten waartegen zij bezwaar maken 'uitzuiveren'. Tijdens deze verslagperiode hebben we slechts door uiterst stringente regels het aantal Eerwaarde Moeders op peil weten te houden. Op onze bezwaarschriften wordt niet gereageerd. In antwoord op een rechtstreekse vraag van zuster Chenoeh zei Heer Leto:

'Wees dankbaar voor wat jullie hebben.'

Deze waarschuwing moet ter harte genomen worden. We hebben Heer Leto een hoffelijke bedankbrief gestuurd.

ECONOMIE: Het Kapittel heeft zijn solvabiliteit weten te handhaven, maar de bezuinigingsmaatregelen kunnen niet verlicht worden. In de volgende verslagperiode zullen zelfs uit voorzorg enige nieuwe maatregelen worden afgekondigd. Deze houden onder meer in een vermindering van het rituele melangegebruik en een verhoging van het tarief voor onze gebruikelijke diensten. Naar verwachting zullen we in de loop van de komende vier verslagperiodes het tarief voor de opleiding van vrouwen uit Grote Geslachten moeten verdubbelen. Hierbij hebt u opdracht om argumenten voor te bereiden ter verdediging van deze maatregel.

Heer Leto heeft ons verzoek om verhoging van onze melangetoedeling afgewezen. Zonder opgaaf van redenen.

Onze betrekkingen met de Combinierte Honnete Ober Advances Mercantilen blijven op een gezonde basis berusten, CHOAM heeft in de voorgaande periode een regionaal kartel in Sterjuwelen weten te vormen; een project waarbij wij een aanzienlijke vergoeding kregen voor onze adviserende en onderhandelingswerkzaamheden. De uit deze overeenkomst nog voortvloeiende winsten vergoeden ruimschoots onze verliezen op Giedi Prime. De Giedi Prime investering is afgeschreven.

GROTE GESLACHTEN: In deze verslagperiode hebben eenendertig voormalige Grote Geslachten een rampzalige economische achter uitgang doorgemaakt. Slechts zes slaagden erin de status van Geslacht Minor te behouden. (Zie bijgevoegde lijst.) Dit is een voortzetting van de in de afgelopen duizend jaar geconstateerde trend, dat de voormalige Grote Geslachten geleidelijk op de achtergrond raken. Wij vestigen de aandacht op het feit dat de zes Geslachten die een totale ondergang wisten te voorkomen, allemaal grote investeringen in CHOAM hadden en dat vijf van de zes diepgaand waren betrokken bij het Sterjuweel-project. De ene uitzondering had een gevarieerd aandelenpakket, met onder andere een aanzienlijke investering in antiek walvisbont van Caladan.

(Onze pandirijst-reserves zijn in deze periode bijna verdubbeld, ten koste van onze aandelen walvisbont. De gronden voor deze beslissing zullen in de volgende periode uiteengezet worden.)

GEZINSLEVEN: Zoals de afgelopen tweeduizend jaar door onze vorsers al opgemerkt, blijft de gelijktrekking van het gezinsleven onverminderd voortduren. Met als logische uitzonderingen: het Gilde, de Vissprekers, de Keizerlijke Hofhouding, de vorm-wisselende gelaatsdansers van de Tleilaxu (die, ondanks alle pogingen om daar een eind aan te maken, nog steeds steriel zijn), en vanzelfsprekend onze eigen situatie.

Men neme nota van het feit dat de gezinsomstandigheden op de verschillende thuiswerelden steeds meer op elkaar gaan lijken, een omstandigheid die niet aan het toeval kan worden toegeschreven. We zien hier een stukje van Heer Leto's grote patroon bloot komen. Zelfs de armste gezinnen hebben voldoende te eten, inderdaad, maar de dagelijkse levensomstandigheden worden steeds statischer.

We herinneren u aan een opmerking van Heer Leto die hier bijna acht generaties geleden gemeld werd:

'Ik ben het enige overgebleven spektakel in het hele rijk.'

