7

In de stenen kamers diep onder Riverside Drive 891 rook het naar stof, oude schimmels en ammonia. Pendergast liep moeizaam door het donker en tilde af en toe de kap van zijn lantaarn op om te kijken waar hij was en om Lengs kabinet te inspecteren. Hijgend bleef hij staan in het midden van een kamer vol glazen potten en specimenbladen. Hij luisterde ingespannen. Zijn superscherpe gehoor pikte het geluid op van Fairhavens steelse voetstappen. Die klonken, op zijn hoogst, een of twee kamers van hem verwijderd. Hij had zo weinig tijd. Hij was zwaargewond, was ongewapend en verloor een hoop bloed. Als hij een manier wilde vinden om de kansen te keren, moest de oplossing uit het kabinet zelf komen. De enige manier om Fairhaven te verslaan, was Lengs ultieme project te doorvorsen te be-grijpen waarom Leng zijn leven had willen verlengen. Hij haalde nogmaals de kap van de lantaarn af en bestudeerde het kabinet voor hem. In de potten zaten verdroogde insecten, glanzend van iridiscentie in zijn lichtbundel. Het opschrift luidde Pseudopena velenatus, wat Pendergast herkende als de valse veervleugelkever uit het Mato Grosso-moeras, een licht giftig insect waarvan de inboorlingen geneesmiddelen maakten. In de rij daaronder bevatte een reeks potten de verdroogde lijken van dodelijk giftige Oegandese moerasspinnen, felpaars en -geel gekleurd. Pendergast liep naar de kast toe en haalde zijn lantaarn weer te voorschijn. Hier stonden rijen flessen vol gedroogde salamanders: de onschadelijke albino-grotgekko uit Costa Rica, een bokaal vol gedroogde speekselklieren van het gilamonster uit de woestijn van Sonora en twee flessen verschrompelde lijkjes van de piepkleine roodbuiksalamander uit Australië. Een eind verderop waren talloze kakkerlakken te zien, van de gigantische sissende kakkerlakken uit Madagascar tot schitterende groene exemplaren uit Cuba, die in hun potten lagen te flonkeren als blaadjes van smaragd.

Pendergast besefte dat deze dieren niet waren verzameld voor taxonomie of classificatie. Je had geen duizend moerasspinnen nodig voor taxonomisch onderzoek en het drogen van insecten was geen geschikte manier om de biologische details te bewaren. En in de opstelling binnen de kasten viel geen taxonomische orde te bespeuren. Er was maar één antwoord mogelijk: deze insecten waren bijeengebracht vanwege hun complexe chemische samenstelling. Dit was een collectie biologisch actieve stoffen, meer niet. Het was in feite een voortzetting van de anorganische chemische kabinetten die hij in de eerdere vertrekken had gezien.

Nu raakte Pendergast nog sterker overtuigd van het feit dat dit enorme, ondergrondse rariteitenkabinet, deze verbijsterende collectie chemicaliën, rechtstreeks gerelateerd was aan Lengs eigenlijke werk. De collecties hier vormden een perfecte aanvulling op de lacune die hij had ontdekt in de collecties in het huis zelf. Dit was het ultieme rariteitenkabinet van Antoine Leng Pendergast. In tegenstellling tot de overige collecties was dit echter zonder enige twijfel een werkkabinet. Een groot deel van de flacons was maar halfvol, sommige waren bijna leeg. Wat Leng ook gedaan had, hij had er een enorme hoeveelheid verschillende chemische samenstellingen voor nodig gehad. Maar wat had hij gedaan? Wat was dat enorme project van hem?

Pendergast schoof de kap weer over de lantaarn en probeerde de pijn lang genoeg te negeren om te kunnen nadenken. Volgens zijn oud-tante had Leng, vlak voor zijn vertrek naar het noorden en naar New York, gezegd dat hij de mensheid wilde redden. Hij herinnerde zich het woord dat zijn tante had gebruikt: helen. Leng wilde de wereld helen. Dit enorme kabinet vol chemicaliën en samenstellingen was van cruciaal belang voor dat project. Het was iets waarvan Leng meende dat het de mensheid zou baten.

Plotseling voelde Pendergast de pijn door zich heen schieten, zo erg dat hij bijna dubbelklapte. Met uiterste wilsinspanning wist hij zich te beheersen. Hij móést verder; hij moest verder zoeken naar het antwoord.

Hij liep het woud van kabinetten uit, passeerde een doorgang die was afgesloten met voorhangen en kwam in een volgend vertrek. Weer werd hij overvallen door een misselijkmakende pijn. Hij bleef staan en wachtte tot de aanval voorbij was.

