30

Die avond kwam Jenarr Leggen op bezoek. Het was na het eten en hij keek een paar keer van Dors naar Seldon en omgekeerd, alsof hij zich afvroeg wat hij moest zeggen. Geen van beiden hielp hem op weg, ze wachtten rustig af. Hij maakte op geen van beiden de indruk dat hij uit de voeten kon met praatjes over koetjes en kalfjes.

Uiteindelijk zei hij tegen Seldon: 'Ik kom om te kijken hoe het met je is.'

'Uitstekend,' zei Seldon, 'alleen ben ik wat slaperig. Dr. Venabili heeft me verteld dat de behandeling me een paar dagen moe zal houden, ik neem aan om er zeker van te zijn dat ik de nodige rust krijg.' Hij glimlachte. 'Eerlijk gezegd vind ik dat niet zo erg.'

Leggen haalde diep adem, aarzelde, en zei toen alsof hij ieder woord eruit moest wringen: 'Ik zal je niet te lang ophouden. Ik begrijp heel goed dat je rust nodig hebt. Ik wil echter wel even zeggen dat het me spijt wat er gebeurd is. Ik had er niet zo klakkeloos van uit moeten gaan dat je al eerder naar beneden gegaan was. Aangezien je een beginneling was had ik meer verantwoordelijkheid voor je moeten dragen. Tenslotte was ik degene die erin had toegestemd dat je mee naar boven mocht. Ik hoop dat je het kunt opbrengen om... mij te vergeven. Dat is eigenlijk alles wat ik zeggen wil.'

Seldon gaapte, zijn hand voor de mond. 'Pardon. Aangezien het erop lijkt dat het allemaal goed is gekomen, zeg ik: zand erover. In zekere zin was het niet jouw fout. Ik had niet weg moeten lopen, en bovendien, wat er gebeurde was...'

Dors onderbrak hem. 'Toe nou, Hari, alsjeblieft, geen conversatie. Ontspan je. Ik wil nog even met dr. Leggen praten voor hij weer weggaat. In de eerste plaats, dr. Leggen, begrijp ik maar al te goed dat je bezorgd bent over hoe de repercussies van deze affaire je zullen raken. Ik heb je verteld dat er geen gevolgen zouden zijn, als dr. Seldon er zonder nadelige effecten bovenop zou komen. Het lijkt erop dat dat inderdaad gebeurt, dus je kunt gerust zijn... voorlopig. Ik wil je iets anders vragen en ik hoop dat ik deze keer zonder verdere problemen op je medewerking kan rekenen.'

'Ik zal mijn best doen, dr. Venabili,' zei Leggen stijfjes.

'Is er iets ongewoons gebeurd tijdens jullie verblijf in de Bovenlaag?'

'Dat weet je zelf ook wel. Ik ben dr. Seldon kwijtgeraakt, iets waarvoor ik zojuist mijn excuses heb aangeboden.'

'Het is duidelijk dat ik daar niet op doel. Is er iets anders ongewoons gebeurd?'

'Nee, niets. Helemaal niets.'

Dors keek naar Seldon en Seldon fronste zijn voorhoofd. Het leek wel of Dors probeerde zijn verhaal na te trekken en een onafhankelijk verslag wilde. Dacht ze dat hij zich het opsporingsvaartuig had ingebeeld? Hij had graag een fel protest laten horen, maar ze had hem met een gebaar van haar hand het zwijgen opgelegd, alsof ze een eventueel protest in de kiem wilde smoren. Hij zweeg, deels hierom en deels omdat hij echt wilde slapen. Hij hoopte dat Leggen niet lang zou blijven.

'Ben je daar zeker van?' zei Dors. 'Waren er geen verstoringen van buiten?'

'Nee, natuurlijk niet. O...'

'Ja, dr. Leggen?'

'Er was een stralingsvoertuig.'

'Vond je dat vreemd?'

'Nee, natuurlijk niet.'

'Waarom niet?'

'Het lijkt er erg op of ik aan een kruisverhoor word onderworpen, dr. Venabili. Daar hou ik niet van.'

'Dat kan ik me voorstellen, dr. Leggen, maar deze vragen hebben iets te maken met het hachelijke avontuur van dr. Seldon. Het kan zijn dat deze hele affaire ingewikkelder is dan ik gedacht had.'

'In welk opzicht?' Zijn stem werd weer wat scherper. 'Ben je van plan nieuwe vragen te stellen die weer nieuwe verontschuldigingen vereisen? In dat geval is het misschien wel nodig me terug te trekken.'

'Niet, wellicht, voor je hebt uitgelegd hoe het kan dat een rondhangend stralingsvoertuig geen bevreemding wekt.'

'Dat komt, beste vrouw, doordat een aantal meteorologische stations op Trantor stralingsvoertuigen bezit om wolken en de bovenlagen van de atmosfeer te bestuderen. Ons eigen meteorologisch station heeft ze niet.'