Eerwaarde Moeder Syaksa heeft een theoretische verklaring voor deze trend geopperd, een theorie waar inmiddels velen van ons achter kunnen staan, EM Syaksa schrijft Heer Leto een beweegreden toe die zijn grond vindt in het beginsel van hydraulisch despotisme. Zoals bekend is hydraulisch despotisme uitsluitend mogelijk als een stof of een omstandigheid, die voor het leven in het algemeen onontbeerlijk is, beheerst kan worden door een betrekkelijk kleine centrale machtsgroep. Het beginsel van hydraulisch despotisme ontstond toen door bevloeiing de watertoevloed plaatselijk de menselijke bevolking deed toenemen tot de benodigde hoeveelheid water ze volledig afhankelijk maakte. Als de watertoevoer werd afgesneden, stierven de mensen in grote aantallen.

Dit verschijnsel heeft zich in de menselijke historie herhaaldelijk voorgedaan, niet alleen met water en de producten van akkerland, maar ook met koolwaterstof brandstoffen zoals petroleum en steenkool die via pijpleidingen en andere verdeelnetten beheerst werden. In een bepaald tijdperk, toen elektriciteit alleen verdeeld kon worden via ingewikkelde netwerken van kabels dwars door het landschap, kreeg zelfs deze vorm van energie de rol van een hydraulisch despotisch materiaal.

EM Syaksa veronderstelt dat Heer Leto het rijk naar een nog grotere afhankelijkheid van melange drijft. Bedenk dat het verouderingsproces als een ziekte beschouwd kan worden die niet te genezen, maar wel te behandelen is, uitsluitend met melange. EM Syaksa oppert dat Heer Leto mogelijk zelfs zover zal gaan dat hij een nieuwe ziekte invoert die alleen met melange te onderdrukken is. Hoewel dit misschien vergezocht lijkt, moet het toch niet zonder meer verworpen worden. Er zijn wel vreemder dingen gebeurd en we moeten de rol die syfilis in de vroegste geschiedenis van de mensheid speelde niet over het hoofd zien.

VERVOER/GILDE : Het drieledige transportsysteem, eens zo eigen aan Arrakis (d.w.z. te voet, en voor zware lasten aangewezen op door suspensie zwevende laadplankieren; door de lucht per ornithopter; of door de ruimte per Gildeschip) begint op steeds meer planeten van het rijk de overhand te krijgen. De voornaamste uitzondering is lx.

We schrijven dit deels toe aan het feit dat de planetaire levensstijlen zich steeds meer ontwikkelen in de richting van statische en plaatsgebonden patronen. En deels is het gewoon een poging om het patroon van Arrakis na te bootsen. De algemene afkeer van Ixiaanse zaken speelt hierin zeker geen geringe rol. En dan hebben we ook nog het feit dat de Vissprekers dit patroon bevorderen, teneinde zo min mogelijk werk te hebben aan het handhaven van de orde.

Het aandeel van het Gilde in deze trend houdt verband met de volledige melange-afhankelijkheid van de Gildenavigators. We houden dus de gezamenlijke poging van Gilde en lx, om een mechanische vervanger van de voorspellende gaven van de navigators te ontwikkelen, scherp in de gaten. Zonder melange of enig ander middel om de koers van een hooglinieschip te projecteren, loopt elke translichtvlucht van het Gilde de kans om in een ramp te eindigen. Hoewel we niet erg hoopvol zijn over dit project van Gilde en lx, blijft de mogelijkheid altijd bestaan en we zullen u hiervan al naar gelang de omstandigheden vereisen op de hoogte houden.

DE GOD-KEIZER: Afgezien van een kleine groeitoename, constateren we weinig verandering in de lichamelijke eigenschappen van Heer Leto. Het gerucht dat hij een afkeer heeft van water is niet bevestigd, hoewel het gebruik van water als versperring voor de oorspronkelijke zandwormen van Duin in ons archief uitgebreid is vermeld, evenals de waterdood waarmee de Vrijmans een kleine worm plachten te doden om de specie-essence te vervaardigen die zij bij hun orgieen gebruikten.