Voor de loer die hij Fairhaven had willen draaien, namelijk via het geheime paneel wegduiken zonder neergeschoten te worden, was minutieuze timing nodig geweest. Tijdens hun gesprek had Pendergast Fairhavens gezicht nauwlettend in de gaten gehouden. Bijna zonder uitzondering verrieden mensen het moment waarop ze besloten om te doden, om de trekker over te halen, door hun gezichtsuitdrukking. Maar Fairhaven had dat signaal niet gegeven. Hij had de trekker overgehaald met een koelte die Pendergast overvallen had. Hij had Pendergasts eigen wapen gebruikt, een speciaal vervaardigde Les Baer Colt. Die werd alom beschouwd als een van de meest betrouwbare en accurate .45-halfautomatische handwapens, en Fairhaven wist kennelijk hoe hij ermee moest omgaan. Als hij niet heel even zijn adem had ingehouden voordat hij schoot, had hij Pendergast vol getroffen en was hij meteen dood geweest. Nu had hij de kogel in zijn zij gekregen. Het projectiel was vlak onder zijn ribben door geschoten, links, en was in de buikholte beland. Zo afstandelijk mogelijk stelde Pendergast nogmaals de exacte aard en vorm van de pijn vast. De kogel had in ieder geval zijn milt gescheurd en misschien ook zijn ruggengraat geschampt. Hij had de buikslagader gemist anders was hij intussen allang doodgebloed maar hij moest de linker buikader of een paar vertakkingen van de poortader geraakt hebben, want hij verloor nog steeds een grote hoeveelheid bloed. De politiekogel, een Black Talon, had grote schade aangericht: als hij zich niet binnen een paar uur liet behandelen, zou hij hieraan overlijden. Wat erger was, was dat zijn verwonding hem traag en zwak maakte. De pijn was verschrikkelijk, maar die kon hij grotendeels negeren. Maar wat hij niet kon negeren was de toenemende gevoelloosheid die zijn ledematen verslapte. Zijn lichaam, ge-kneusd van de val van een paar uur geleden en nog niet helemaal hersteld van de steekwond, had geen reserves meer. Hij was in hoog tempo zijn bewustzijn aan het verliezen.

Opnieuw bedacht Pendergast, roerloos in het donker, hoezeer zijn plannen in het water waren gevallen. Hoezeer hij zich verrekend had. Vanaf het begin had hij geweten dat dit de moeilijkste zaak uit zijn hele loopbaan zou worden. Maar waar hij geen rekening mee had gehouden, dat waren zijn eigen psychologische tekortkomingen. Hij had het zich allemaal te veel aangetrokken; de zaak was te belangrijk geworden. Daardoor was zijn oordeel niet zuiver meer geweest en had hij niet meer objectief kunnen redeneren. En nu besefte hij voor het eerst dat de kans bestond, dat het zelfs meer dan waarschijnlijk leek, dat hij zou falen. En falen betekende niet alleen zijn eigen dood, die van weinig belang was, maar ook de dood van Nora en Smithback, en in de toekomst van nog veel meer onschuldige mensen.

Pendergast bleef even staan om met zijn hand naar zijn wond te tasten. Het bloeden werd erger. Hij trok zijn jasje uit en bond dat zo strak mogelijk rond zijn middel. Toen haalde hij de kap van de lantaarn af en hield hij die weer even in de lucht. Hij stond nu in een kleiner vertrek, en tot zijn verbazing trof hij daar niet een zoveelste verzameling chemicaliën aan, maar talloze kisten vol vogels, opgestopt met watten. Trekvogels. Allemaal opgesteld in taxonomische volgorde. Een schitterende collectie met zelfs een stel intussen uitgestorven passagiersduiven. Maar wat had deze collectie te maken met de rest? Pendergast was verbijsterd. Hij wist, diep in zijn hart, dat er een groter verband moest zijn, dat dit alles deel uitmaakt van een groter plan. Maar wat voor plan? Hij wankelde verder naar de volgende kamer en probeerde zijn wond niet te stoten. Opnieuw tilde hij zijn lantaarn omhoog, en ook ditmaal verstarde hij van pure verbazing.