'Waarom niet? Het zou handig zijn.'

'Natuurlijk. Maar we concurreren niet en we hebben geen geheimen. Wij maken onze bevindingen openbaar, zij de hunne. Het is dus nuttig om ieder station zijn eigen specialisaties te laten ontwikkelen. Het zou dwaas zijn als twee stations precies hetzelfde zouden doen. Het geld en de mankracht die we aan stralingsvoertuigen zouden besteden, kunnen we nu aan mesonische refractometers besteden, terwijl anderen hun geld en mankracht aan het eerste besteden en besparen op het laatste. Er mag dan een flinke concurrentie en jaloezie tussen de verschillende sectoren bestaan, maar de wetenschap is iets - het enige - dat ons bij elkaar houdt. Ik neem aan dat je daarmee op de hoogte bent,' voegde hij er ironisch aan toe.

'Dat ben ik, maar is het niet erg toevallig dat iemand een stralingsvoertuig naar jouw station stuurt, op dezelfde dag dat jij er aan het werk zou gaan?'

'Helemaal niet toevallig. We hadden aangekondigd dat we metingen zouden gaan verrichten op die dag, dus dacht een ander station, volkomen terecht, dat zij dan misschien gelijktijdig nefelometrische metingen zouden kunnen verrichten - wolken, weet je wel. De resultaten zouden samen meer betekenis hebben en van meer nut zijn dan wanneer elk van de metingen apart genomen was.'

'Ze waren dus gewoon aan het meten?' vroeg Seldon plotseling met een nogal mistige stem. Hij gaapte weer.

'Ja,' zei Leggen. 'Wat zouden ze anders gedaan moeten hebben?'

Dors knipperde met haar ogen, zoals ze weleens deed als ze heel snel probeerde na te denken. 'Dat klinkt allemaal aannemelijk. Bij welk station hoorde dit stralingsvoertuig?'

Leggen schudde zijn hoofd. 'Dr. Venabili, hoe kun je nu van mij verwachten dat ik dat weet?'

'Ik dacht dat elk meteorologisch stralingsvoertuig misschien een kenteken van het thuisstation voerde.'

'Zeker, maar ik heb het stralingsvoertuig niet zitten bestuderen. Ik had mijn eigen werk te doen en ik heb de mensen in het voertuig hun werk laten doen. Als ze verslag uitbrengen, weet ik waar ze vandaan kwamen.'

'En als ze geen verslag uitbrengen?'

'Dan zou ik aannemen dat hun instrumenten gefaald hebben. Dat gebeurt weleens.' Hij had zijn rechtervuist gebald. 'Is dat alles?'

'Wacht even. Waar dénk je dat het voertuig vandaan kwam?'

'Het kan elk station geweest zijn dat over stralingsvoertuigen beschikt. Als ze een dag van tevoren van ons onderzoek gehoord hadden - en ze weten het vaak nog eerder - dan kan zo'n voertuig ons makkelijk bereiken, waar ze ook vandaan moeten komen op Trantor.'

'Maar wat is het meest waarschijnlijk?'

'Moeilijk te zeggen: Hestelonia, Wye, Ziggoreth, Noord-Damiano. Ik zou denken dat het een van deze vier geweest is, maar het kan net zo goed een van de minstens veertig andere geweest zijn.'

'Nog één vraagje dan. Eéntje. Dr. Leggen, toen je aankondigde dat je ploeg naar de Bovenlaag zou gaan, heb je ook toevallig gezegd dat een mathematicus, dr. Hari Seldon, jullie zou vergezellen?'

Een uitdrukking van grote en oprechte verrassing gleed over Leggens gezicht, een uitdrukking die echter al snel omsloeg in minachting. 'Waarom zou ik namen noemen? Wat zou iemand daar nu aan kunnen hebben?'

'Goed,' zei Dors. 'De zaak is als volgt: dr. Seldon heeft het stralingsvoertuig gezien en het bracht hem van streek. Ik weet niet goed waarom en zijn geheugen laat hem een beetje in de steek op dit punt. Hij sloeg min of meer op de vlucht voor het stralingsvoertuig, verdwaalde, dacht er niet aan om te proberen terug te keren - of durfde niet - tot het al flink schemerde, en wist zijn weg niet goed te vinden in het donker. Dat kan jou niet worden verweten, dus laten we het hele incident allebei maar vergeten. Mee eens?'

'Mee eens,' zei Leggen. 'Goedenavond!' Hij draaide zich om en vertrok.

Toen hij weg was, stond Dors op, deed voorzichtig Seldons slippers uit, legde hem languit neer en dekte hem toe. Hij sliep al, uiteraard.

Daarna ging ze zitten nadenken. Hoeveel van wat Leggen gezegd had was waar en wat zou er mogelijkerwijs achter al zijn woorden kunnen steken? Ze wist het niet.