Er is een aanzienlijke hoeveelheid bewijsmateriaal voor de veronderstelling dat Heer Leto zijn toezicht op lx heeft verscherpt, mogelijk vanwege het gezamenlijke project van Gilde en lx. Zou dat project slagen, dan zou zijn greep op het rijk absoluut verminderen.

Hij blijft zaken doen met lx, waar hij vervangingsonderdelen voor zijn Keizerwagen heeft besteld.

De Tleilaxu hebben Heer Leto een nieuwe Duncan Idaho-ghola gestuurd. Dit bevestigt het feit dat de vorige ghola dood is, hoewel de manier waarop hij stierf niet bekend is. We vestigen uw aandacht op aanwijzingen uit het verleden dat Heer Leto persoonlijk enkele van zijn ghola's gedood heeft.

De bewijzen voor het vermoeden dat Heer Leto computers gebruikt, blijven toenemen. Als hij werkelijk zijn eigen verbodsbepalingen en de taboes van de Butlerse Jihad overtreedt, zou het bezit van bewijs daarvan onze invloed op hem kunnen vergroten, mogelijk zelfs zozeer dat bepaalde, door ons reeds lang overwogen, gezamenlijke ondernemingen gerealiseerd zouden kunnen worden. Zelfstandig beheer van ons teeltprogramma blijft onze voornaamste zorg. We zullen ons onderzoek voortzetten met evenwel het volgende caveat:

Zoals in elk voorgaand verslag, moeten we ons ook hierin toeleggen op Heer Leto's voorzienigheid. Er bestaat geen enkele twijfel dat zijn vermogen om toekomstige gebeurtenissen te voorspellen, een orakelvermogen dat veel sterker is dan dat van al zijn voorouders, nog steeds de voornaamste steunpilaar is van zijn politieke macht.

Wij trotseren die in geen geval!

Wij zijn ervan overtuigd dat hij, lang voor de gebeurtenis plaatsvindt, op de hoogte is van elke belangrijke actie die wij ondernemen. Daarom blijft onze richtlijn dat we nimmer bewust zijn persoon of, voor zover wij dat kunnen onderscheiden, zijn grote plan zullen bedreigen. We zullen ons tot hem blijven richten met de boodschap:

'Indien wij u bedreigen, zeg het ons, opdat we het nalaten.'

En:

'Vertel ons over uw grote plan zodat we kunnen helpen.' Tijdens deze verslagperiode heeft hij op beide vragen geen nieuwe antwoorden gegeven.

DE IXIANEN: Afgezien van het gezamenlijke project van lx en Gilde is er weinig belangrijks te melden. Ix stuurt een nieuwe ambassadeur naar het Hof van Heer Leto, ene Hwi Noree, een nicht van de Malky die ooit bekend stond als de vrolijke kornuit van de God-Keizer. De reden waarom zij als plaatsvervangster werd gekozen is niet bekend, hoewel er enige aanwijzingen bestaan dat deze Hwi Noree voor een specifiek doel werd grootgebracht, mogelijk om lx aan het Hof te vertegenwoordigen. We hebben reden om aan te nemen dat ook Malky's genetische achtergrond was gekozen met het oog op die vertegenwoordigende post. We zullen ons onderzoek voortzetten.

DE MUSEUM-VRIJMANS : Deze gedegenereerde nakomelingen van de eens zo trotse krijgers blijven onze voornaamste bron van betrouwbare inlichtingen over de gang van zaken op Arrakis. Ze vormen een belangrijke begrotingspost voor onze volgende verslagperiode omdat hun vraagprijs steeds hoger wordt en we hen niet tegen ons in het harnas willen jagen.

Het is interessant om te zien dat hun uitvoering van de Vrijmanse rituelen en hun vermogen om de Vrijmans na te apen volkomen gaaf is, hoewel hun leven maar weinig gemeen heeft met dat van hun voorouders. Wij schrijven dit toe aan invloed van de Vissprekers op de Vrijmansopleiding.