Hier was een collectie te zien die in niets op de voorgaande leek. De lantaarn onthulde een bizarre verzameling kleren en accessoires, op kleermakerspoppen en in kasten langs de wanden gerangschikt: ringen, kragen, hoeden, vulpennen, paraplu's, japonnen, handschoenen, schoenen, horloges, kettingen, dassen... alles zorgvuldig opgeslagen en ten toon gespreid als in een museum, maar ditmaal zonder zichtbare systematiek. Dit leek niets voor Leng, deze toevallige collectie uit de afgelopen tweeduizend jaar, van over de hele wereld. Wat had een witte, geitenleren, negentiende-eeuwse Parijse herenhandschoen te maken met een middeleeuwse sierkraag? En wat was het verband tussen een stel oude Romeinse oorringen en een Engelse paraplu, ofmet het Rolex-horloge daarnaast, of met de hooggehakte pumps daar weer naast? Moeizaam liep Pendergast verder. Tegen de verste muur was een kast met allerhande deurknoppen geen van alle mooi of artistiek naast een rij achttiende-eeuwse, gepoederde herenpruiken. Pendergast schoof de kap over de lantaarn en dacht na. Dit was een volslagen bizarre collectie alledaagse voorwerpen, geen van alle met enig speciaal kenmerk, gerangschikt zonder oog voor periode of categorie. En toch lagen ze hier, bewaard in vitrines alsof het de grootste schatten ter wereld waren.

Toen hij in het donker naar het druppelen van zijn eigen bloed op de stenen vloer stond te luisteren, vroeg Pendergast zich voor het eerst af of Leng niet uiteindelijk krankzinnig geworden was. Dit leek zonder enige twijfel de laatste collectie van een gek. Misschien was zijn brein achteruitgegaan terwijl zijn leven langer en langer duurde, terwijl het lichaam gewoon was doorgegaan. Deze groteske verzameling sloeg nergens op..

Pendergast schudde zijn hoofd. Ook dit was weer een emotionele reactie, opnieuw liet hij zijn oordeel kleuren door gevoelens van familieschuld. Leng was niet gek geworden. Geen gek zou ooit de collecties hebben bijeengebracht waar hij zojuist doorheen was gewandeld, misschien wel de grootste verzameling chemicaliën, zowel organisch als anorganisch, die de wereld ooit gezien had. Die ogenschijnlijk willekeurige verzameling voorwerpen in dit vertrek hadden wél iets met elkaar te maken. Er was sprake van een systematische rangschikking, als je die maar kon zien. De sleutel tot Lengs project lag hier. Hij moest zien te doorgronden waarmee Leng bezig was geweest, en waarom. Anders...

Toen hoorde hij een voet over steen schrapen en zag hij de straal van Fairhavens lantaarn over zich heen strijken. Plotseling verscheen de rode stip van een laser op de voorkant van zijn shirt. Hij smeet zich opzij op het moment dat het gedaver van een pistoolschot door de krappe ruimte klonk.

Hij voelde de kogel zijn rechterelleboog schampen, een mokerslag die hem van zijn voeten blies. Even bleef hij op de grond liggen, terwijl de laser door de stoffige lucht likte. Toen rolde hij overeind en strompelde hij verder. Hij liep de kamer door, telkens wegduikend achter een kast.

Hij had zich laten afleiden door die eigenaardige collectie; hij had niet meer geluisterd of Fairhaven er al aankwam. Opnieuw had hij gefaald. En vlak na die gedachte kwam het besef dat hij voor het eerst op het punt stond, te verliezen.

Hij deed nog een stap naar voren, zijn verbrijzelde elleboog in zijnandere hand gesteund. De kogel leek vlak boven de richel van het ellebooggewricht te zijn gepasseerd, en was via het uitsteeksel van de ulna naar buiten getreden. Nu zou hij nog meer bloed verliezen, niet meer in staat zijn tot verzet. Hij móést naar de volgende kamer zien te komen. Ieder vertrek bevatte weer andere aanwijzingen, en misschien zou de volgende kamer Lengs geheim onthullen. Maar tijdens het lopen werd hij overvallen door een golf van duizeligheid, gevolgd door een plotselinge misselijkheid. Even stond hij op zijn benen te zwaaien en probeerde hij zijn evenwicht te hervinden. Met het weerkaatste licht van Fairhavens zaklantaarn dook hij onder een boogvormige poort door het volgende vertrek binnen. De val en de schok van de tweede kogel hadden zijn laatste energie verbruikt en het zware gordijn van de bewusteloosheid werd steeds verder dichtgeschoven. Hij leunde tegen de wand en sperde hijgend zijn ogen wijd open tegen de duisternis.

Plotseling priemde de lichtbundel van de lantaarn onder de boog door en verdween weer. Bij die korte lichtflits had Pendergast glas zien glinsteren; rijen erlenmeiers en flacons, zuilvormige distillatieinstallaties die hoog boven lange werktafels uittorenden. Hij had Enoch Lengs geheime laboratorium gevonden.