31
Wat het langst duurt bij de mens, is het einde.
Drie jaar achtereen werkte hij in de schaduw van Valentino – als licht-double dus – tot in dat fatale jaar 1926, toen Rudy The Son of the Sheik speelde (het vervolg op The Sheik, die dateerde uit 1923). Hollywood begon weer te leven volgens de Sahara-tijd. Er werden tonnen zand gestort in de Californische studio’s. Er werden tenten opgezet. Men zat in kleermakerszit op oosterse tapijten. De whisky vloeide van heel hoog, in dunne straaltjes, uit theepotten, zoals dat bij de bedoeïenen gaat. Hij, de licht-double, liep van hot naar her, wachtte bij elke pauze geduldig terwijl de schijnwerpers die Valentino in het licht moesten zetten, op hem werden ingesteld. Hij kweet zich zorgvuldig van zijn taak. Een beetje meer naar rechts? Een beetje meer naar rechts. Je linker profiel! Zijn linker profiel. Fitzmaurice was de producer, Barnes stond achter de camera. Ze gingen zelfs zover dat ze hem als een operette-Arabier kleedden. ‘We verlichten niet jou, maar het kostuum.’ Ze schminkten hem ook als een oude sjeik, want Valentino speelde de zoon en de vader.
‘Kom een halve pas naar voren.’
Hij kwam naar voren.
‘Kijk eens een beetje omhoog…’
Zijn schmink werd verlicht. Daarna werd hij weer afgeschminkt.
In Yuma, Arizona, bij de scènes waarin Ahmed Ben Hassan, de zoon van de sjeik, met gezwinde spoed naar de schone Yasmin galoppeert, stond hij zijn plaats af aan de paarden-double. En dat was niet degene die, opgehangen aan zijn polsen, na de hinderlaag-scène door de rovers gegeseld werd, maar de tango-double – kwestie van holle rug.
‘s Avonds ging hij uit. Uitdrukkelijk verbod zich uit te geven voor Valentino, zijn job hing ervan af. ‘Eenmaal herkend, voor altijd terug naar waar je vandaan komt,’ had Ullman gewaarschuwd, ‘is dat duidelijk?’ Dat vond hij duidelijk en legitiem. Pruik, bril en valse baard dus. ‘En geen tango, begrepen?’ Hij beklaagde zich niet. Hij was opgelucht dat hij niet meer aan ‘worden’ hoefde te denken, hij was de schaduw van een ster en was daar tevreden mee. En wat Hollywood betreft, het middelpunt van de wereld, Hollywood was, dat zou hij blijven herhalen, ‘het land van de schijnfiguren’. Hij zweefde in een paradijselijke gewichtloosheid waarin zijn dromen eindelijk vrijgesteld waren van realisering.
Al die tijd zag hij Valentino maar heel zelden. Twee of drie keer, uit de verte, of in een flits. Maar op een middag in juli 1926 hield Rudy hem staande – ‘Ik hoor dat ze tevreden over je zijn’ – en beloofde hem te doen wat nodig was om ‘zijn situatie te legaliseren’. Als hij bleef voldoen, zou Rudy zorgen dat hij Amerikaans staatsburger werd, beloofd. Dat was aardig, maar Valentino stierf op het middaguur van 23 augustus, na een gruwelijke doodsstrijd van negen dagen.
Hij achtte zichzelf verantwoordelijk voor die lijdensweg.
Waar het vandaan kwam is niet bekend, maar het gerucht had zich verspreid dat Rudy geen volwaardige man was. De echte vrouwen fluisterden dat elkaar toe. Een anonieme verslaggever van de Chicago Tribune was er in zijn artikel flink tegenaan gegaan: ‘Hollywood is de school voor mannelijkheid en Valentino zou het prototype van de Amerikaanse man zijn. O! la, la, mijn schat.’ Het artikel heette ‘Roze poederdonsje’. Geen naam eronder. Pola Negri had zich erin verslikt. Ze had Rudy aangespoord om ‘verdomme te reageren!’ Haar woedekreten waren teruggekaatst tegen de muren van Hollywood. Het ging namelijk allereerst om haar eer, om haar vrouwelijke eer! ‘Kun je dat begrijpen, Rudy, kun je dat tenminste begrijpen?’
Roddels tasten de buik aan. Er nestelde zich iets in Rudy’s maag. Rudy was een gevoelige jongen. Een bescheiden jongen ook. Hij schreef zijn succes toe aan een gelukkige reeks toevalligheden. Hij zag zichzelf niet als een beroemdheid. Hij hoopte hoogstens ‘een beeld achter te laten’. Maar dat beeld van Rudy werd door een gerucht langzaam aangevreten.
Via de pers daagde Valentino de anonieme redacteur van de Chicago Tribune uit tot een boksduel, in een ring, ongeacht zijn lengte, zijn gewicht en zijn armbereik; hij ging zelfs trainen met wereldkampioen Jack Dempsey in eigen persoon. Rudy had eergevoel, een befaamde rechtse en moed in overvloed; de pennenlikker liet zich niet zien. De geruchten zwollen aan, het geval in Rudy’s buik ook.
Temeer daar er in Italië een Pereira met een kaalgeschoren kop en een kin als een aambeeld ook tegen de zoon van de sjeik aan het bulderen was. Benito Mussolini hield niet van Rodolfo Valentino: schande over die tot yank genaturaliseerde landverrader! Benito’s vrienden haalden het portret van Rodolfo in de Italiaanse bioscoopzalen van de muur, namen het uit de lijst, lieten zijn naam staan, maar spanden een zwart lint diagonaal over het portret. Weg beeld. Het geval in Rudy’s buik at ook uit die ruif. Het gedijde verschrikkelijk. Het barstte uit elkaar op zondag 15 augustus 1926 in New York, verslond de ingewanden van de ongelukkige tot op het middaguur van maandag de 23ste, toen Rudolph Valentino, ondanks alle goede medische bedoelingen, stierfin afschuwelijke pijn en stank.
Het regende tijdens zijn begrafenis. Charlie Chaplin, Douglas Fairbanks, George Ullmann en Joseph Schenck liepen naast zijn kist. De film had een brok in de keel. En hoe hard het ook regende, Pola Negri kon er met haar tranen tegenop.
De kist werd op een trein gezet, richting Hollywood.